Ροή
Πέντε κρίσιμα ορόσημα ετοιμάζονται για να διαχειριστούν οι αρμόδιες υπηρεσίες του Ταμείου Ανάκαμψης μέχρι το τέλος του έτους. Πρέπει να διασφαλισθεί ο στόχος της απορρόφησης των 3,6 δισ. ευρώ φέτος, αλλά και να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση της 4ης δόσης, η διαπραγμάτευση για το Housing ΙΙ του 1 δισ. δανείων από την ΕΕ με ορόσημο τη ΔΕΘ, να κατατεθεί το αίτημα για την 5η δόση (τον Νοέμβριο) και να προχωρήσει η νέα στοχευμένη αναθεώρηση για την 6η δόση του 2025.
Αναλυτικά, προωθούνται οι διαδικασίες στα εξής 5 πεδία:
1. Αναμένεται η προκαταρκτική αξιολόγηση από τις Βρυξέλλες για το 4ο πακέτο των δόσεων, για τις οποίες το αίτημα έχει εδώ και καιρό υποβληθεί μετά και την δεύτερη «μίνι» επικαιροποίηση του ελληνικού σχεδίου που έγινε τον Ιούνιο.
2. Επίσης επιχειρείται να ολοκληρωθούν τα προαπαιτούμενα για το επόμενο 5ο πακέτο που αναμένεται να κατατεθεί τον Νοέμβριο, ή σε κάθε περίπτωση πριν το τέλος του έτους, για να διατηρηθεί ο ετήσιος προγραμματισμός που έχει συμφωνηθεί με την ΕΕ, ανεξάρτητα από το πότε θα φτάσει η ταμειακή ροή στην Αθήνα. Ο χρόνος κατάθεσης του διπλού αιτήματος (για δάνεια και επιδοτήσεις) σχετίζεται με την ολοκλήρωση των οροσήμων που γίνονται απαιτητικότερα και στο πεδίο των χρηματοδοτήσεων.
3. Επιπλέον, θα πρέπει να γίνει η επόμενη διαπραγμάτευση για την επόμενη «μίνι» αναθεώρηση του Ταμείου Ανάκαμψης με «φόντο» τα ορόσημα του 2025 και του 6ου πακέτου δόσεων.
4. Τέλος, συνεχίζεται η διαπραγμάτευση (με στόχο να ολοκληρωθεί έστω και σε ένα πρώτο στάδιο πριν από την ομιλία του Πρωθυπουργού στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης) για το πρόγραμμα Σπίτι Μου Νο 2. Ο λόγος για το σχέδιο Housing που θέλει, σύμφωνα με πληροφορίες, το οικονομικό επιτελείο να ενταχθεί στον δανειακό άξονα των 5 δισ. του REPowerEU του Ταμείου Ανάκαμψης.
Η Ελλάδα ζητά 1 δισ. ευρώ το οποίο θα μοχλεύσει μαζί με δημόσιους πόρους και τραπεζικό δανεισμό σε 2 δισ. ευρώ για τη στέγαση με προνομιακό κόστος δανεισμού. Τα υπόλοιπα 4 δισ. του REPowerEU θα παραμείνουν για τον δανεισμό επενδυτικών σχεδίων.
Ο 5ος στόχος της απορρόφησης
Ο πιο απαιτητικός στόχος είναι να διασφαλισθεί η απορρόφηση έως το τέλος του έτους των 3,6 δισ. ευρώ που έχουν εγγραφεί στον προϋπολογισμό, ώστε να μπει με... το «δεξί» το 2025, προτελευταίο έτος για την υλοποίηση του σχήματος που παρέχει στην Ελλάδα 36 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 18,2 δισ. ευρώ είναι επιδοτήσεις.
Συνεχείς είναι ήδη οι συσκέψεις και η πίεση στους αρμόδιους φορείς και αποδέκτες για να αυξηθούν οι δαπάνες. Εκτιμάται πως ξεπερνούν πλέον το 1 δισ. ευρώ (στα 876 εκατ. ευρώ έναντι στόχου για 1,477 δισ. ευρώ καταγράφονται τον Ιούλιο στα στοιχεία εκτέλεσης Προϋπολογισμού 7μήνου) και επιχειρείται η διαδικασία να ανεβάσει ρυθμούς για να πιαστεί ο στόχος των 3,6 δισ. ευρώ.
Όπως αναφέρουν αρμόδιες πηγές, πολλά από τα έργα ωριμάζουν και είναι ώρα να φέρουν περισσότερες δαπάνες. Έχει δημιουργηθεί ένα πλαίσιο συνεχούς παρακολούθησης αλλά και προσπάθειας να αλλάξει η συνήθεια «ΕΣΠΑ» που ακολουθείται από πολλούς φορείς. Δηλαδή, με βάση αυτό που παρατηρήθηκε το 2023 (ο στόχος δαπανών δεν επιτεύχθηκε) ήταν η ωρίμανση των «πληρωμών» στο τέλος του έτους, με μαζική κινητοποίηση του «ευρύτερου» δημοσίου τον Δεκέμβριο όταν έχουν συνηθίσει στα ΕΣΠΑ να κάνουν το σχετικό αίτημα πληρωμών. Ωστόσο, το Ταμείο Ανάκαμψης αφ ενός έχει άλλη φιλοσοφία (δεν έπεται της δαπάνης το αίτημα πληρωμής, αλλά συνδέεται με ορόσημα) και αφετέρου δεν υπάρχει όπως στο ΕΣΠΑ 3ετής παράταση και ευελιξία στις εντάξεις: ο χρόνος λήγει το 2026.
Έτσι, επιχειρείται φέτος ο στόχος να πιασθεί με εντατική προσπάθεια όλο το επόμενο διάστημα και για δύο ακόμη «ευρύτερους» λόγους: να διατηρηθεί η θέση που έχει η Ελλάδα ως ένα κράτος που είναι από τα «πρώτα» στην ΕΕ στην πορεία υλοποίησης, στηρίζοντας έτσι και τα επιχειρήματα στην πολιτική διαπραγμάτευση που θα ξεκινήσει στις Βρυξέλλες το επόμενο διάστημα για επόμενο Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά και να στηριχθεί το ΑΕΠ και η οικονομία αφού είναι σαφές πλέον ότι το μεγαλύτερο μέρος της ανάπτυξης φέτος προέρχεται από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Ο αρμόδιος αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Νίκος Παπαθανασης, έχει κάνει σαφές πως «δεν έχουμε δικαίωμα να μπορέσουμε ούτε ένα ευρώ τον ευρωπαϊκών πόρων και των εθνικών πόρων», «έχουμε περάσει μία οικονομική κρίση δεν έχουμε δικαίωμα να μείνουμε πίσω, πρέπει να τρέξουμε όσο πιο γρήγορα μπορούμε και να διοχετεύσουμε τους πόρους στην οικονομία».
Μάλιστα, προχώρησε και στη σύσταση ειδικής ομάδας εντός της Ειδικής Υπηρεσίας Συντονισμού του Ταμείου Ανάκαμψης (ΕΥΣΤΑ) για την καλύτερη παρακολούθηση του προγράμματος «Ελλάδα 2.0» και την επίτευξη των οροσήμων. Συνεδριάζει σε εβδομαδιαία βάση έχοντας χαρτογράφηση του συνόλου των ενταγμένων και υπό ένταξη έργων στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και την αντιστοίχισή τους με τα εγκεκριμένα Ορόσημα και τους ενδιάμεσους στόχους.
