Με την επιστολή που απέστειλε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης προς την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν, ενόψει των Ευρωεκλογών, η ελληνική κυβέρνηση επιχειρεί να βάλει στο τραπέζι της ευρωπαϊκής συζήτησης το θέμα των καταχρηστικών εμπορικών πρακτικών που αξιοποιούν κάποιες πολυεθνικές επιχειρήσεις με αποτέλεσμα να πωλούν τα προϊόντα τους ακριβότερα σε κάποιες κατά κανόνα μικρότερες αγορές, όπως η ελληνική.
Στη συνέντευξή του στην ΕΡΤ το Σάββατο, ο Έλληνας πρωθυπουργός κατέληξε στη διαπίστωση πως μετά από πολλή και παρατεταμένη έρευνα πολλές πολυεθνικές παίζουν παιχνιδάκια, τονίζοντας πως τιμολογούν τα προϊόντα διαφορετικά σε κάθε χώρα. «Σε αυτό δεν αρκεί μόνο μία εθνική απάντηση, χρειάζεται μία ευρωπαϊκή απάντηση κι εγώ απέστειλα επιστολή στην Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ζητώντας της, εφόσον ξανά είναι Πρόεδρος -που θα ξανά είναι λογικά και απολαμβάνει και της στήριξής μας-, να προτάξει αυτό το ζήτημα», τόνισε ο κ. Μητσοτάκης.
«Δεν κερδοσκοπούν μόνο εις βάρος μας. Γιατί υπάρχει ενιαία αγορά και υπάρχουν κανόνες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι εταιρείες και τιμολογούν και κάνουν το λεγόμενο transfer pricing. Υπάρχουν ευρωπαϊκοί κανόνες. Εγώ θέτω το ζήτημα και ζητώ περισσότερη επαγρύπνηση από τις Βρυξέλλες για πολυεθνικές εταιρείες που μπορεί να εκμεταλλεύονται το γεγονός ότι μπορεί η Ελλάδα να είναι μία μικρή αγορά, να μην έχει τόσο μεγάλο ανταγωνισμό, παραδείγματος χάρη, και μια πολυεθνική να πουλάει πιο ακριβά» επεσήμανε.
«Βεβαίως υπάρχει δυνατότητα παρέμβασης. Τι ενιαία αγορά είναι αυτή όταν έχουμε μεγάλες αποκλίσεις, το τονίζω. Μικρές αποκλίσεις μπορεί να έχει, αλλά πολύ συχνά έχουμε μεγάλες αποκλίσεις σε προϊόντα. Αυτό δεν είναι κάτι το οποίο μπορεί μια χώρα μόνη της να το αντιμετωπίσει. Χρειάζεται ευρωπαϊκή απάντηση, γιατί αυτό τροφοδοτεί σε έναν βαθμό και τον ευρωπαϊκό πληθωρισμό. Κατά συνέπεια, βλέπετε ότι όλα αυτά είναι θέματα τα οποία αφορούν την Ευρώπη κι εγώ πρωτίστως γι' αυτό μιλώ» πρόσθεσε.
Παράλληλα, σε ομιλία του στα Βριλήσσια, επανέλαβε πως κάλεσε για παρέμβαση της Κομισιόν για τα φαινόμενα αισχροκέρδειας πολυεθνικών εταιρειών με επιστολή που απέστειλε σήμερα στην πρόεδρό της, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. «Ζητώ να διερευνήσει και να παρέμβει για ένα πρόβλημα το οποίο βλέπουμε πια να εντείνεται, που δεν είναι άλλο από το γεγονός ότι πολυεθνικές εταιρείες χρησιμοποιούν τη μεγάλη τους ισχύ για να τιμολογούν, να χρεώνουν μάλλον, σε διαφορετικές τιμές τα ίδια προϊόντα εντός της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς. Αυτό πρέπει να σταματήσει και πρέπει να σταματήσει με ευρωπαϊκή πρωτοβουλία, γιατί μόνο έτσι μπορεί να αντιμετωπιστεί ο πυρήνας αυτού του προβλήματος» υπογράμμισε χαρακτηριστικά.
Με τον πληθωρισμό στην Ελλάδα να παραμένει σταθερά υψηλότερα του ευρωπαϊκού μέσου όρου με την άνοδο του Εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή να φτάνει 3,2% στην Ελλάδα τον Απρίλιο έναντι 2,4% στην Ευρωζώνη και τη χώρα μας να βρίσκεται επίσης σταθερά στις πρώτες θέσεις του πληθωρισμού τροφίμων (4,9% έναντι 2,8% στην Ευρωζώνη), η ακρίβεια ειδικά σε βασικά είδη για τα ελληνικά νοικοκυριά παραμένει στην κορυφή της ατζέντας και το νούμερο ένα πρόβλημα των καταναλωτών.
Και ενώ κυβερνητικές πηγές σημειώνουν πως η κυβέρνηση αναγνωρίζει το πρόβλημα και παραδέχονται πως από το πακέτο μέτρων που έχουν ληφθεί μέχρι στιγμής κάποια είναι πετυχημένα και κάποια όχι, η κυβέρνηση αποφάσισε να στραφεί στην Ευρώπη για ένα ζήτημα που δεν μπορεί να αντιμετωπίσει καμία χώρα μόνη της.
Το ποιο είναι το βασικό πρόβλημα το εξήγησε ο υπουργός Επικρατείας, Άκης Σκέρτσος. «Το φαινόμενο αυτό, των διαφοροποιημένων τιμών από την ίδια πολυεθνική εταιρία πρακτικά για τα ίδια προϊόντα που παράγει και διαθέτει π.χ. στην ελληνική, τη γερμανική ή την ολλανδική αγορά, έχει όνομα: αποκαλείται “εδαφικοί εφοδιαστικοί περιορισμοί” (territorial supply constraints)», ανέφερε σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ο υπουργός.
Σύμφωνα με τον ίδιο πρόκειται για «μια εμπορική πρακτική που δεν είναι παράνομη αλλά χρησιμοποιείται καταχρηστικά από πολυεθνικές εταιρείες λόγω της ασύμμετρης δύναμης που έχουν έναντι μεμονωμένων κρατών – μελών αλλά και μεμονωμένων χονδρεμπόρων και λιανεμπόρων».
Στην πράξη οι «εδαφικοί εφοδιαστικοί περιορισμοί» είναι μια σειρά από περιορισμούς που θέτουν μεγάλες πολυεθνικές αποτρέποντας τους εμπόρους και τους χονδρεμπόρους από το να προμηθεύονται από όπου επιθυμούν τα προϊόντα τους, π.χ. μέσω παράλληλων εισαγωγών, περιορίζοντας στην πράξη την ελεύθερη διακίνηση των αγαθών, έναν από τους πυλώνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το θέμα δεν είναι καινούργιο. Σχετικές μελέτες έχουν γίνει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Study on territorial supply constraints in the EU retail sector – 2020), ενώ ειδική αναφορά γίνεται και στην πρόσφατη έκθεση του Enrico Letta για την ενιαία ευρωπαϊκή αγορά. Σύμφωνα με την έρευνα της Κομισιόν, η άρση των περιορισμών αυτών θα μπορούσε να εξοικονομήσει περί τα 14,1 δισ. ευρώ από τους καταναλωτές των χωρών που πληρώνουν υψηλότερες τιμές.
Βέβαια, στην ίδια έκθεση τονίζεται πως η εξάλειψη αυτών των περιορισμών δεν είναι σίγουρο πως πράγματι θα φέρει χαμηλότερες τιμές. Αυτό εξαρτάται κατά βάση από το επίπεδο του ανταγωνισμού στην κάθε αγορά, αν ο ανταγωνισμός είναι υψηλός οι έμποροι θα αναγκαστούν να περάσουν στις τελικές τιμές τις μειώσεις που μπορεί να φέρει η εξάλειψη των περιορισμών. Σε αντίθετη περίπτωση, δηλαδή αν δεν υπάρχει επαρκής ανταγωνισμός, τότε κάτι τέτοιο δεν είναι καθόλου σίγουρο.
Η ελληνική θέση
Τι ζητάει η Ελλάδα; Να δοθεί στις εθνικές Αρχές Ανταγωνισμού των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης η δυνατότητα να μπορούν να εντοπίζουν τέτοιες πρακτικές και να επιβάλλουν κυρώσεις. Με το σημερινό θεσμικό πλαίσιο προσφυγή σε αρχή ανταγωνισμού είναι δυνατή μόνο όταν μια εταιρεία που αξιοποιεί τέτοιες πρακτικές κατέχει δεσπόζουσα θέση στην αγορά την οποία δραστηριοποιείται.
Πέρα, όμως, από την βελτίωση του θεσμικού πλαισίου απαιτείται και πανευρωπαϊκός συντονισμός καθώς το φαινόμενο των διαφορετικών τιμών είναι δύσκολο να εντοπιστεί, ειδικά όταν πολλές πολυεθνικές μπορεί να πωλούν το ίδιο προϊόν σε διαφορετικές συσκευασίες ή ακόμη και με διαφορετικές ονομασίες σε κάθε διαφορετικό κράτος.
