Με τη μείωση των τιμών στα τρόφιμα να μην εξετάζεται καν ως ενδεχόμενο από τους αναλυτές και τους παράγοντες της αγοράς, το μεγάλο στοίχημα είναι κατά πρώτον η σταθεροποίηση στα σημερινά υψηλά επίπεδα. Tην ίδια στιγμή το μήνυμα από την κυβέρνηση είναι πως τα έκτακτα μέτρα στην αγορά θα διατηρηθούν μέχρι να ομαλοποιηθεί η κατάσταση, ενώ δεν αποκλείονται οι παρεμβάσεις όπου και αν κριθεί απαραίτητο κυρίως λόγω παγκοσμίων φαινομένων που επηρεάζουν τις τιμές των πρώτων υλών.
H Ελλάδα παραμένει σταθερά πρώτη στον πληθωρισμό τροφίμων στην Ευρωζώνη, ενώ τον Απρίλιο ξεπέρασε και την Μάλτα «κατακτώντας» την αρνητική πρωτιά και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνα με οριστικά στοιχεία της Eurostat για τον Εναρμονισμένο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή του Απριλίου η Ελλάδα είχε στην κατηγορία «Διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά» άνοδο των τιμών κατά 5,4% σε ετήσια βάση. Και αυτό όταν ο μέσος όρος τόσο της Ευρωζώνης όσο και της ΕΕ ήταν 1,9%.
Στα «λαχανικά» οι τιμές ήταν ανεβασμένες κατά 6,1% με μόνο μια χώρα, την Ιρλανδία, να μας ξεπερνά με άνοδο τιμών 7,7%. Στην κατηγορία του «κρέατος» η άνοδο των τιμών ήταν της τάξης του 3,2%, ενώ στα «φρούτα» οι τιμές αυξήθηκαν κατά 11,5% με τη χώρα μας να καταγράφει την τρίτη μεγαλύτερη ετήσια άνοδο μετά την Κύπρο και την Ισπανία. Αρνητική κίνηση τιμών καταγράφεται στην κατηγορία «γάλα, τυριά και αυγά» με το ρυθμό αποκλιμάκωσης να είναι χαμηλότερος από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Τα μέτρα και η «χαραμάδα» για ελαφρύνσεις
Υπό αυτό το πλαίσιο τα μέτρα παρέμβασης στην αγορά, όπως το πλαφόν στα περιθώρια κέρδους και οι περιορισμοί στις προσφορές που έχει λάβει η κυβέρνηση, δεν αναμένεται να αποσυρθούν σύντομα. «Τα μέτρα που ελήφθησαν είναι προσωρινά και θα αρθούν όταν έρθει η ώρα και υπάρξει ομαλοποίηση της κατάστασης. Αυτό δεν θα συμβεί αύριο το πρωί, πάμε σε ομαλοποίηση σταδιακά», ανέφερε χαρακτηριστικά ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας, Κώστας Χατζηδάκης, κατά την τοποθέτησή του στη γενική συνέλευση του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων (ΣΕΒΤ).
Το βάρος σε αυτή τη φάση πέφτει στον συντονισμό με την ΕΕ και τα υπόλοιπα κράτη-μέλη για την αντιμετώπιση πρακτικών που φουσκώνουν τις τιμές από τις πολυεθνικές μετά και από την επιστολή που έστειλε ο πρωθυπουργός στην πρόεδρο της Κομισιόν. Βέβαια δεδομένων των Ευρωεκλογών αλλά και των γνωστών χαμηλών ρυθμών με τους οποίους κινούνται τα πράγματα στις Βρυξέλλες, δεν αναμένονται σημαντικές εξελίξεις σύντομα σε αυτό το «μέτωπο».
Σε ό,τι αφορά την άλλη πρόταση των βιομηχάνων για τη μείωση του ΦΠΑ στα τρόφιμα ώστε να υποχωρήσουν έτσι οι τιμές, ο Κωστής Χατζηδάκης απέκλεισε κάθε τέτοιο ενδεχόμενο για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι ότι δεν αντέχουν τα δημοσιονομικά με τέτοια ευρεία παρέμβαση και ο δεύτερος είναι πως δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι οι μειώσεις του ΦΠΑ θα περάσουν στις τελικές τιμές που πληρώνει ο καταναλωτής.
Αυτό που μπορεί να συμβεί όμως είναι να διατηρηθεί ο μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ 13% στον σερβιριζόμενο καφέ, μέχρι το τέλος του έτους λόγω των εξελίξεων στις διεθνείς αγορές που έχουν εκτοξεύσει τις τιμές του καφέ και του κακάο. Οι τελικές αποφάσεις πρόκειται να παρθούν τον επόμενο μήνα όπου λήγει και η ισχύς του καθεστώτος μειωμένου ΦΠΑ για τον καφέ και τα υπόλοιπα ροφήματα που σερβίρονται στο κατάστημα είτε λαμβάνονται σε «πακέτο».
Όποιες άλλες έκτακτες παρεμβάσεις -αν υπάρξουν- μετατίθενται προς τα τέλη του έτους όταν θα γίνει το «ταμείο» της χρονιάς. Και αυτό γιατί όπως δηλώνουν αρμόδιοι παράγοντες ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 2,1% φέτος δεν είναι καθόλου δεδομένο. Ενώ ακόμη και αν υπάρξει κάποιος δημοσιονομικός χώρος θα πρέπει να αποφασιστεί που θα πρέπει να κατευθυνθεί το όποιο επιπλέον ποσό. Σε κάθε περίπτωση δεν αναμένονται ευρεία μέτρα αλλά μόνο στοχευμένες παρεμβάσεις, δεδομένων και των σχετικών οδηγιών από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
