Ένα οριακά πιο διχασμένο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, αναμένει μετά το πέρας της εκλογικής αναμέτρησης στις 6 - 9 Ιουνίου η Goldman Sachs.
Η «νέα Ευρώπη», με την ανανεωμένη σύνθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και τα πρόσωπα που θα ηγηθούν της Κομισιόν θα βρεθούν αντιμέτωπα με τρία σημαντικά δομικά ζητήματα.
Το δημογραφικό συνεχίζει να επιδεινώνεται σε σύγκριση με τις ΗΠΑ και οι επενδύσεις από τις μεγάλες βιομηχανίες υπολείπονται σημαντικά έναντι των αντίστοιχων στις ΗΠΑ. Πιο συγκεκριμένα διαμορφώνονται κατά 1,5% του ΑΕΠ χαμηλότερα από την τελευταία, σε ετήσια βάση από το 2011.
Παράλληλα, η αύξηση της παραγωγικότητας στην αμερικανική οικονομία συνεχίζει να είναι ταχύτερη από την Ευρώπη και ο ρυθμός έχει αποκλίνει ακόμη περισσότερο μετά την επιβράδυνση Ευρώπης, υπό το βάρος της ενεργειακής κρίσης. Την ίδια στιγμή, το πραγματικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ στις ΗΠΑ αναμένεται να διευρυνθεί περαιτέρω έναντι της Ευρωζώνης, κατά 5% επιπλέον πριν από το πέρας της δεκαετίας, όπως εκτιμούν οι οικονομολόγοι της Goldman Sachs.
Οι ευρωεκλογές δεν έχουν σημασία μόνο για τον καθορισμό της πλειοψηφίας στο νέο Κοινοβούλιο, αλλά και για την πολιτική δυναμική που θα καταγραφεί γύρω από τους αρχηγούς των πολιτικών παρατάξεων που βρίσκονται στα κυβερνητικά έδρανα και της σχετικής βαρύτητάς τους στο Συμβούλιο της ΕΕ.
«Ένα οριακά πιο διχασμένο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο - σύμφωνα με τις τρέχουσες δημοσκοπήσεις - και ένα Ευρωπαϊκό Συμβούλιο με αρχηγούς κυβερνήσεων με διαφορετικό πλάνο για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση πιθανότατα θα καθυστερήσουν τον διορισμό της νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής μέχρι τα τέλη του 2024, αν όχι μέχρι τις αρχές του 2025», όπως επισημαίνει ο αμερικανικός οίκος.
Το «redesigning» της ευρωπαϊκής βιομηχανικής πολιτικής
Η ατζέντα που θα θέσει τα επόμενα χρόνια η Ευρώπη στήριζεται στην έκθεση Λέτα που εστιάζει στους πιο αποτελεσματικούς τρόπους εμβάθυνσης της ενιαίας αγοράς και στην έκθεση Ντράγκι που εστιάζει στη στρατηγική για το σταδιακό κλείσιμο του μεγάλου επενδυτικού χάσματος. Και οι δύο εκθέσεις ξεκινούν από την αναγνώριση του ρόλου που διαδραμάτισε η ευρωπαϊκή ενιαία αγορά στην ενίσχυση της εσωτερικής ανταγωνιστικότητας, αλλά μετατοπίζουν τον άξονα της ευρωπαϊκής πολιτικής στην αύξηση των επενδύσεων και στην αύξηση της παραγωγικότητας.
Η έκθεση Ντράγκι εντοπίζει τρεις βασικές αδυναμίες στην ευρωπαϊκή βιομηχανική πολιτική. Η πρώτη εστιάζει στο ότι η Ευρώπη δεν αξιοποιεί τη δεύτερη μεγαλύτερη καταναλωτική αγορά του κόσμου ώστε να ενισχύσει την κλίμακα της παραγωγής της, μέσω της ενοποίησης (αύξηση επενδύσεων και μεριδίου αγοράς). Ο ευρωπαϊκός κατακερματισμός έχει ως αποτέλεσμα μεγαλύτερο αριθμό εταιρειών σε στρατηγικούς τομείς όπως η άμυνα, όπου οι πέντε κορυφαίοι παίκτες αντιπροσωπεύουν το 45% της αγοράς έναντι 90% στις ΗΠΑ, ή στις τηλεπικοινωνίες, όπου λειτουργούν 34 πάροχοι έναντι τριών στις ΗΠΑ και τεσσάρων στην Κίνα. Πρόσφατες έρευνες φανερώνουν μεν ότι η συγκέντρωση της βιομηχανίας έχει αυξηθεί στην Ευρώπη από το 2000, αλλά σε μικρότερο βαθμό από τη βιομηχανική ενοποίηση που παρατηρείται στις ΗΠΑ.
- Δείτε επίσης: Οι «τόσο-όσο» συμμαχίες με την Τζόρτζια Μελόνι
Η δεύτερη αδυναμία της ευρωπαϊκής βιομηχανικής πολιτικής είναι η ανεπαρκής προσφορά δημόσιων αγαθών, καθώς οι επενδύσεις που ωφελούν την ήπειρο αφέθηκαν στα χέρια των εθνικών κυβερνήσεων. Από την άλλη, με το Ταμείο Ανάκαμψης, άρχισε κάπως να αντιμετωπίζεται η παραπάνω προβληματική. Ωστόσο, κρίσιμες υποδομές, όπως τα ενεργειακά δίκτυα ή οι τεχνολογίες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, δεν θα είναι σε θέση να προσελκύσουν επαρκή ιδιωτική χρηματοδότηση και να αναπτύχθουν περαιτέρω και στην απαραίτητη κλίμακα, εάν δεν βρεθούν σε απόλυτη προτεραιότητα από την ΕΕ.
Η τρίτη αδυναμία είναι η έλλειψη ευρωπαϊκού συντονισμού για την εξασφάλιση της προμήθειας κρίσιμων πρώτων υλών. Η τρέχουσα στρατηγική αφήνει το χώρο σε εταιρείες να να ανταγωνιστούν μεγάλα ενιαία μέτωπα και κυβερνήσεις άλλων περιοχών που ηγούνται άμεσα ή συντονίζουν ολόκληρη την αλυσίδα. Ο νόμος περί κρίσιμων πρώτων υλών είναι ένα πρώτο βήμα που έχει κάνει η ΕΕ, αλλά έχει αποδειχθεί ανεπαρκής για την υλοποίηση μιας στρατηγικής για «κοινές προμήθειες, ασφαλούς διαφοροποιημένης προμήθειας, συγκέντρωσης και χρηματοδότησης και αποθήκευσης αποθεμάτων».
Το βασικό εμπόδιο στη αλλαγή στρατηγικής που προτείνει η έκθεση Ντράγκι είναι το κόστος χρηματοδότησης. Ενώ η ακριβής ποσοτικοποίηση θα είναι διαθέσιμη μόλις οριστικοποιηθεί η έκθεση, ο Ντράγκι έχει ήδη προβάλει την ανάγκη κινητοποίησης πρόσθετων κεφαλαίων που υπερβαίνουν τα 500 δισ. ευρώ ετησίως. «Ως εκ τούτου, είναι εξαιρετικά απίθανο να πραγματοποιηθεί μια αλλαγή πολιτικής προς αυτή την κατεύθυνση προτού ανανεωθούν όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ στο τέλος του τρέχοντος έτους», αναφέρουν οι οικονομολόγοι του επενδυτικού οίκου.
Τι αναμένει η Goldman Sachs
Οι τελευταίοι εντοπίζουν δύο βασικούς λόγους που τους κάνουν να διατηρούν μια σχετικά εποικοδομητική στάση, στο ότι η νέα Κομισιόν θα συμβάλει στο να υπάρξει μια ουσιαστική πρόοδος προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση για τη μείωση του χάσματος τόσο σε επίπεδο επενδύσεων όσο και σε παραγωγικότητα.
Ο πρώτος λόγος είναι η χρηματοδότηση. Εντός του Ταμείου Ανάκαμψης, εξακολουθεί να υπάρχει ένα ποσό δανείων που δεν έχει ζητηθεί από τα κράτη, ελαφρώς χαμηλότερο των 100 δισ. ευρώ που θα μπορούσε να κινηθεί προς την προτεραιοποίηση της βιομηχανικής πολιτικής μέσω ψήφισης στο Συμβούλιο της ΕΕ, όπως έγινε με την ενεργειακή πρωτοβουλία REPowerEU. Στη συνέχεια, θα μπορούσε να υπάρξει εκταμίευση των πόρων μέσω δανείων προς τα κράτη μέλη για τη χρηματοδότηση μιας συντονισμένης πρωτοβουλίας για την ενίσχυση των επενδύσεων σε έναν ή περισσότερους στρατηγικούς τομείς. Ωστόσο, οι αναλυτές θεωρούν απίθανη μια τέτοια πρωτοβουλία έως ότου διοριστεί η νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή μετά τις ευρωεκλογές του Ιουνίου.
Ο δεύτερος λόγος είναι ότι, εάν η ΕΕ δεν είναι σε θέση να θέσει ένα στρατηγικό συντονισμό στην οικονομική της πολιτική, τότε και οι κυβερνήσεις θα έχουν μεγαλύτερη ανάγκη να προχωρήσουν αποφασιστικά με ένα υποσύνολο - γκρουπ κρατών μελών. Κατά κανόνα, η πολιτική συνοχή της ΕΕ θα απαιτήσει μια κοινή δράση, αλλά οι μεταβολές σε επίπεδο γεωπολιτικής αυξάνουν την πιθανότητα μιας Ευρώπης δύο ταχυτήτων. Ο αμυντικός τομέας είναι ο βασικός «υποψήφιος» για την επόμενη ενισχυμένη πρωτοβουλία συντονισμού πολιτικής, δεδομένης της ανάγκης επίτευξης του στόχου του ΝΑΤΟ (τουλάχιστον 2% του ΑΕΠ σε στρατιωτικές δαπάνες) και του μεριδίου αγοράς των ευρωπαϊκών εταιρειών και της Βρετανίας στην παραγωγή όπλων.
«Τέλος, δεδομένης της προοπτικής του ελεύθερου εμπορίου που καθόρισε την ΕΕ από την ίδρυσή της και της σημασίας των κινεζικών εισαγωγών και των εξαγωγών των ΗΠΑ στο πεδίο του διεθνές εμπορίου αγαθών, δεν πιστεύουμε ότι οι ευρωεκλογές από μόνες τους θα αυξήσουν τις πιθανότητες κλιμάκωσης των εμπορικών περιορισμών ή της αύξησης των δασμων σε εισαγωγές, εάν όχι ως απάντηση στις αλλαγές πολιτικής της Κίνας ή των ΗΠΑ» αναφέρει η Goldman Sachs.
