Με τις χονδρεμπορικές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στη νοτιοανατολική Ευρώπη να συνεχίζουν να κινούνται σε πολύ υψηλά για την εποχή επίπεδα, σάρκα και οστά πήρε ήδη η ελληνική πρωτοβουλία για τη δημιουργία βαλκανικού «μετώπου» με τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, με σκοπό να υπάρξει ευρωπαϊκή «απάντηση» για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης στην περιοχή.
Η πρωτοβουλία της χώρας μας σχεδιαζόταν ήδη από τις αρχές Σεπτεμβρίου, όπως είχε αποκαλύψει το insider.gr, ενώ «κλείδωσε» στο περιθώριο της 88ης ΔΕΘ, όπου παραβρέθηκαν οι υπουργοί Ενέργειας των δύο άλλων βαλκανικών κρατών. Το πρώτο βήμα της τριμερούς «συμμαχίας» έγινε την Τρίτη, 10 Σεπτεμβρίου, με την πραγματοποίηση τηλεδιάσκεψης των τριών υπουργείων Ενέργειας, στην οποία αποφασίστηκε η αποστολή κοινής επιστολής στην Κομισιόν.
Με την επιστολή, τα τρία κράτη θα ζητούν να ανάψουν το «πράσινο φως» οι Βρυξέλλες, ώστε να υπάρχει μεγαλύτερη ευελιξία στην εφαρμογή μέτρων που θα συγκρατούν το ενεργειακό κόστος των νοικοκυριών και επιχειρήσεων, σε βραχυχρόνιες περιόδους περιφερειακής ενεργειακής κρίσης, που κινείται ανοδικά το χονδρεμπορικό κόστος ηλεκτρισμού. Περιόδους όπως αυτή που διανύουμε στη νοτιοανατολική Ευρώπη, όπου οι τιμές έχουν «πάρει φωτιά» στην περιοχή, εν αντιθέσει με την εικόνα κανονικότητας που επικρατεί στην κεντρική και δυτική Ευρώπη.
Αυξημένες τιμές
Κύρια αιτία συνεχίζουν να αποτελούν οι αυξημένες εξαγωγές προς την Ουκρανία, τις οποίες επωμίζεται κατά κύριο λόγο ο βαλκανικός «ενεργειακός διάδρομος», καθώς η δυτική Ευρώπη αναλαμβάνει λιγότερο βάρος, λόγω τόσο της περιορισμένης διασυνδεσιμότητας όσο και χρήσης αλγορίθμων που περιορίζουν τις εξαγωγές.
Το αποτέλεσμα είναι οι χονδρεμπορικές αγορές στην περιοχή να συνεχίζουν τις «υψηλές πτήσεις». Η ελληνική αγορά «τρέχει» τον Σεπτέμβριο στα 139,88 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, 8% υψηλότερα από τον Αύγουστο και 37% υψηλότερα από το «κλείσιμο» του Σεπτεμβρίου 2023. Στα 144,36 ευρώ ανά Μεγαβατώρα κινείται η Βουλγαρία, στα 143,19 η Ουγγαρία, ενώ στον αντίποδα η Αυστρία στα 101,08 ευρώ ανά Μεγαβατώρα και η Γερμανία στα 91,83 ευρώ ανά Μεγαβατώρα.
Στο γεγονός ότι οι ενεργειακές τιμές διατηρούνται σε υψηλά επίπεδα αναφέρθηκε και η Επίτροπος Ενέργειας της Ε.Ε., Κάντρι Σίμσον κατά τη χθεσινή ομιλία της για την Ενεργειακή Ένωση. Η Επίτροπος σημείωσε επίσης ότι, ενόψει του επερχόμενου χειμώνα, θα πρέπει να αυξηθεί η μέγιστη δυναμικότητα για εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας στην Ουκρανία.
Η αναφορά του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ
Καθώς οι αγορές ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα και στη «γειτονιά» της χώρας μας κάθε άλλο παρά δείχνουν σημάδια ύφεσης, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στη συνέντευξη Τύπου στην 88η ΔΕΘ γνωστοποίησε το σχέδιο της κυβέρνησης να αποστείλει επιστολή στην Κομισιόν για το θέμα. Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, υπάρχει μια βασική στρέβλωση σήμερα στην αγορά ενέργειας της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, σε σχέση με τις τιμές που πληρώνει η Δυτική Ευρώπη για ηλεκτρική ενέργεια.
«Και πρέπει να σας πω ότι τις επόμενες μέρες θα αναδείξω το ζήτημα αυτό με μια επιστολή την οποία θα στείλω στην Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, την κ. von der Leyen, εξηγώντας ακριβώς το τι έγινε, όχι μόνο στην Ελλάδα, στη Βουλγαρία, στη Ρουμανία, στην Ουγγαρία. Και πώς γίνεται να υπάρχουν ώρες της ημέρας όπου η οριακή τιμή του συστήματος να είναι 10 φορές ακριβότερη στα Βαλκάνια από ό,τι είναι στην Αυστρία ή στην Τσεχία», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Επίσης, σε ραδιοφωνική του συνέντευξη λίγα 24ωρα αργότερα, ο υπουργός ΠΕΝ, Θεόδωρος Σκυλακάκης, αποκάλυψε την κοινή πρωτοβουλία από τους υπουργούς Ενέργειας της Ελλάδας, της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας, με σκοπό τη δημιουργία ενός μόνιμου μηχανισμού παρέμβασης, κάθε φορά που θα καταγράφονται ακραίες τιμές, που οφείλονται στην αποκοπή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης από την υπόλοιπη Ευρωπαϊκή, ενεργειακή αγορά.
Στην πορεία, αποφασίστηκε οι δύο παραπάνω πρωτοβουλίες να συντονιστούν, ώστε οι Βρυξέλλες να γίνουν αποδέκτης ενός κοινού αιτήματος από μία ομάδα χωρών.
Στις Βρυξέλλες την επόμενη εβδομάδα η επιστολή
Το μέτρο, στο οποίο συγκλίνει το τριμερές «μέτωπο», είναι ένας μηχανισμός ανάκτησης των «ουρανοκατέβατων» υπερεσόδων που αποκομίζουν σε τέτοιες περιπτώσεις οι μονάδες ηλεκτροπαραγωγής. Πρόκειται ουσιαστικά για έναν παρόμοιο μηχανισμό με αυτόν που εφάρμοσε η χώρα μας κατά τη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης και από τον οποίο προήλθε το μεγαλύτερο ποσοστό των κεφαλαίων που δόθηκαν για επιδοτήσεις στους λογαριασμούς ρεύματος νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
Σύμφωνα με πληροφορίες του Insider.gr, στην τηλεδιάσκεψη της Τρίτης αποφασίστηκε η χώρα μας να αναλάβει την σύνταξη του draft της επιστολής. Η επιστολή θα αποσταλεί στις Βρυξέλλες την επόμενη εβδομάδα, αφού πρώτα το κείμενο οριστικοποιηθεί μέσω νέας τηλεδιάσκεψης που θα πραγματοποιήσουν τα τρία υπουργεία Ενέργειας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σχετική ευρωπαϊκή Οδηγία προβλέπει τη λήψη έκτακτων μέτρων σε περίπτωση γενικής ή περιφερειακής κρίσης, προβλέποντας ωστόσο ότι για αυτό τον σκοπό θα πρέπει οι υψηλές τιμές να επιμένουν για τουλάχιστον τρίμηνο. Ωστόσο, όπως θα υποστηρίξουν οι τρεις χώρες, η λήψη έκτακτων μέτρων θα πρέπει να δικαιολογείται και στις περιπτώσεις όπου οι υψηλές τιμές διαρκούν μικρότερο χρονικό διάστημα, ωστόσο έχουν επαναληπτικό χαρακτήρα.
Η ελληνική στόχευση
Λαμβάνοντας τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία, η ελληνική πλευρά δεν περιμένει άμεσα αποτελέσματα. Εξάλλου, αυτή τη στιγμή δεν έχει καν κλειδώσει ο νέος (ή η νέα) Επίτροπος Ενέργειας, με τα αποκαλυπτήρια του καινούριου Σώματος των Επιτρόπων να γίνονται την επόμενη Τρίτη. Έτσι, ο ελληνικός στόχος είναι σε αυτή τη φάση να ανοίξει σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ώστε οι όποιες αποφάσεις να ληφθούν στην καλύτερη περίπτωση προς το επόμενο καλοκαίρι.
Ανάλογη εκτίμηση, για το ότι δεν προβλέπεται να υπάρξουν άμεσα αποτελέσματα, είχε εκφράσει και ο Κυριάκος Μητσοτάκης στη συνέντευξη Τύπου. «Δεν αναμένω ότι θα υπάρχουν άμεσες λύσεις στο πρόβλημα αυτό, αλλά τουλάχιστον ας ασχοληθεί κάποιος σοβαρά, να το αναδείξουμε ώστε να φροντίσουμε να μην έχουμε τέτοιες στρεβλώσεις ξανά στο μέλλον», είχε αναφέρει.
