Τις ελπίδες τους σε ένα «πάγωμα» των αυξήσεων των επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (η οποία συνεδριάζει την ερχόμενη Πέμπτη) και σε μία αμερικανική παρέμβαση χαλάρωσης της έντασης της Μέσης Ανατολής εναποθέτουν οι οικονομικοί αναλυτές του γερμανικού χρηματιστηρίου δείκτη DAX προκειμένου να μη συνεχιστεί η κατρακύλα του.
Αυτό προκύπτει από δημοσίευμα της Handelsblatt, καθώς ο DAX έχει χάσει πάνω από 10% από το υψηλό ρεκόρ του Ιουλίου. Στο κλείσιμο των συναλλαγών της Παρασκευής, ο κορυφαίος δείκτης της Γερμανίας, ο Dax, έπεσε κάτω από το όριο των 14.800 μονάδων. Αυτό σημαίνει ότι η φάση αδυναμίας του χρηματιστηριακού βαρόμετρου της Φρανκφούρτης παίρνει όλο και πιο δραστικά χαρακτηριστικά: Οι εννέα από τις τελευταίες δώδεκα εβδομάδες διαπραγμάτευσης έκλεισαν με απώλειες. Σε αυτό το διάστημα, τα κέρδη των τιμών μισού έτους εξανεμίστηκαν.
Ως αποτέλεσμα, ο Dax βρίσκεται πλέον επίσημα σε φάση διόρθωσης. Έτσι αποκαλεί η χρηματιστηριακή αγορά τη διόρθωση όταν η τιμή έχει πέσει τουλάχιστον δέκα τοις εκατό κάτω από το προηγούμενο υψηλό. Στην προκειμένη περίπτωση, το υψηλό ρεκόρ των 16.529 μονάδων στις 31 Ιουλίου.
Σύμφωνα με τον Σεμπάστιαν Χάσενακ, επικεφαλής της διαδικτυακής εταιρείας διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων Solidvest, μια τέτοια διόρθωση διαρκεί κατά μέσο όρο τέσσερις μήνες. Ωστόσο, μπορεί να διαρκέσει και περισσότερο και να εξελιχθεί σε μια λεγόμενη bear market με διάρκεια 14 έως 16 μηνών και με ισχυρότερες πτώσεις τιμών.
Τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, οι ειδικοί είναι επιφυλακτικοί για τον Dax. Σε δύο περιπτώσεις, ωστόσο, βλέπουν ευκαιρίες για ανάκαμψη.
Η γεωπολιτική σύγκρουση στη Μέση Ανατολή είναι καθοριστική για τις περαιτέρω εξελίξεις, εξηγεί ο επικεφαλής οικονομολόγος Ούλριχ Κάτερ της Dekabank, σύμφωνα με τον οποίο «εκτός από τις πολιτικές και ανθρωπιστικές πτυχές, οι συμμετέχοντες στην αγορά ανησυχούν για τις συνέπειες στην παγκόσμια οικονομία. Αυτές δεν είναι ακόμη αισθητές προς το παρόν, αλλά αυτό θα άλλαζε αν η σύγκρουση επεκτεινόταν ανοιχτά στα μεγάλα κράτη του αργού πετρελαίου στην περιοχή».
Η ανησυχία είναι κυρίως ότι το Ιράν παρεμβαίνει ενεργά στον πόλεμο. Η τιμή του βαρελιού του αργού πετρελαίου Brent της Βόρειας Θάλασσας αυξήθηκε κατά άλλο 1,3% την περασμένη εβδομάδα. Από την τρομοκρατική επίθεση της ριζοσπαστικής ισλαμικής Χαμάς, η τιμή έχει αυξηθεί κατά σχεδόν εννέα τοις εκατό.
Ανησυχίες για κλιμάκωση στη Μέση Ανατολή
Την περασμένη εβδομάδα, δύο ιρακινές πολιτοφυλακές που υποστηρίζονται από το Ιράν επιτέθηκαν με μη επανδρωμένα αεροσκάφη κατά των αμερικανικών δυνάμεων στο Ιράκ. Το βράδυ της Κυριακής, σύμφωνα με πληροφορίες, υπήρξε πυραυλική επίθεση σε αμερικανική βάση στη χώρα.
Ο Ματ Γκέρτκεν, επικεφαλής γεωπολιτικός στρατηγικός αναλυτής της καναδικής εταιρείας αναλύσεων BCA Research, παρατηρεί αυτό με αυξανόμενη ανησυχία και δηλώνει πως «αυτό σημαίνει ότι οι Ιρανοί δεν αποσύρουν την υποστήριξή τους προς αυτές τις ομάδες, αλλά ακολουθούν επιθετική πορεία. Η πιθανότητα για μια περιφερειακή επέκταση της σύγκρουσης με επακόλουθο τους κλυδωνισμούς των τιμών του πετρελαίου είναι μεγάλη».
Το Ιράν είναι ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς πετρελαίου στον κόσμο. Η παραγωγή αργού πετρελαίου αυξήθηκε τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο σε υψηλό πενταετίας, πάνω από 3,1 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως. Αυτό είναι περίπου το 10% της ημερήσιας παραγωγής του καρτέλ πετρελαίου OPEC.
Οι επενδυτές αντιδρούν σε αυτή την αβεβαιότητα με την αποεπένδυση από περιουσιακά στοιχεία κινδύνου, όπως οι μετοχές.
Όπως συνέβη και την περασμένη Παρασκευή, η πίεση στις τιμές ήταν ιδιαίτερα υψηλή πριν από το Σαββατοκύριακο. Οι επενδυτές μπορούν να αντιδράσουν στις εξελίξεις πάλι μόνο τη Δευτέρα, οπότε προτιμούν να πουλήσουν κρίσιμες θέσεις εκ των προτέρων.
«Η ασφάλεια είναι ατού!» παρατηρεί η αναλύτρια Κλόντια Βιντ της Landesbank Hessen-Thüringen (Helaba). «Αλλά ο συνήθης μηχανισμός ασφαλούς καταφυγίου στις κεφαλαιαγορές λειτουργεί μόνο σε πολύ περιορισμένο βαθμό αυτή τη στιγμή». Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι αυξανόμενες τιμές του πετρελαίου αναζωπυρώνουν τις ανησυχίες για τα επιτόκια.
Οι τιμές της ενέργειας είναι ο σημαντικότερος παράγοντας για τον ρυθμό πληθωρισμού των τιμών καταναλωτή. Οι κεντρικές τράπεζες προσπαθούν να τον περιορίσουν με υψηλότερα επιτόκια. Εάν οι τιμές της ενέργειας αυξηθούν εκ νέου, αυτό θα μπορούσε να καταστήσει αναγκαίες περαιτέρω αυξήσεις των επιτοκίων.
Οι υψηλές αποδόσεις των ομολόγων μπορούν να προκαλέσουν ένα φαινόμενο ντόμινο
Η «κλασική αγορά ομολόγων ασφαλείας», δηλαδή τα ομόλογα που εκδίδονται από κυβερνήσεις και εταιρείες, είναι προς το παρόν εκτός θέματος για τους επενδυτές, εξηγεί η Βιντ.
Αυτό φαίνεται από την εξέλιξη της περασμένης εβδομάδας, κατά την οποία οι αγοραστές δεν εξασφάλισαν ότι οι τιμές των ομολόγων αυξήθηκαν μπροστά στην υψηλή ζήτηση και έτσι τα επιτόκια υποχώρησαν και πάλι.
Σύμφωνα με τη Βιντ, εάν τα επιτόκια συνεχίσουν να αυξάνονται, οι κυβερνήσεις θα πρέπει επίσης να εκδώσουν νέα ομόλογα με υψηλότερα κουπόνια. Αυτό εξασφαλίζει ότι τα ομόλογα με χαμηλότερα κουπόνια επιτοκίου που βρίσκονται σε κυκλοφορία για κάποιο χρονικό διάστημα καθίστανται μη ελκυστικά. Τα ομόλογα αυτά πωλούνται και οι τιμές πέφτουν. Με τη σειρά τους, οι αποδόσεις αυξάνονται.
Για τα δεκαετή γερμανικά κρατικά ομόλογα, το όριο του 3% έρχεται σήμερα στο προσκήνιο για πρώτη φορά εδώ και δώδεκα χρόνια. Την Πέμπτη, οι αποδόσεις των δεκαετών κρατικών ομολόγων των ΗΠΑ έσπασαν το όριο του πέντε τοις εκατό για πρώτη φορά μετά από 16 χρόνια.
Οι υψηλές αποδόσεις των ομολόγων μπορούν να προκαλέσουν ένα φαινόμενο ντόμινο. Αποτελούν βαρόμετρο για τα επιτόκια των ενυπόθηκων δανείων και άλλων τύπων πιστώσεων. Έτσι, οι επενδύσεις γίνονται ακριβές. Αυτό μπορεί να επιβραδύνει την οικονομική ανάπτυξη, η οποία με τη σειρά της θα επηρεάσει τη χρηματιστηριακή αγορά. Η εμπειρογνώμονας της Helaba , Βιντ συνοψίζει: «Δεν είναι περίεργο που ο Dax βυθίστηκε κάτω από το όριο των 15.000 μονάδων».
Από τα τέλη Σεπτεμβρίου, υπήρχαν πάντα αρκετοί αγοραστές σε αυτό το επίπεδο για να σταθεροποιηθούν οι τιμές. Την Παρασκευή, το όριο αυτό παραβιάστηκε, απειλώντας με περαιτέρω απώλειες. Ο Dax υποχώρησε επίσης κάτω από το όριο των 14.800 μονάδων. Τα τελευταία τρία χρόνια, αυτό έχει επανειλημμένα αποδειχθεί καθοριστικό για την κατεύθυνση του Dax.
Το 2021, το σήμα αυτό αποτέλεσε ζώνη στήριξης για μήνες. Το 2022, η κατάρρευση κάτω από τις 14.800 μονάδες σηματοδότησε την έναρξη της λεγόμενης bear market με πτώση άνω του 20%. Επομένως, το αν ο Dax ανακτήσει αυτό το σήμα την ερχόμενη εβδομάδα θα πρέπει να είναι καθοριστικό για την περαιτέρω εξέλιξη.
Για να μπορέσουν οι τιμές να σημειώσουν και πάλι βιώσιμη άνοδο, θα πρέπει είτε να ξεκαθαρίσει η κατάσταση στη Μέση Ανατολή είτε να χαλαρώσει η κατάσταση στην αγορά ομολόγων. Το τελευταίο θα μπορούσε να διευκολυνθεί από τη λεκτική παρέμβαση των κεντρικών τραπεζιτών.
Η ευκαιρία θα υπήρχε: αυτή την Πέμπτη συνεδριάζει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Εδώ είναι δυνατόν να υπάρξουν θετικά μηνύματα, εξηγεί ο οικονομολόγος της Deka, Κάτερ: «Η οικονομία έχει χάσει τη δυναμική της και οι τιμές σε σημαντικούς τομείς πέφτουν, οπότε δεν είναι απαραίτητη άλλη αύξηση των επιτοκίων».
Ο στρατηγικός αναλυτής της BCA, Γκέρτκεν, δεν αποκλείει επίσης μια χαλάρωση των εντάσεων στη Μέση Ανατολή - εάν παρέμβει ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν. Άλλωστε, οι προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ πλησιάζουν το επόμενο έτος.
«Ο Μπάιντεν, φυσικά, δεν θέλει ένα σοκ στις τιμές του πετρελαίου πριν από τις εκλογές», λέει ο Γκέρτκεν. «Θα μπορούσε επομένως να προσπαθήσει να επηρεάσει το Ισραήλ με το σκεπτικό: ας αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα με το Ιράν αργότερα, μετά τις αμερικανικές εκλογές». Σε αυτή την περίπτωση, τα ασφάλιστρα κινδύνου για τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή θα μπορούσαν να τιμολογηθούν και οι τιμές θα μπορούσαν να αυξηθούν απότομα.
