Eντείνονται οι ανησυχίες στο Βερολίνο για την οικονομική κατάσταση της Κίνας, με την οποία διατηρούν ισχυρούς οικονομικούς δεσμούς. Ενδεικτικό είναι το δημοσίευμα της Handelsblatt, σύμφωνα με το οποίο, ο πρώην επικεφαλής της Παγκόσμιας Τράπεζας, Μπερτ Χόφμαν,ο οποίος βρέθηκε τον περασμένο μήνα στο Πεκίνο και δήλωσε πως αντιλήφθηκε μία «αξιοσημείωτη αλλαγή στο κλίμα» όσον αφορά την οικονομία σε σχέση με το Μάιιο.
«Η ανάκαμψη φαίνεται να ισοπεδώνεται», λέει ο σημερινός διευθυντής του Ινστιτούτου Ανατολικής Ασίας στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Σιγκαπούρης (NUS).
Ο Γενς Έσκελουντ, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Εμπορικού Επιμελητηρίου στην Κίνα, το θέτει πιο δραστικά: η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου φαίνεται να βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε ένα «είδος τέλειας καταιγίδας».
Τα αρνητικά νέα από την οικονομία της Κίνας δεν έχουν τελειωμό, τονίζει το ίδιο δημοσίευμα. Μια κρίση σιγοκαίει στην αγορά ακινήτων και υπάρχουν ενδείξεις αποπληθωρισμού. Μαζί με τα υψηλά χρέη και τον συρρικνούμενο και ταχέως γηράσκοντα πληθυσμό, αυτό εξελίσσεται σε σοβαρό πρόβλημα. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν αποκάλεσε πρόσφατα την οικονομία της Κίνας «ωρολογιακή βόμβα».
- Διαβάστε επίσης: Evergrande: Η κινεζική εταιρεία ακινήτων κήρυξε πτώχευση στις ΗΠΑ
Αρκετές επενδυτικές τράπεζες αναθεώρησαν προς τα κάτω τις προβλέψεις τους για την οικονομική ανάπτυξη του έτους τις τελευταίες ημέρες: Η αμερικανική επενδυτική τράπεζα Barclays αναμένει ανάπτυξη μόνο 4%, η Mizuho Financial από την Ιαπωνία υποθέτει 5%.
Ποια είναι η πραγματική κατάσταση της κινεζικής οικονομίας; Η Handelsblatt ρώτησε κορυφαίους ειδικούς σε θέματα Κίνας στην Ασία, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ πώς εκτιμούν την κατάσταση.
Πόσο σοβαρή είναι η κατάσταση;
«Αρκετά σοβαρή», λέει ο Χανς Γκούντερ Χίλμπερτ, ανώτερος συνεργάτης της ομάδας έρευνας για την Ασία στο Γερμανικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων και Ασφάλειας (SWP). «Υπάρχει έλλειψη κινητήριων μοχλών ανάπτυξης».
Είναι αδιαμφισβήτητο ότι η οικονομία της Κίνας ανακάμπτει πολύ πιο αργά από τις συνέπειες των αυστηρών περιορισμών του περασμένου έτους στον τομέα του σοβιετικού εμπορίου απ' ό,τι πολλοί ήλπιζαν. Το δεύτερο τρίμηνο, η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου αναπτύχθηκε μόνο κατά 0,8% σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία. Τον Ιούλιο, οι εξαγωγές είχαν μειωθεί μαζικά - για τρίτο συνεχόμενο μήνα.
Πιο πρόσφατα, η επιδεινούμενη κρίση στην γιγαντιαία κινεζική εταιρεία ανάπτυξης ακινήτων Country Garden είχε προκαλέσει αναταραχή στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Η Country Garden προειδοποίησε τώρα ότι μπορεί να μην είναι σε θέση να αποπληρώσει τα ομόλογά της.
Ωστόσο, ορισμένοι οικονομολόγοι προειδοποιούν κατά της υπερβολής των τελευταίων στοιχείων. «Ακόμη και αν η κινεζική οικονομία αναπτύσσεται σήμερα ασθενέστερα από ό,τι αναμενόταν, η χώρα απέχει ακόμη πολύ από μια κρίση», λέει ο Μαξ Ζένγκλαϊν, επικεφαλής οικονομολόγος του Ινστιτούτου Merics με έδρα το Βερολίνο.
Ο Μίκαελ Πέτις, καθηγητής οικονομικών στο φημισμένο Πανεπιστήμιο του Πεκίνου, προειδοποιεί επίσης εδώ και πολύ καιρό για τις τεράστιες ανισορροπίες στην κινεζική οικονομία και για το πόσο πολύ η ανάπτυξή της εξαρτάται από τις χρηματοδοτούμενες με χρέος, κρατικές επενδύσεις. Πιστεύει όμως ότι η σημερινή απαισιοδοξία για τη βραχυπρόθεσμη ανάπτυξη είναι «λίγο εκτός ελέγχου». Η κατάσταση είναι άσχημη, αλλά η Κίνα «δεν βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης».
Οι αναλύσεις βασίζονται σε ολοένα αυξανόμενη αβεβαιότητα. Διότι οι αμφιβολίες για τα επίσημα οικονομικά στοιχεία από την Κίνα αυξάνονται. Και πληθαίνουν οι αναφορές ότι κορυφαίοι οικονομολόγοι καλούνται να μην σχολιάζουν αρνητικά ευαίσθητα θέματα όπως ο αποπληθωρισμός, η κρίση των ακινήτων, η φυγή κεφαλαίων και η αδύναμη καταναλωτική ζήτηση.
Επιπλέον, νέοι νόμοι δυσχεραίνουν συνεχώς την πρόσβαση σε ανεξάρτητες πληροφορίες. Πολλά στοιχεία δεν δημοσιεύονται πλέον καθόλου, όπως το επίπεδο ανεργίας των νέων, το οποίο πρόσφατα έφτασε σε επίπεδο ρεκόρ.
Πού είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα;
Επί του παρόντος, πολλοί αρνητικοί παράγοντες συναντώνται και αλληλοενισχύονται, τονίζει ο Έσκελουνττ, επικεφαλής του Επιμελητηρίου της ΕΕ. Ένα μεγάλο μέρος των οικονομικών προβλημάτων της Κίνας είναι «πολιτικά προκαλούμενα», τονίζει ο Μπερτ Χόφμαν από το Εθνικό Πανεπιστήμιο της Σιγκαπούρης.
Στη συνέντευξη, οι ειδικοί σε θέματα Κίνας που ερωτήθηκαν από τη Handelsblatt αναφέρουν όλοι πολύ παρόμοιους λόγους για την τρέχουσα αδυναμία της κινεζικής οικονομίας:
-Οι συνέπειες της αυστηρής πολιτικής μηδενικού επιτοκίου, η οποία οδήγησε σε μαζική αβεβαιότητα μεταξύ των καταναλωτών και των επιχειρήσεων, η οποία συνεχίζεται μέχρι σήμερα
- Η ρύθμιση του τομέα των ακινήτων, ο οποίος είναι σημαντικός για την κινεζική οικονομία, οδηγώντας σε εξυγίανση του κλάδου από το 2020
-Η αργή ανάκαμψη της κατανάλωσης
- Η απώλεια εμπιστοσύνης στον ιδιωτικό τομέα ως αποτέλεσμα της πολιτικής για τον κορονοϊό και της καταστολής στον τομέα της τεχνολογίας
-Η επιδείνωση του κλίματος για τους ξένους επενδυτές λόγω του πολλαπλασιασμού των νέων νόμων
-Τα περιορισμένα περιθώρια για μέτρα στήριξης λόγω της υψηλής υπερχρέωσης, ιδίως των τοπικών κυβερνήσεων
-Η αποδυνάμωση της παγκόσμιας οικονομίας που οδηγεί σε μείωση της ζήτησης για κινεζικά προϊόντα.
Η τρέχουσα αδύναμη ανάπτυξη οφείλεται κυρίως στη χαμηλότερη οικοδομική δραστηριότητα, στη μείωση των εξαγωγών και στην αργή ανάκαμψη της εγχώριας κατανάλωσης, αναλύει ο Γουάνγκ Τάο, επικεφαλής οικονομολόγος της ελβετικής επενδυτικής τράπεζας UBS για την Κίνα. Είναι ακριβώς οι προηγούμενοι παράγοντες ανάπτυξης που είναι τώρα αδύναμοι.
Πώς θα εξελιχθεί αυτό περαιτέρω;
Η «περίοδος αδυναμίας» θα συνεχιστεί τους επόμενους μήνες, πιστεύει ο επικεφαλής οικονομολόγος της Merics, Ζένκλαϊν. Ο εμπειρογνώμονας της ING Bank για την Ασία, Ρόμπερτ Κάρνελ κάνει λόγο για μια «επώδυνη μετάβαση» μετά την οποία η Κίνα θα αναπτύσσεται πιο αργά. Οι προηγούμενοι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης δεν ήταν βιώσιμοι. Ως εκ τούτου, πιστεύει ότι η πολιτικά επιβεβλημένη αποχώρηση από την οικονομική ανάπτυξη με γνώμονα το χρέος που προσανατολίζεται σε επενδύσεις σε υποδομές είναι το σωστό.
Ο καθηγητής Οικονομικών, Πέτις βλέπει μάλιστα σημάδια πυθμένα στα πρόσφατα δημοσιευμένα στοιχεία για τις εξαγωγές και τις τιμές καταναλωτή. «Αυτό δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι η Κίνα έχει ξεφύγει από το δάσος», διευκρινίζει. Η εγχώρια ζήτηση εξακολουθεί να είναι «βάναυσα αδύναμη» και, ακόμη χειρότερα, δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι η ηγεσία έχει ιδέα για το πώς να λύσει το πρόβλημα.
Σύμφωνα με τον Ζένγκλαϊν, στην κρατική ηγεσία επικρατεί η αρχή της ελπίδας ότι τα τρέχοντα μέτρα για την παγίδευση ιδιωτικών και ξένων εταιρειών και την τόνωση της κατανάλωσης θα «πάρουν μπρος».
Κάνει η πολιτική ηγεσία αρκετά;
Σχεδόν κάθε εβδομάδα, η πολιτική ηγεσία παρουσιάζει νέα σχέδια για τη στήριξη της οικονομίας. Ο Έσκελουντ περιγράφει τα τελευταία μηνύματα προς τους ξένους επενδυτές ως «ενθαρρυντικά». Μέχρι στιγμής, ωστόσο, οι ανακοινώσεις είναι πολύ αφηρημένες. «Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες, δηλαδή στη συγκεκριμένη εφαρμογή», προειδοποιεί. Τονίζει επίσης ότι η εμπιστοσύνη των κινεζικών επιχειρήσεων και των καταναλωτών έχει πληγεί και πρέπει να αποκατασταθεί.
Πολλοί παρατηρητές δεν θεωρούν επαρκή όσα έχουν παρουσιαστεί μέχρι στιγμής. Η κινεζική ηγεσία δεν κάνει αρκετά για να αντιμετωπίσει τις αιτίες των προβλημάτων, λέει ο ειδικός από το Γερμανικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων και Ασφάλειας (SWP) Χίλμπερτ. Αν το έκανε, ωστόσο, θα έβαζε «τσεκούρι» στο σύστημα εξουσίας του Κομμουνιστικού Κόμματος.
Ο εμπειρογνώμονας της ING, Καρνέλ, χαιρετίζει το γεγονός ότι, σε αντίθεση με το 2008, η κρατική ηγεσία δεν αντιδρά με μια «τεχνητή οικονομική τόνωση». Πιστεύει ότι είναι λογικό να τεθεί «μια πιο αργή, λιγότερο χρεοκίνητη και από κάθε άποψη πιο βιώσιμη κινεζική οικονομική ανάπτυξη».
Ο Πέτις υποθέτει ότι το Πεκίνο θα κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του για να ενισχύσει την οικονομική δραστηριότητα. Αν αυτό πετύχει, λέει, η «ακραία απαισιοδοξία» θα εξατμιστεί γρήγορα, αλλά τα διαρθρωτικά προβλήματα δεν θα λυθούν. Αν και πιστεύει ότι η τρέχουσα καταστροφολογία είναι υπερβολική, είναι «πολύ επιφυλακτικός» για τις μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης της Κίνας.
