Τα έργα ΑΠΕ που λειτουργούν ήδη, σε συνδυασμό με τους «πράσινους» σταθμούς οι οποίοι έχουν ήδη λάβει όρους σύνδεσης, υπερκαλύπτουν τον ηλεκτρικό «χώρο» που προβλέπεται να είναι διαθέσιμος έως το 2030, για τη λειτουργία ανανεώσιμων μονάδων στο εγχώριο ηλεκτρικό σύστημα.
Αυτό δείχνουν τα στοιχεία που περιλαμβάνει ο ΑΔΜΗΕ στο επικαιροποιημένο Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης (ΔΠΑ) 2024-2033, αναφορικά με το χαρτοφυλάκιο ΑΠΕ που βρίσκεται ήδη σε λειτουργία ή έχει κατακυρώσει ηλεκτρικό «χώρο». Έτσι, σύμφωνα με τα στοιχεία, όλο αυτό το χαρτοφυλάκιο αθροίζει συνολική ισχύ 25,707 GW.
- Διαβάστε ακόμα - Υπεράκτια αιολικά: «Κλείδωσαν» οι διαθέσιμες περιοχές για έργα έως το 2050 – Υποψήφιο χαρτοφυλάκιο 12-15 GW
Στο χαρτοφυλάκιο αυτό περιλαμβάνονται φωτοβολταϊκοί και αιολικοί σταθμοί, καθώς και έργα των υπόλοιπων τεχνολογιών ΑΠΕ (βιομάζας, βιοαερίου, μικρά υδροηλεκτρικά και σταθμοί συμπαραγωγής). Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με το draft του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), το οποίο δόθηκε προς άτυπη διαβούλευση το καλοκαίρι σε φορείς της αγοράς), μέχρι το 2030 προβλέπεται να έχουν αναπτυχθεί έργα συνολικής ισχύος 23,5 GW όλων των παραπάνω τεχνολογιών.
Επίτευξη των στόχων του 2030
Από τα 25,707 GW, φωτοβολταϊκά και αιολικά 13,502 GW (είτε ήδη λειτουργούν είτε βρίσκονται από ανάπτυξη) τα οποία έχουν κατακυρώσει ηλεκτρικό «χώρο» στο σύστημα μεταφοράς, δηλαδή έχουν λάβει όρους σύνδεσης από τον ΑΔΜΗΕ. Ένα χαρτοφυλάκιο 7,023 GW ηλιακών και αιολικών έχει δεσμεύσει δυναμικότητα στο δίκτυο διανομής, δηλαδή έχει λάβει όρους σύνδεσης από τον ΔΕΔΔΗΕ. Παράλληλα, μονάδες 920 MW βιομάζας, βιοαερίου, μικρών υδροηλεκτρικών και συμπαραγωγής έχουν δεσμεύσει δυναμικότητα και από τους δύο Διαχειριστές.
Η υπέρβαση του «πήχυ» των 23,5 GW σημαίνει κατʼ αρχάς ότι ήδη η Ελλάδα βρίσκεται σε τροχιά επίτευξης των στόχων που έχει θέσει για το τέλος της 10ετίας. Κάτι που σημαίνει πως ο «πήχυς» ξεπεράστηκε ούτε λίγο ούτε πολύ 7 χρόνια νωρίτερα. Μάλιστα, η έως τώρα «επίδοση» ξεπερνά και τον στόχο που προβλέπεται στο draft, ο οποίος έχει αναθεωρηθεί προς τα πάνω.
«Με βάση τα στοιχεία προκύπτει ότι εάν λογιστούν σωρευτικά οι υφιστάμενες εγκαταστάσεις ΑΠΕ μαζί με όσα έργα έχουν κατοχυρώσει το δικαίωμα να συνδεθούν στο Δίκτυο και στο Σύστημα μέσω Οριστικών Προσφορών Σύνδεσης με το ΔΕΔΔΗΕ και τον ΑΔΜΗΕ αντίστοιχα, και το δυναμικό ΑΠΕ που προκύπτει ως δυνατότητα στα νησιά που διασυνδέονται (Κυκλάδες, Κρήτη, Δωδεκάνησα, Β. Αιγαίο) το αποτέλεσμα περί τα 26 GW ισχύος υπερβαίνει ήδη το καταγεγραμμένο στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα στόχο για το 2030 (15,1 GW) και επιτυγχάνει τον στόχο για ΑΠΕ ισχύος 22-24 GW στην ηλεκτροπαραγωγή όπως αναμένεται να αποτυπωθεί στην επικείμενη αναθεώρηση του ΕΣΕΚ», σημειώνει χαρακτηριστικά ο ΑΔΜΗΕ στο Πρόγραμμα Ανάπτυξης.
Επιπλέον 2 GW για offshore
Η επιτυχία αυτή, ωστόσο, έχει και μία αρνητική συνέπεια, η οποία είναι πως έχει επί της ουσίας εξαντληθεί από τώρα ο ηλεκτρικός «χώρος» που πρόκειται να διαθέτει το σύστημα μεταφοράς και το δίκτυο διανομής μέχρι το 2030, μετά και τις επενδύσεις αναβάθμισης που προγραμματίζουν τόσο ο ΑΔΜΗΕ όσο και ο ΔΕΔΔΗΕ.
Η εξάντληση του ηλεκτρικού «χώρου» γίνεται ακόμη πιο έκδηλη αν λάβει κανείς υπόψη του ότι στα 25,707 GW θα πρέπει να προστεθούν και 2 GW υπεράκτιων αιολικών τα οποία προγραμματίζεται να αναπτυχθούν έως το 2030. Κάτι που σημαίνει πως στην πραγματικότητα είναι ήδη «κλειδωμένη» χωρητικότητα 27,7 GW.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι στόχοι του ΕΣΕΚ αποτελούν βασικό «δείκτη» της χωρητικότητας που θα πρέπει να έχει το εγχώριο ηλεκτρικό σύστημα, ώστε να εξασφαλίζεται η επαρκής λειτουργία των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής και επομένως η βιωσιμότητά τους. Στην πράξη, αυτό σημαίνει πως δεν έχει νόημα οι δύο Διαχειριστές να αναθεωρήσουν προς τα πάνω τις επενδύσεις τους, ώστε π.χ. ο ηλεκτρικός «χώρος» το 2030 να αυξηθεί ακόμη παραπάνω (π.χ. στα 35 ή στα 40 GW), αφού αυτό θα σήμαινε πως θα υπήρχε περίσσεια ηλεκτρικής ενέργειας, που θα έμενε αναξιοποίητη, με συνέπεια οι επενδύσεις των παραγωγών να μην μπορούν να αποσβεστούν.
Τα «πράσινα» PPAs
Η έλλειψη δυναμικότητας στο σύστημα κανονικά θα σήμαινε πως οι όροι σύνδεσης για νέες ΑΠΕ θα έπρεπε να ξεκινήσουν να ισχύουν μετά το 2030. Μία τέτοια εξέλιξη θα επέφερε όμως το «πάγωμα» του κλάδου. Επίσης, στη συγκεκριμένη συγκυρία μία επιπλέον πολυπλοκότητα δημιουργεί το γεγονός ότι το επόμενο κύμα «πράσινων» έργων που περιμένουν στην… ουρά για όρους σύνδεσης αφορά ανανεώσιμες μονάδες, οι οποίες προορίζονται για την ηλεκτροδότηση βιομηχανιών μέσω «πράσινων» διμερών συμβάσεων (PPAs).
Καθώς τα «πράσινα» PPAs αποτελούν σημαντικό «όχημα» για τη συγκράτηση του ενεργειακού κόστους, σύμφωνα με πληροφορίες του Insider.gr, πρόθεση του ΥΠΕΝ είναι τα συγκεκριμένα έργα να παραμείνουν στο πρώτο «κύμα» των καινούριων μονάδων που θα λάβουν όρους σύνδεσης. Την ίδια στιγμή, πρώτο μέλημα είναι να εξοικονομηθεί «χώρος» από τους σταθμούς 13,5 GW που έχουν κατακυρώσει δυναμικότητα, ώστε να υπάρξει δυναμικότητα για να δρομολογηθούν τα έργα.
Σε αυτό το πλαίσιο, με βάση τις ίδιες πληροφορίες, μία σκέψη είναι να συνδυαστούν αυτά τα έργα με μπαταρίες, με κίνητρο λειτουργική ενίσχυση που θα κατακυρώσουν μέσω διαγωνισμών. Επίσης, για την καλύτερη διαχείριση των έργων που βρίσκονται σε λειτουργία ή βρίσκονται στα σκαριά, σκοπός είναι να ενισχυθεί η πρώτη «παρτίδα» αυτόνομων μονάδων αποθήκευσης, ώστε να περιοριστούν οι περικοπές «πράσινης» ηλεκτροπαραγωγής που σε αντίθετη περίπτωση θα ενισχυθούν τα επόμενα χρόνια.
Την ίδια στιγμή, τα δεδομένα για τον ηλεκτρικό «χώρο» καθιστούν αναγκαίο να συνδυάζονται με μπαταρίες και τα καινούρια φωτοβολταϊκά που θα λάβουν όρους σύνδεσης – επομένως και τα φωτοβολταϊκά που προορίζονται για «πράσινα» PPAs. Για αυτό τον σκοπό, αναζητείται μία φόρμουλα κινητροδότησής τους ώστε να καλυφθεί το επιπλέον κόστος των μπαταριών, χωρίς να χρειαστεί να αλλάξουν οι τιμές στις οποίες έχουν κλείσει οι διμερείς συμβάσεις.
