Σε τροχιά αποκλιμάκωσης βρίσκεται ο πληθωρισμός, αν και όπως αναφέρουν οι πρόσφατες αναλύσεις οι γεωπολιτικές εντάσεις και οι πόλεμοι στη Μέση Ανατολή και την Ουκρανία και οι διαταραχές στο παγκόσμιο εμπόριο και την εφοδιαστική αλυσίδα που αυτοί προκαλούν δημιουργούν κινδύνους που μπορεί να ανακόψουν -έστω και προσωρινά- την καθοδική πορεία μεταβολής των τιμών.
Το μακροοικονομικό σενάριο της ελληνικής κυβέρνησης όπως αποτυπώνεται στο Πρόγραμμα Σταθερότητας που στάλθηκε τη Μεγάλη Τρίτη στις Βρυξέλλες προβλέπει πως ο πληθωρισμός θα διαμορφωθεί στο 2,6% το 2024 και θα επιβραδυνθεί περαιτέρω το 2025. Όμως οι εξωτερικοί παράγοντες αλλά και μια σειρά από εσωτερικά ζητήματα όπως η ακρίβεια ειδικά στα τρόφιμα που επιμένει δημιουργούν κινδύνους.
Ενδεικτικό είναι ότι το πρώτο τρίμηνο του έτους ο μέσος ρυθμός μεταβολής του Εθνικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή ανήλθε σε 3,1% από αύξηση 5,9% ένα έτος πριν. Ο Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή σημείωσε άνοδο 3,2% από 6,4% ένα έτος νωρίτερα. H επίδοση αυτή κατατάσσει τη χώρα μας υψηλότερα του σταθμισμένου ευρωπαϊκού μέσου όρου.
Οι κατηγορίες που τροφοδότησαν τον πληθωρισμό
Από την ανάλυση που περιλαμβάνεται στην έκθεση α’ τριμήνου για την ελληνική οικονομία του ΙΟΒΕ, η μεγαλύτερη άνοδος τιμών το α΄ τρίμηνο του 2024 σημειώθηκε στη Διατροφή με άνοδο 6,8%, από εντονότερη αύξηση 14,8% ένα έτος πριν.
Σε χαμηλότερα επίπεδα, ήταν η μεταβολή την κατηγορία των Ξενοδοχείων και της Υγείας όπου οι τιμές ενισχύθηκαν κατά 6,4% και 4,5%, αντίστοιχα, από άνοδο 7,8% και 4,6%, αντίστοιχα ένα έτος νωρίτερα. Στην Ένδυση και στην Εκπαίδευση καταγράφηκε αύξηση 3,5%, αμφότερα σε συνέχεια ανόδου 9,4% και 2,2%, αντίστοιχα ένα έτος πριν, ενώ ακολούθησε η Αναψυχή με 2,9%, από ισχυρότερη αύξηση 3,3% το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2023.
Τα μηνύματα του Απριλίου
Από τις ανακοινώσεις των προκαταρκτικών στοιχείων της Eurostat, τα καλά νέα έρχονται από τον δομικό πληθωρισμό, δηλαδή τον δείκτη τιμών που εξαιρεί τις ευμετάβλητες κατηγορίες της ενέργειας και τον τροφίμων, ο οποίος κατέγραψε επιβράδυνση στο 3,1% τον Απρίλιο από 3,4% που ήταν τον Μάρτιο. Μάλιστα η αποκλιμάκωση του δομικού πληθωρισμού ήταν πιο έντονη στη χώρα μας σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρωζώνη που πήγε από το 2,9% στο 2,7%.
Όπως έχει εξηγήσει το παρελθόν ο Κεντρικός Τραπεζίτης, Γιάννης Στουρνάρας, ο δομικός πληθωρισμός δίνει μια σαφέστερη εικόνα των υποκείμενων πιέσεων στις τιμές. Και για αυτό άλλωστε είναι δείκτης που παρακολουθεί στενά και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για τις αποφάσεις νομισματικής πολιτικής και της πορείας των επιτοκίων.
Στα θετικά περιλαμβάνεται η συνεχιζόμενη τους τελευταίους μήνες αποκλιμάκωση του δείκτη τιμών στα μη ενεργειακά βιομηχανικά αγαθά, στο 1,8% τον Απρίλιο από αύξηση 2,1% τον Μάρτιο, αν και οι τιμές αυξάνονται με σημαντικά υψηλότερο ρυθμό από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης (0,9%). Η χώρα μας ισοβαθμεί στη δεύτερη θέση με την υψηλότερη ετήσια αύξηση τιμών μαζί με την Γερμανία και την Κροατία, πίσω από την «πρωταθλήτρια» Σλοβακία.
Στις υπηρεσίες ο ρυθμός ανόδου των τιμών υποχώρησε τον Απρίλιο στο 3,7% από το 4% που βρέθηκε τον προηγούμενο μήνα με τη χώρα μας να βρίσκεται για άλλον ένα μήνα ακριβώς στον μέσο όρο της Ευρωζώνης (3,7%). Η συνεχιζόμενη άνοδος των τιμών στις υπηρεσίες έχει αρχίσει και απασχολεί ιδιαίτερα τους αναλυτές τους τελευταίους μήνες, και ειδικά στη χώρα μας μένει να φανεί το πως θα κινηθεί ο σχετικός δείκτης ενόψει και της τουριστικής σεζόν.
Από κει και πέρα όμως, τα τρόφιμα μαζί με το αλκοόλ και τον καπνό εξακολουθούν να βρίσκονται στο επίκεντρο των ανατιμήσεων με τον σχετικό υποδείκτη να επιταχύνει τον Απρίλιο σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα στο 4,9% από 4,8%. Αντίστοιχη ήταν και η κίνηση του ευρωπαϊκού μέσου όρου που διαμορφώθηκε σε 2,8% τον Απρίλιο σε σχέση με τον Μάρτιο του 2024. Όμως, η χώρα μας παραμένει σταθερή η δεύτερη χώρα στην Ευρωζώνη με τον υψηλότερο πληθωρισμό τροφίμων μετά τη Μάλτα (5,3% τον Απρίλιο).
Οι τάσεις της οικονομικής συγκυρίας
Σημαντική πληροφόρηση για την εξέλιξη των τιμών το επόμενο χρονικό διάστημα παρέχουν και τα αποτελέσματα των μηνιαίων ερευνών οικονομικής συγκυρίας του ΙΟΒΕ, τα οποία συνιστούν πρόδρομες ενδείξεις για την εξέλιξή τους από την πλευρά της προσφοράς.
Οι τάσεις στις προβλέψεις μεταβολών των τιμών είναι κυρίως ανοδικές κατά το α’ τρίμηνο του 2024 έναντι του δ’ τριμήνου του 2023. Συγκεκριμένα, οι προβλέψεις των τιμών κινούνται ήπια πτωτικά στις Κατασκευές, ενώ αντίθετα σημειώνεται αισθητή άνοδος στο Λιανικό εμπόριο και τις Υπηρεσίες και ηπιότερη στη Βιομηχανία. Ως προς την αντίστοιχη περυσινή τριμηνιαία περίοδο, οι προσδοκίες για την εξέλιξη των τιμών κατέγραψαν έντονα πτωτική μεταβολή στη Βιομηχανία και στο Λιανικό εμπόριο και μικρή υποχώρηση στις Υπηρεσίες και στις Ιδιωτικές Κατασκευές.
