Οριστικοποιήθηκε χθες η «αρχιτεκτονική» της λύσης για την αντιμετώπιση του «ενεργειακού τουρισμού», σε σύσκεψη στην οποία συμμετείχαν εκπρόσωποι του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, τη Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ) και του ΔΕΔΔΗΕ. Μία λύση που, υπό όρους και προϋποθέσεις, θα επιτρέπει στις εταιρείες να δίνουν εντολές διακοπής της ηλεκτροδότησης για πρώην πελάτες τους οι οποίοι έχουν στο μεταξύ «μετακινηθεί» σε άλλον πάροχο, χωρίς ωστόσο να εξοφλούν (εφάπαξ ή μέσω ρύθμισης) τα χρέη που έχουν αφήσει.
Με τη χθεσινή σύσκεψη ανοίγει ο δρόμος για να τροποποιηθεί το πλαίσιο «μετακίνησης» των καταναλωτών ρεύματος, ώστε η αλλαγή προμηθευτή να μην χρησιμοποιείται σαν «παραθυράκι» από στρατηγικούς κακοπληρωτές, με σκοπό να μην εξοφλούν τους λογαριασμούς τους. Το υφιστάμενο πλαίσιο ουσιαστικά δίνει τη δυνατότητα σε μπαταχτσήδες να αφήνουν «φέσια» στους παρόχους, αφού αλλάζοντας εταιρεία συνεχίζουν να ηλεκτροδοτούνται, παρά το γεγονός ότι έχουν ανεξόφλητους λογαριασμούς στον προηγούμενο προμηθευτή τους.
Το πλαίσιο αυτό περιγράφεται στο Άρθρο 42 του Κώδικα Προμήθειας, το οποίο αφορά την αλλαγή παρόχου. Έτσι, το επόμενο βήμα είναι να καταρτίσει η Ρυθμιστική Αρχή γνωμοδότηση προς το ΥΠΕΝ για την τροποποίηση του Άρθρου 42, την οποία θα θέσει σε δημόσια διαβούλευση. Η εισήγηση στη συνέχεια θα δοθεί στο υπουργείο (με τις όποιες παρεμβάσεις γίνουν με βάση τα σχόλια της διαβούλευσης), ώστε το ΥΠΕΝ να προχωρήσει μετά στη «στοχευμένη» αναθεώρηση του Κώδικα Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας, ο οποίος βρίσκεται υπό την αρμοδιότητά του.
Πυλώνας το debt flagging
Πυλώνας της λύσης θα είναι το σύστημα σήμανσης οφειλετών (debt flagging) που θα δημιουργήσει o ΔΕΔΔΗΕ και το οποίο θα «κουμπώσει» στην πληροφοριακή του πλατφόρμα «Θαλής». Στο σύστημα θα χρησιμοποιείται μία κατάλληλη χρωματική ένδειξη, που θα υποδεικνύει αν ένας καταναλωτής δεν έχει χρέη, είναι υπερήμερος οφειλέτης ή αν έχει προβεί σε διακανονισμό οφειλών, τον οποίο τηρεί.
Έτσι, οι οφειλέτες θα έχουν κόκκινη ένδειξη, ενώ πράσινη όσοι είναι ταμειακώς εντάξει ή τηρούν τον διακανονισμό. Όταν ένας πελάτης θα συμπληρώσει δύο ληξιπρόθεσμους λογαριασμούς, τότε θα ενεργοποιείται η δυνατότητα του προμηθευτή του να τον «κοκκινίσει» στο debt flagging. Παράλληλα, θα ενημερώνει σχετικά τον πελάτη του, πληροφορώντας τον ότι σε εύλογο χρονικό διάστημα (π.χ. 10 ημέρες) θα μπορεί να εκδώσει εντολή διακοπής της ηλεκτροδότησής του, στην περίπτωση που ο καταναλωτής δεν εξοφλήσει τα χρέη του ή δεν τα διακανονίσει.
Αν εξοφλήσει ή διακανονίσει, «φεύγει από το τραπέζι» η διακοπή ηλεκτροδότησης, ενώ ο καταναλωτής θα «ξεκοκκινίσει» στο σύστημα. Παράλληλα, για το χρονικό διάστημα που δεν έχει εκδοθεί εντολή αποκοπής, ο καταναλωτής θα μπορεί να «μετακινηθεί» σε νέα εταιρεία, παρά το γεγονός ότι θα είναι «κοκκινισμένος» στο debt flagging.
Και πάλι, στην περίπτωση που προχωρήσει σε ρύθμιση, τότε θα αίρεται η σήμανσή του (θα «ξεκοκκινίζεται»). Αυτό θα γίνεται, βέβαια, και στο σενάριο που εξοφλήσει πλήρως τις οφειλές του.
Δυνατότητα αποκοπής από τον παλιό πάροχο
Στον αντίποδα, στο ενδεχόμενο που αμελήσει πλήρως τα χρέη του (δηλαδή ούτε καν τα διακανονίσει), τότε όπως είναι φυσικό ο καταναλωτής θα παραμείνει «κοκκινισμένος» στο debt flagging. Το κρίσιμο είναι ότι η αλλαγή προμηθευτή θα πάψει να αποτελεί «καταφύγιο» για συνέχιση της ηλεκτροδότησης στρατηγικών κακοπληρωτών, παρά τα «φέσια» στην παλιά τους εταιρεία.
Κι αυτό γιατί, για μερικούς μήνες (που θα καθοριστούν στη γνωμοδότηση) ο παλιός προμηθευτής θα έχει τη δυνατότητα να εκδώσει εντολή αποκοπής, παρά το γεγονός ότι ο καταναλωτής πλέον θα προμηθεύεται ρεύμα από άλλο πάροχο. Το διάστημα αυτό θα είναι π.χ. ένα 6μηνο.
Για το ίδιο χρονικό διάστημα, η «παλιά» εταιρεία θα έχει ανάλογα δικαιώματα, στο σενάριο που ο πρώην πελάτης της έχει μεν προχωρήσει σε ρύθμιση, ωστόσο την έχει αθετήσει στην πορεία. Τότε, ο πρώην προμηθευτής θα μπορεί να «κοκκινίσει» ξανά τον καταναλωτή, ενώ θα ενεργοποιείται εκ νέου η δυνατότητά του για διακοπή της ηλεκτροδότησης, στην περίπτωση που ο πρώην πελάτης συνεχίσει να μην καταβάλλει τις δόσεις της ρύθμισης.
Από την άλλη πλευρά, θα μπορεί να υπάρξει νέος διακανονισμός με τον πρώην πάροχο, ώστε τότε να «ξεκοκκινίσει» ο καταναλωτής στο debt flagging και να αρθεί η δυνατότητα του παλιού προμηθευτή να εκδώσει εντολή για διακοπή ηλεκτροδότησης. Ο χρόνος τότε θα μηδενίζεται, ξεκινώντας να τρέχει και πάλι το 6μηνο.
Σε κάθε περίπτωση, ο παλιός προμηθευτής θα χάνει κάθε δικαίωμα επί του πρώην πελάτη του, με την παρέλευση 12μηνου από τη «μετακίνηση». Επομένως, ακόμη κι αν δεν έχει έως τότε εξοφληθεί πλήρως η εταιρεία, δεν θα μπορεί πλέον να παρέμβει στην ηλεκτροδότηση του καταναλωτή.
Ο νέος προμηθευτής
Όσον αφορά τον καινούριο προμηθευτή, η σήμανση στο debt flagging θα του δίνει τη δυνατότητα να «δει» ότι ένας καταναλωτής που του ζητά συμβόλαιο έχει αποχωρήσει από την προηγούμενη εταιρεία προμήθειας αφήνοντας δύο ληξιπρόθεσμους λογαριασμούς, χωρίς να προχωρήσει καν σε διακανονισμό τους. Έτσι, κατʼ αρχάς θα είναι ενήμερος για το ότι για τον υποψήφιο πελάτη του είναι πιθανό στην πορεία να εκδοθεί εντολή αποκοπής, από τον πρώην πάροχό του.
Επίσης, η σήμανση θα επιτρέπει στον καινούριο προμηθευτή να προσαρμόσει ανάλογα τη στάση του, ώστε σε έναν καταναλωτή με «κόκκινη» σήμανση να ζητήσει π.χ. μεγαλύτερη εγγύηση για να δεχθεί να τον εκπροσωπήσει. Αν πάλι ο καταναλωτής που μετακινείται είναι στρατηγικός καταναλωτής («ενεργειακό τουρίστα»), τότε μπορεί αργότερα να θελήσει να μεταπηδήσει σε τρίτο πάροχο, αφήνοντας και στον δεύτερο «φέσια». Ωστόσο, και ο δεύτερος πάροχος θα μπορεί να κάνει σήμανση στο debt flagging, ώστε να λαμβάνει ανάλογο «σήμα» και ο τρίτος προμηθευτής, πράττοντας αναλόγως.
Οι επιφυλάξεις
Αξίζει να σημειωθεί ότι για το debt flagging υπήρχαν επιφυλάξεις από την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ, οι οποίες πάντως κάμφθηκαν από τα στελέχη της Ρυθμιστικής Αρχής στη χθεσινή σύσκεψη, με συνέπεια να παραμείνει βασικός πυλώνας της λύσης. Εξάλλου, σύμφωνα με στελέχη του κλάδου, κύρια αποστολή του εν λόγω συστήματος είναι να κατοχυρώσει τα δικαιώματα που συνεχίζει να έχει ο «παλιός» πάροχος σε καταναλωτές που μετακινήθηκαν σε άλλη εταιρεία, αφήνοντας όμως χρέη.
Όσον αφορά τον νέο πάροχο, το debt flagging ουσιαστικά εξυπηρετεί την αξιολόγηση της κατάστασης ενός υποψήφιου πελάτη από την εταιρεία, δικαίωμα το οποίο είναι έτσι κι αλλιώς κατοχυρωμένο από το νομοθετικό πλαίσιο. Είναι χαρακτηριστικό ότι το Άρθρο 48 του νόμου 4001/2011 προβλέπει πως ένας πάροχος δικαιούται να αρνηθεί να προμηθεύσει συγκεκριμένο πελάτη εάν συντρέχουν σοβαροί λόγοι, όπως η ύπαρξη ληξιπρόθεσμων οφειλών προς άλλον προμηθευτή.
Αυτός είναι και ο λόγος που το debt flagging μπορεί να θεσπισθεί μέσω του Κώδικα Προμήθειας. Αντίθετα, ένας «ενεργειακός Τειρεσίας» θα είχε άλλη λειτουργία και σκοπιμότητα, για αυτό και συζητείται από τους προμηθευτές, ώστε να δημιουργηθεί σε εθελοντική βάση.
