Φωτιά έχει πάρει η δημόσια συζήτηση - όσο και οι διαφωνίες - στο εσωτερικό της Γερμανίας σε σχέση με το «βάθος» της τρέχουσας οικονομικής κρίσης στην «ατμομηχανή της Ευρώπης».
Πιο πρόσφατη ένδειξη αυτής της «καυτής» συζήτησης είναι η μηνιαία έκθεση της γερμανικής κεντρικής τράπεζας (Bundesbank), σύμφωνα με την οποία η γερμανική οικονομία βρίσκεται σε εκπληκτικά καλή θέση, ακόμη και όσον αφορά τον ενεργειακό εφοδιασμό. Ωστόσο, οι ερευνητές, σημειώνει η Welt, βλέπουν ως μεγαλύτερη πρόκληση μια άλλη εξάρτηση και έχουν κάποιες επείγουσες συμβουλές για τις επιχειρήσεις.
Τα πράγματα πραγματικά δεν φαίνονται καλύτερα για τη Γερμανία ως τόπο εγκατάστασης επιχειρήσεων, τονίζει η γερμανική εφημερίδα σε αντίθεση με την Bundesbank. Ενώ η παγκόσμια οικονομία αναμένεται να αναπτυχθεί κατά 3%, είναι πιθανό να συρρικνωθεί ελαφρώς στη Γερμανία φέτος. Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι αυτό έχει και διαρθρωτικά αίτια, όπως έχουν δείξει αρκετές πρόσφατες μελέτες.
Σε μια ετήσια μελέτη του επίλεκτου πανεπιστημίου IMD, για παράδειγμα, η Γερμανία κατατάσσεται φέτος μόνο στην 22η θέση παγκοσμίως όσον αφορά την ανταγωνιστικότητα, επτά θέσεις χειρότερα από πέρυσι. Το 2014, είχε καταφέρει να καταλάβει ακόμη και την τέταρτη θέση. Γίνεται λόγος για μαζική μετανάστευση, ακόμη και για αποβιομηχάνιση. Και ότι η Γερμανία είναι και πάλι ο «άρρωστος άνθρωπος της Ευρώπης», όπως ήταν μετά την αλλαγή της χιλιετίας.
Τώρα και η Bundesbank έχει υιοθετήσει σχετικές ανησυχίες. Στην τρέχουσα μηνιαία έκθεσή τους, οι επιστήμονες της εξετάζουν το ερώτημα αν και κατά πόσο κινδυνεύει το «επιχειρηματικό μοντέλο της Γερμανίας». Το συμπέρασμά τους δεν είναι χαλαρό, αλλά ούτε και πολύ δραματικό. «Μέχρι στιγμής, η γερμανική οικονομία είναι σε μεγάλο βαθμό καλά τοποθετημένη», λένε.
Ακόμη και ένα σημείο που αντιμετωπίζεται πολύ κριτικά από πολλούς δεν αποτελεί λόγο πανικού κατά την άποψη της Bundesbank: «Όσον αφορά την ενεργειακή κρίση, οι γερμανικές επιχειρήσεις φαίνεται να έχουν αμβλύνει καλά τις άμεσες επιπτώσεις κατά μέσο όρο λόγω των καλών δεικτών κερδών και χρηματοδότησης και των κρατικών ενισχύσεων», λένε οι ερευνητές.
Δεδομένου ότι έλαβαν επίσης μέτρα προσαρμογής για να αντιμετωπίσουν τις υψηλότερες τιμές της ενέργειας, «η ανταγωνιστικότητα των τιμών της γερμανικής οικονομίας παραμένει ευνοϊκή κατά μέσο όρο». Παρ' όλα αυτά, υπάρχει ανάγκη για δράση προκειμένου να μην σπαταληθεί αυτή η ακόμη ευνοϊκή θέση εκκίνησης.
Εκτός από το μέλλον του ενεργειακού εφοδιασμού και τα δημογραφικά στοιχεία, η Bundesbank θεωρεί ως μείζονα πρόκληση την εξάρτηση από τους διεθνείς εμπορικούς εταίρους, και ιδίως την Κίνα. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για να επανεξεταστεί αυτή η κατάσταση με τη σημερινή της μορφή: Στην πανδημία του κορονοϊού, πολλές αλυσίδες εφοδιασμού αποδείχθηκαν ασταθείς.
Οι αυξανόμενες εντάσεις με τις ΗΠΑ επισκιάζουν επίσης τις οικονομικές σχέσεις με τη γιγαντιαία ασιατική αυτοκρατορία, τονίζει το ίδιο δημοσίευμα. Οι Γερμανοί υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής αλλάζουν ήδη την προσέγγισή τους προς την κομμουνιστική χώρα. Στα μέσα Ιουλίου, η υπουργός Εξωτερικών, Αναλένα Μπέρμποκ παρουσίασε το περίγραμμα μιας νέας στρατηγικής για την Κίνα. Ένα από τα βασικά στοιχεία θα είναι η «απεξάρτηση» - μια ισχυρότερη διαφοροποίηση των επιχειρηματικών σχέσεων προκειμένου να μειωθεί η εξάρτηση.
Οι εμπειρογνώμονες της Bundesbank προσδιόρισαν τώρα λεπτομερώς πόσο έντονο είναι αυτό. Σύμφωνα με τη μελέτη, οι εξαγωγές προς την Κίνα διαδραματίζουν σημαντικό αλλά όχι κυρίαρχο ρόλο. Λιγότερο από το 3% της γερμανικής προστιθέμενης αξίας εξαρτάται από την τελική ζήτηση στην ασιατική χώρα. Το μερίδιο των άμεσων επενδύσεων είναι επίσης διαχειρίσιμο, λίγο κάτω από το έξι τοις εκατό.
Μετά τις ΗΠΑ και το Λουξεμβούργο, η Κίνα κατέλαβε πρόσφατα την τρίτη θέση. Ωστόσο, τα χρήματα έχουν επενδυθεί ιδιαίτερα καλά στην Ασία μέχρι στιγμής. Ο κύκλος εργασιών ύψους 382 δισεκατομμυρίων ευρώ αντιστοιχεί πρόσφατα στο 22% του παγκόσμιου κύκλου εργασιών από άμεσες επενδύσεις. Οι συναλλαγές αυτές αποτελούν έναν σημαντικό λόγο για την ισχυρή θέση των γερμανικών επιχειρήσεων σε διεθνή σύγκριση.
- ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: «Άμυνα» στον DAX στήνει η Deutsche Bank
Το 29% των εταιρειών βασίζονται σε «κρίσιμα ενδιάμεσα αγαθά» από την Κίνα
Ωστόσο, οι εισαγωγές από την Κίνα είναι ιδιαίτερα σημαντικές και, ως εκ τούτου, είναι δύσκολο να αντικατασταθούν. Αυτό ισχύει για τα ενδιάμεσα αγαθά όπως οι συσσωρευτές, οι μπαταρίες και τα ηλεκτρονικά εξαρτήματα, καθώς και για τα τελικά προϊόντα όπως ο εξοπλισμός επεξεργασίας δεδομένων και η τεχνολογία τηλεπικοινωνιών.
Τα καταναλωτικά ηλεκτρονικά προϊόντα και οι ηλεκτρικές οικιακές συσκευές έχουν επίσης υψηλά μερίδια κινεζικών προϊόντων. Και οι προμήθειες από την Ασία παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στον κατασκευαστικό κλάδο και τη μηχανολογία.
Στην έρευνα της Bundesbank, το 29% των επιχειρήσεων που ερωτήθηκαν δήλωσαν ότι εξαρτώνται από «κρίσιμα ενδιάμεσα αγαθά» από την Κίνα. Χωρίς αυτά τα αγαθά ή τις υπηρεσίες, «ένα σχετικό τμήμα της παραγωγικής διαδικασίας ή της επιχειρηματικής δραστηριότητας μιας εταιρείας θα αποτύγχανε, θα καθυστερούσε σημαντικά ή θα έχανε μεγάλο μέρος της ποιότητάς του», αναφέρεται στην ανάλυση.
Η σημασία είναι πολύ μεγαλύτερη από ό,τι δείχνουν οι επίσημες εμπορικές στατιστικές. Η αξία των σπάνιων γαιών, του λιθίου και του κοβαλτίου είναι χαμηλή, αλλά συχνά είναι αναντικατάστατα. Είναι όμως συχνά αναντικατάστατες - και η παραγωγή και η επεξεργασία κυριαρχείται από την Κίνα παγκοσμίως.
Η εξάρτηση είναι ιδιαίτερα υψηλή στον τομέα της μεταποίησης. Σύμφωνα με την έρευνα, σχεδόν οι μισές από τις εταιρείες του τομέα αυτού εξαρτώνται από κινεζικά πρωτογενή προϊόντα. Και το 80% των βιομηχανικών εταιρειών που εξαρτώνται από την Κίνα δηλώνουν ότι η προμήθεια υποκατάστατων προϊόντων από άλλες χώρες είναι δύσκολη ή πολύ δύσκολη.
Ιδιαίτερα ανησυχητικό για την επιθυμία των πολιτικών για μεγαλύτερη αποσύνδεση: Παρά τις εμπειρίες των τελευταίων ετών, σχεδόν οι μισές εταιρείες δεν έχουν κάνει μέχρι στιγμής τίποτα για να αλλάξουν αυτή την κατάσταση, για παράδειγμα εισάγοντας περισσότερο από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή προμηθεύοντας στο εσωτερικό.
Οι ερευνητές συνιστούν τουλάχιστον να επανεξεταστεί αυτή η στρατηγική ενόψει των αυξημένων εντάσεων. Αντιλαμβάνονται επίσης ότι η αλλαγή απαιτεί χρόνο. «Μια ξαφνική απεμπλοκή από την Κίνα θα συνδεόταν πιθανώς με εκτεταμένες βλάβες στις αλυσίδες εφοδιασμού και την παραγωγή στη Γερμανία, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα», γράφουν. Η εξάρτηση παραμένει, καταλήγει η Welt.
