Με την Ελλάδα να βρίσκεται στο προσκήνιο του διεθνούς επενδυτικού ενδιαφέροντος μετά την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας το 2023, αλλά ταυτόχρονα τις προκλήσεις στις διεθνείς αγορές να είναι πολλές – με μεγαλύτερο ερωτηματικό το πότε (και πόσο) οι κεντρικές τράπεζες θα αρχίσουν να μειώνουν τα επιτόκια, το τοπίο για τους επενδυτές είναι εξαιρετικά σύνθετο. Τι θα γίνει με τα επιτόκια και πώς πρέπει να κινηθούν οι επενδυτές; Ποιες τάσεις θα καθορίσουν το τοπίο των επενδύσεων τα επόμενα χρόνια;
Στα ερωτήματα αυτά και άλλα απαντά στο insider.gr ο κ. Δημήτρης Μπατζής, επικεφαλής νοτίου τομέα Κεντροανατολικής Ευρώπης και Μεσογείου και εκπρόσωπος ESG Γερμανίας, Αυστρίας & CEEMED της Schroders. Η συζήτηση με τον κ. Μπατζή έγινε με αφορμή την σημερινή (20/3) διοργάνωση επενδυτικής ημερίδας («The Savvy Investor – 3D Reset») της Schroders για τους Έλληνες επενδυτές. Η ημερίδα που διοργανώνεται στην Αθήνα για δεύτερη φορά, θα λάβει χώρα στο Μέγαρο Μουσικής, με τη συμμετοχή διεθνών ομιλητών.
- Κύριε Μπατζή, ποιες προκλήσεις αλλά και ευκαιρίες έρχονται για τις αγορές και την παγκόσμια οικονομία το 2024;
Η μεγάλη έκπληξη του 2023 ήταν το πόσο ανθεκτική ήταν η συνολική κατανάλωση στις ΗΠΑ και τελικά η ανθεκτικότητα της αμερικανικής αγοράς μετοχών, η οποία ήταν πολύ συγκεντρωμένη και καθοδηγούμενη από τις 7 μεγάλες εταιρείες (συγκεκριμένα τις Meta, Microsoft, Nvidia, Apple, Google/Alphabet, Amazon και Tesla). Η άλλη πλευρά του νομίσματος είναι ότι η απόδοση της αγοράς μετοχών καθορίστηκε κυρίως από επτά μόνο μετοχές και ότι ο κίνδυνος των επενδυτών που είχαν επενδύσει ακόμη και σε παγκόσμιους δείκτες εξαρτιόταν κυρίως από αυτές τις εταιρείες. Για να το διατυπώσω σε αριθμούς, οι «super7» είχαν περίπου το 29% της κεφαλαιοποίησης του S&P500 στις 30.01.2024.
Η στάθμιση αυτών των εταιρειών στον MSCI All Country World (ένας σημαντικός παγκόσμιος δείκτης μετοχών) ήταν περίπου 17,2%, ποσοστό που αντιστοιχεί σχεδόν στο σύνολο της έκθεσης των χωρών στον εν λόγω δείκτη του Καναδά, της Γαλλίας, της Κίνας, της Ιαπωνίας και του Ηνωμένου Βασιλείου μαζί. Αυτό αποτελεί σαφώς πρόβλημα για τους επενδυτές που προσπαθούν να δημιουργήσουν διαφοροποιημένα χαρτοφυλάκια, καθώς ένα σημαντικό ποσοστό του κινδύνου τους συνδέεται με ένα ιδιόμορφο πλήθος εταιρειών.
Για το 2024, αναμένουμε στις ΗΠΑ - αν υπάρξει - μια αρκετά ήπια ύφεση (το λεγόμενο Soft Landing») με τον λογαριασμό να «πληρώνεται» από μια πιο αργή οικονομική ανάπτυξη και, ως εκ τούτου, η μεγέθυνση του παγκόσμιου ΑΕΠ να κυμαίνεται σε περίπου 2,2% για το 2024 και το 2025.
Τα θετικά σημάδια είναι ότι ο πληθωρισμός έχει δείξει τα πρώτα σημάδια χαλάρωσης, με τον βασικό πληθωρισμό (δηλ. τον πληθωρισμό υπηρεσιών που καθορίζεται από τις εγχώριες αγορές) να αποτελεί τον προβολέα, ο οποίος θα είναι ένας από τους βασικούς καταλύτες για την έναρξη του κύκλου μείωσης των επιτοκίων.
Ωστόσο, οι προκλήσεις είναι ξεκάθαρες: πολλά από αυτά τα δεδομένα έχουν ήδη τιμολογηθεί στις αποτιμήσεις, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει τα επιτόκια να αρχίσουν να «δαγκώνουν». Προβλέπουμε, για παράδειγμα, στις ΗΠΑ μόνο 3 μειώσεις επιτοκίων για το 2024, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε κάποια απογοήτευση για τους επενδυτές.
Εν τω μεταξύ, μην ξεχνάτε ότι το 2024 θα είναι μια «βαθιά ρηγμένη» εκλογική χρονιά: περίπου το 60% του παγκόσμιου ΑΕΠ ή το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού θα προσέλθει στις κάλπες - με τις ΗΠΑ να σηματοδοτούν το πιο σημαντικό ερώτημα της ψηφοφορίας. Έτσι, φαίνεται αρκετά λογικό ότι τα επίπεδα μεταβλητότητας στις κεφαλαιαγορές θα είναι αρκετά υψηλά, καθώς εξωτερικοί παράγοντες μπορούν να εισρεύσουν στο σύστημα.
Με λίγα λόγια, για το 2024, αναμένουμε έναν αποσυγχρονισμό σε όλο τον κόσμο. Εκτιμούμε ότι η Ευρώπη και το Ηνωμένο Βασίλειο θα βγουν πρώτα από τη φάση της επιβράδυνσης. Οι ΗΠΑ καθυστερούν αρκετά όσον αφορά στη στήριξη από τον κύκλο των επιτοκίων λόγω της ακόμη συνεχιζόμενης στενής αγοράς εργασίας και της ισχυρής οικονομίας. Η Κίνα θα εξακολουθήσει να έχει να αντιμετωπίσει τις δικές της προκλήσεις με την αγορά ακινήτων της και την πτώση των εξαγωγών λόγω του κύματος αποπαγκοσμιοποίησης.
Για τους επενδυτές, οι ευκαιρίες θα έγκεινται στο να είναι ευέλικτοι, να εφαρμόζουν μια ευλύγιστη επενδυτική προσέγγιση για να εξετάζουν παράπλευρους θύλακες της αγοράς που δεν είναι "plain-vanilla", για παράδειγμα σκεφτείτε τα εμπορεύματα ή ακόμη και τον χρυσό, την εξέταση εναλλακτικών πηγών απόδοσης που είναι λιγότερο συσχετισμένες με τις παγκόσμιες αγορές μετοχών, ή τη διαφοροποίηση μακριά από τους «super 7», καθώς και τη συμπερίληψη ομολόγων που προσφέρουν και πάλι ένα ωραίο εργαλείο διαφοροποίησης και την ευκαιρία να «κλειδώσει» κάποιος τις αποδόσεις του για το προβλέψιμο μέλλον.
- Από το καλοκαίρι του 2022 έχουμε εισέλθει σε έναν απότομα ανοδικό κύκλο επιτοκίων. Ποιες είναι οι εκτιμήσεις σας για την περαιτέρω πορεία των επιτοκίων; Πώς πρέπει να κινηθούν οι επενδυτές στο περιβάλλον αυτό;
Η χαλάρωση των χρηματοπιστωτικών συνθηκών έχει γίνει πιο υποστηρικτική για τις προοπτικές ανάπτυξης τους τελευταίους έξι μήνες (η χαλάρωση των χρηματοπιστωτικών συνθηκών αναφέρεται σε έναν συνδυασμό παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων των επιτοκίων και των πιστωτικών περιθωρίων - που διευκολύνουν τη ζωή των καταναλωτών και των επιχειρήσεων -). Σε κάποιο βαθμό έχουμε αρχίσει να το βλέπουμε αυτό να αποτυπώνεται σε μια βελτίωση της μεταποιητικής πλευράς της παγκόσμιας οικονομίας.
Παρ' όλα αυτά, δεν μπορούμε να αποκλείσουμε εντελώς μια ύφεση. Τα δεινά της New York Community Bank και του ευρύτερου περιφερειακού τραπεζικού τομέα χρησιμεύουν ως υπενθύμιση ότι οι κύκλοι σύσφιξης μπορούν να επιφέρουν απρόβλεπτες συνέπειες πολύ καιρό αφότου η κεντρική τράπεζα έχει φτάσει στο τελικό της ποσοστό (ανόδου) επιτοκίων.
Έτσι, το ερώτημα σχετικά με το αν ο τρέχων κύκλος επιτοκίων είναι καλά τοποθετημένος (ή πότε οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να αρχίσουν να μειώνουν τα επιτόκια) δεν είναι τόσο εύκολο να απαντηθεί.
Ωστόσο, η επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης των τιμών έχει αποκτήσει δυναμική. Οι βασικές μετρήσεις, σε εξαμηνιαία ετησιοποιημένη βάση, κυμαίνονται πλέον κοντά στους στόχους του 2% τόσο για τις ΗΠΑ, όσο και για την ευρωζώνη.
Επιπλέον, βασικές κινητήριες δυνάμεις όπως η αύξηση των μισθών στις ΗΠΑ συνεχίζουν να έχουν πτωτική τάση και πρόδρομοι δείκτες όπως το ποσοστό παραιτήσεων (ένα μέτρο που χρησιμοποιείται από οικονομολόγους και αντιπροσωπεύει το ποσοστό των εργαζομένων σε ένα εργατικό δυναμικό που εγκαταλείπουν οικειοθελώς τη δουλειά τους κατά τη διάρκεια μιας δεδομένης περιόδου) παρέχουν αισιοδοξία ότι μπορεί να σημειωθεί περαιτέρω πρόοδος σε αυτό το μέτωπο.
Όλα αυτά επέτρεψαν στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να εστιάσουν εκ νέου την προσοχή τους από τη σύσφιξη των συνθηκών νομισματικής πολιτικής στη χαλάρωσή τους.
Η αλλαγή του τόνου των κεντρικών τραπεζών είναι πιο σαφής στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (FED). Για πρώτη φορά από την έναρξη του κύκλου σύσφιξης το 2022, η διάμεση τελεία (η οποία αντιπροσωπεύει τη διάμεση πρόβλεψη των μελών της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Ανοικτής Αγοράς (FOMC) για τα μελλοντικά επιτόκια) για το τέλος του 2024 έχει μετακινηθεί προς τα κάτω σε σύγκριση με την προηγούμενη πρόβλεψη. Πρόκειται, πράγματι, για μια κομβική στιγμή.
Το προηγούμενο τρίμηνο, οι επενδυτές ανησυχούσαν για περαιτέρω αυξήσεις των επιτοκίων από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, ενώ εμείς ήμασταν σταθερά της άποψης ότι τα επιτόκια είχαν φτάσει σε ένα αποκορύφωμα. Λοιπόν, τρεις μήνες είναι μεγάλο χρονικό διάστημα στις αγορές ομολόγων, καθώς τώρα έχουμε μια κατάσταση που οι επενδυτές καίγονται να τιμολογήσουν μια στροφή της Fed. Δεν προβλέπουμε σημαντικές μειώσεις των επιτοκίων, δεδομένου του σκηνικού των υψηλών επιπέδων απασχόλησης. Παρόλο που ο πληθωρισμός συνεχίζει να κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση και η αύξηση των μισθών έχει κορυφωθεί, φαίνεται πρόωρο για τη Fed να προβεί σε τόσο επιθετικές μειώσεις.
Όπως προανέφερα, αναμένουμε ότι η FED θα προγραμματίσει τρεις μειώσεις επιτοκίων το 2024 και η ECB να κάνει την πρώτη κίνηση μείωσης των επιτοκίων.
Ο πληθωρισμός της Ευρωζώνης βρίσκεται σε τροχιά επιστροφής στο στόχο του 2% της ΕΚΤ το πρώτο εξάμηνο του 2024.
Η αδύναμη ανάπτυξη στο μπλοκ της Ευρωζώνης θα έπρεπε να σβήσει τις όποιες παρατεταμένες πιέσεις στις βασικές τιμές και αυτό είναι πιθανό να διασφαλίσει ότι η ΕΚΤ θα είναι η πρώτη μεγάλη κεντρική τράπεζα των ανεπτυγμένων αγορών που θα αρχίσει να μειώνει τα επιτόκια. Έχουμε προβλέψει συνολικά 150 μονάδες βάσης (μ.β.) τις μειώσεις επιτοκίων, ξεκινώντας από το α' τρίμηνο του 2024, με αποτέλεσμα το επιτόκιο καταθέσεων να μειωθεί στο 2,5% έως τα μέσα του 2025.
Αντίθετα, πιστεύουμε ότι η Fed θα είναι η τελευταία που θα μειώσει τα επιτόκια. Αναμένουμε ότι ο γενικός πληθωρισμός θα συνεχίσει να έχει πτωτική τάση κατά τη διάρκεια του 2024, περιοριζόμενος στο στόχο του 2% το μέσα του 2024. Ωστόσο, ο πυρήνας του πληθωρισμού είναι πιθανό να χρειαστεί λίγο περισσότερο χρόνο για να μειωθεί, καθώς η αμερικανική οικονομία διανύει μια περίοδο υποδεέστερης ανάπτυξης, παρά απόλυτης ύφεσης
Έχουμε αναβάλει τις προσδοκίες μας για τη Fed και αναμένουμε τώρα μια πρώτη μείωση τον Σεπτέμβριο του 2024, με τα επιτόκια στη συνέχεια να μειώνονται τελικά κατά 200 μονάδες βάσης στο 3,5% το 2025 - λίγο αργότερα από ό,τι αναμένει σήμερα η αγορά.
- Ποιες άλλες τάσεις θα καθορίσουν το τοπίο των επενδύσεων τα επόμενα χρόνια;
Με τον πληθωρισμό να βρίσκεται στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 40 ετών, οι κεντρικές τράπεζες προσπαθούν πλέον ενεργά να επιβραδύνουν την ανάπτυξη θυσιάζοντας - αν χρειαστεί - ακόμη και την παγκόσμια ανάπτυξη.
Την ίδια στιγμή οι κεντρικές τράπεζες αλλάζουν στάση ως απάντηση στον πληθωρισμό, καθώς τα επιτόκια θα πρέπει να παραμείνουν υψηλά για μεγαλύτερο διάστημα, ενώ δεν αναμένεται να χαλαρώσουν την πολιτική τους προκειμένου να στηρίξουν την ανάπτυξη.
Στο γεωπολιτικό σκηνικό η πανδημία ενέτεινε τους ήδη υπάρχοντες πολιτικούς κινδύνους, ενώ οι εντάσεις αναδιαμορφώνουν πλέον το παγκόσμιο ενεργειακό τοπίο. Η εξασθένιση της παραγωγής χαμηλού κόστους στην Κίνα οδηγεί τις εταιρείες να διαφοροποιήσουν την παραγωγή τους και φυσικά να αναζητήσουν την επανεγκατάσταση των δραστηριοτήτων τους σε χώρες πιο κοντινές στη δική τους. Πρακτικά η εξέλιξη αυτή σημαίνει ότι η παραγωγή χαμηλού κόστους από την Κίνα, που αποτέλεσε την μεγαλύτερη αποπληθωριστική δύναμη τις τελευταίες δεκαετίες, φθάνει σιγά σιγά στο τέλος της.
Μια ακόμη ισχυρή τάση είναι η συρρίκνωση των περιθωρίων κέρδους των εταιρειών. Οι ελλείψεις εργατικού δυναμικού έχουν ενισχύσει τις μισθολογικές απαιτήσεις των εργαζομένων, ενώ τα έξοδα κανονιστικής συμμόρφωσης ανεβαίνουν, όπως και η φορολογία. Αυτοί οι παράγοντες επιδρούν αυξητικά στο κόστος και στις τιμές σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα. Συνεπώς, η συνολική οικονομική ανάπτυξη των εταιρειών βρίσκεται υπό απειλή, γεγονός που συνεπάγεται τη συρρίκνωση των περιθωρίων κέρδους. Για να προστατεύσουν τα περιθώρια κέρδους, οι εταιρείες θα πρέπει να στραφούν στην τεχνολογία.
- Πώς βλέπει η Schroders την ελληνική αγορά μετά την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας;
Μετά την αναβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης και από τη Fitch - η δεύτερη αξιολόγηση επενδυτικής βαθμίδας έπειτα από τουλάχιστον 13 χρόνια ανάμεσα στους τρεις μεγάλους οίκους (S&P, Moody’s και Fitch) – παγιώθηκε για την Ελλάδα η ισχυρή ανάκαμψη της οικονομίας και η εντυπωσιακή δημοσιονομική προσαρμογή.
Από τα πλέον θετικά είναι ότι μετά τις τελευταίες αναβαθμίσεις της ελληνικής οικονομίας, τα ελληνικά κρατικά ομόλογα επέστρεψαν από τον Ιανουάριο 2024 στους βασικούς δείκτες ομολόγων που αποτελούν και την «πυξίδα» για τις τοποθετήσεις των διεθνών επενδυτών.
Εν τω μεταξύ, η ελληνική αγορά μετοχών ήταν μία από τις ισχυρότερες στην Ευρώπη και έγινε ορατή και σε παγκόσμιο επίπεδο, γεγονός που με τη σειρά του έστρεψε περισσότερα βλέμματα στη χώρα μας για επενδύσεις όχι μόνο σε τίτλους, αλλά και σε άλλα περιουσιακά στοιχεία.
- Ποια πρωτότυπα προϊόντα προσφέρει στους Έλληνες επενδυτές η Schroders;
Στη Schroders, εντοπίζοντας την αυξημένη ζήτηση των επενδυτών για κρατικά ομόλογα, ανακοινώσαμε πρόσφατα την έναρξη του A/K Schroder ISF Sustainable Global Sovereign Bond. Πρόκειται για ένα αμοιβαίο κεφάλαιο που έχει ως βασικό στόχο την υπεραπόδοση έναντι του δείκτη αναφοράς για μια περίοδο τριών έως πέντε ετών, επενδύοντας σε διεθνείς κρατικούς, δημόσιους και πολυεθνικούς εκδότες ομολόγων. Η Ελλάδα είναι ανάμεσα στις 27 χώρες στις οποίες το συγκεκριμένο fund θα ενεργοποιηθεί, δίνοντας την ευκαιρία σε επενδυτές να επωφεληθούν από τα πλεονεκτήματα που αυτό προσφέρει.
- Τι φέρνει στις επενδύσεις η κλιματική αλλαγή και η βιώσιμη ανάπτυξη; Μπορούν οι επενδυτές να γίνουν συμμέτοχοι στην πράσινη μετάβαση;
Είναι ορατό πλέον το ότι οι μακροπρόθεσμες οικονομικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής θα είναι δυσβάστακτες. Ο συντονισμός και η δράση των κυβερνήσεων όσον αφορά στην αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, προχωρά κατά γενική ομολογία με αργούς ρυθμούς, αφήνοντας το προβάδισμα στις εταιρείες οι οποίες ωθούνται να προχωρήσουν σε μεγαλύτερες τεχνολογικές επενδύσεις, από την έκβαση των οποίων θα εξαρτηθεί η μείωση των πληθωριστικών πιέσεων και συνολικά η βελτίωση του οικονομικού κλίματος παγκοσμίως.
Συνολικά και μέσω της Schroders οι Έλληνες επενδυτές αποκτούν πρόσβαση σε τομείς που αποτελούν «προκλήσεις» όπως η κλιματική αλλαγή, η ενεργειακή μετάβαση, η εξάλειψη της βιοποικιλότητας, η λειψυδρία, η διαταραχή της διατροφικής αλυσίδας κ.λπ. H Schroders, προσανατολισμένη πάντα στην ύψιστη σημασία της βιωσιμότητας, πρωτοστατεί με επενδυτικές προτάσεις που βασίζονται σε αυτά τα χαρακτηριστικά και επιδιώκουμε πραγματικά να γίνουμε μέρος ενός συστήματος βιωσιμότητας.
