Το οικολογικό σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μια εθελοντική σήμανση για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις αναφορικά με την περιβαλλοντική πολιτική τους, η οποία αναγνωρίζεται παγκοσμίως και αποτελεί μεταξύ άλλων ένα ήπιο όπλο κατά του greenwashing και μια πολύτιμη πηγή ενημέρωσης για τους Ευρωπαίους καταναλωτές προκειμένου να προβούν σε πιο συνειδητές επιλογές κερδίζει έδαφος αν και με χαμηλές ταχύτητες.
Το σήμα εισήχθη το 1992 και πιστοποιεί προϊόντα με εγγυημένη, ανεξάρτητη εξακρίβωση χαμηλής περιβαλλοντικής επιβάρυνσης. Για να απονεμηθεί το οικολογικό σήμα της ΕΕ, τα αγαθά και οι υπηρεσίες θα πρέπει να πληρούν υψηλά περιβαλλοντικά πρότυπα καθ' όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους: από την εξόρυξη πρώτων υλών έως την παραγωγή και τη διανομή έως τη διάθεση. Η ετικέτα ενθαρρύνει επίσης τις εταιρείες να αναπτύξουν καινοτόμα προϊόντα που είναι ανθεκτικά, εύκολα στην επισκευή και ανακυκλώσιμα.
Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από τον Μάρτιο του 2023, έχει αυξηθεί κατά 9% ο αριθμός των χορηγούμενων αδειών χρήσης του και κατά 1% ο αριθμός των προϊόντων που το φέρουν. Πλέον το σήμα έχει χορηγηθεί σε σχεδόν 90.000 πιστοποιημένα προϊόντα και υπηρεσίες από 25 διαφορετικές ομάδες προϊόντων. Πιο συγκεκριμένα, το σήμα αυτό το φέρουν πάνω από 35.000 χρώματα και βερνίκια, 20.000 προϊόντα χαρτιού, σχεδόν 12.000 απορρυπαντικά, πάνω από 9.000 κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, πάνω από 2.000 προϊόντα επίπλωσης, 750 καλλυντικά προϊόντα και 200 υπηρεσίες καθαρισμού εσωτερικών χώρων. Τα τουριστικά καταλύματα πρωτοστατούν στις χορηγηθείσες άδειες, καθώς το τελευταίο 6μηνο, χορηγήθηκαν 76 νέες άδειες χρήσης του οικολογικού σήματος της ΕΕ (αύξηση κατά 15%), με αποτέλεσμα 620 τουριστικά καταλύματα να φέρουν πλέον το σήμα.
Ποιες χώρες βρίσκονται στην πρώτη γραμμή – Πού βρίσκεται η Ελλάδα
Οι περισσότερες άδειες οικολογικού σήματος της ΕΕ χορηγούνται στην Ιταλία (18%), τη Γερμανία (15%) και τη Γαλλία (15%). Ομοίως, η πλειονότητα των προϊόντων που το λαμβάνουν εντοπίζεται στην Ιταλία (16%), στην Ισπανία (15%) και στη Γαλλία (13%).
Από τις συνολικά 2 584 άδειες, το μεγαλύτερο μέρος (23%) αφορά σε υπηρεσίες τουριστικών καταλυμάτων το 15% σε προϊόντα καθαρισμού σκληρών επιφανειών και το 8% σε χαρτοπετσέτες και προϊόντα χαρτιού .
Οι πιο δημοφιλείς ομάδες προϊόντων ως προς τον αριθμό των προϊόντων είναι οι βαφές και βερνίκια εσωτερικού και εξωτερικού χώρου (40%), οι χαρτοπετσέτες και προϊόντα χαρτιού (17%), υφάσματα (10%) και προϊόντα καθαρισμού σκληρών επιφανειών (8%).
Παράλληλα, 109 άδειες (4% του συνόλου) οι οποίες αφορούν σε 1837 προϊόντα (2% του συνόλου) χορηγούνται σε εταιρείες που εδρεύουν εκτός ΕΕ (κυρίως στη Νορβηγία, το Πακιστάν, την Ελβετία, την Τουρκία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις Ηνωμένες Πολιτείες - με αλφαβητική σειρά ), και μεγάλο ποσοστό αυτών των αδειών σε τομείς όπως η κλωστοϋφαντουργία (30), τα προϊόντα καθαρισμού σκληρών επιφανειών (14), τα λιπαντικά (13) και τα τουριστικά καταλύματα (12).
Η Ελλάδα βρίσκεται αρκετά πίσω σε σχέση με τις παραπάνω ευρωπαϊκές χώρες έχοντας λάβει 20 άδειες ( ενώ για παράδειγμα η Ιταλία, η οποία αντιπροσωπεύει και το μεγαλύτερο ποσοστό έχει λάβει 464 άδειες) και ο αριθμός των προϊόντων που πιστοποιούνται ανέρχεται σε 4.614.
Ο ρόλος του Εθνικού Συμβουλίου Απονομής Οικολογικού Σήματος της ΕΕ
Στις αρχές του 2023, με στόχο τη διεκπεραίωση των διαδικασιών για την απονομή του σήματος συστάθηκε στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ο αρμόδιος φορέας για την απονομή του οικολογικού σήματος στην Ελλάδα. Πρόκειται για το «Εθνικό Συμβούλιο Απονομής Οικολογικού Σήματος της ΕΕ» με τον διακριτικό τίτλο «ΕΣΑΟΣ».
Ο φορέας έχει αποφασιστικό ρόλο σχετικά με την εφαρμογή του συστήματος απονομής οικολογικού σήματος της ΕΕ, βάσει του Κανονισμού (ΕΚ) 66/2010. Αρμοδιότητες του ΕΣΑΟΣ είναι η απονομή, τροποποίηση, αναστολή ή ανάκληση άδειας χρήσης του οικολογικού σήματος της ΕΕ, καθώς επίσης και η σύναψη σύμβασης με κάθε επιχείρηση που αιτείται την απονομή και καλύπτει τους όρους χρήσης του σήματος, ηπροώθηση του οικολογικού σχεδιασμού, της παραγωγής, της εμπορίας και της χρήσης προϊόντων τα οποία έχουν περιορισμένες περιβαλλοντικές επιπτώσεις σε όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους, ο καθορισμός διαδικασιών και κανόνων για την απονομή του οικολογικού σήματος της ΕΕ, σύμφωνα με τις απαιτήσεις και τις προϋποθέσεις του Κανονισμού.
