Υψηλά πρόστιμα έχουν επιβληθεί εντός του τρέχοντος έτους σε γιατρούς και φαρμακοποιούς που «πιάστηκαν» από τους ελεγκτικούς μηχανισμούς να χορηγούν και να εκτελούν συνταγές φαρμάκων παράνομα.
Οι έλεγχοι μέσω των νέων συστημάτων της ΗΔΙΚΑ κατά της απάτης και του Εθνικού Οργανισμού Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ) είναι σαρωτικοί και βρίσκονται σε εξέλιξη, με τα στοιχεία να μεταβάλλονται συνεχώς.
Ωστόσο, η πρόσφατη ανάλυση έδειξε ότι κατά το πρώτο 8μηνο του έτους τουλάχιστον 100 γιατροί συνταγογράφησαν 250 έως 422 διαφορετικά φάρμακα ανά ασθενή (ΑΜΚΑ) με ποσότητες που κυμαίνονταν από 250 έως 1630 τεμάχια.
Όλοι έχουν αποκλειστεί από την συνταγογράφηση και έχουν προσκομιστεί τα σχετικά στοιχεία στον ΕΟΠΥΥ για περαιτέρω έλεγχο και καταλογισμό, προκειμένου αυτά τα χρήματα να επιστραφούν στο Δημόσιο.
Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε η Διοικήτρια και Πρόεδρος του ΕΟΠΥΥ Θεανώ Καρποδίνη, κατά τη διάρκεια συνέντευξης τύπου που παραχωρήθηκε την Τετάρτη (16/10) στο υπουργείο Υγείας, το τελευταίο 5μηνο έχουν καταλογιστεί ποινές ύψους άνω των 3 εκατ. ευρώ σε γιατρούς, ενώ το αντίστοιχο ποσό για τους φαρμακοποιούς ανέρχεται στις 800.000 ευρώ.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση 296 γιατρών, στους οποίους ζητήθηκαν από τον ΕΟΠΥΥ εξηγήσεις για ύποπτες συνταγές ύψους 422.000 ευρώ. Μετά την προσφυγή των γιατρών και τις εξηγήσεις που έδωσαν, πέρα από το παραπάνω ποσό που τους καταλογίστηκε, επιβλήθηκαν και πρόστιμα της τάξης των 300.000 ευρώ.
Ωστόσο, το 2024 βρίσκονται σε εξέλιξη και κάποιες πολύ σοβαρές υποθέσεις, όπως η πρόσφατη απάτη σε βάρος του ΕΟΠΥΥ, με τις εικονικές συνταγογραφήσεις σε φάρμακα και ιατροτεχνολογικά προϊόντα. Ήδη, το πόρισμα έχει δημοσιοποιηθεί και οι καταλογισμοί ανέρχονται μέχρι στιγμής στα 2 εκατ. ευρώ.
«Ανιχνεύθηκαν» 2 σοβαρές περιπτώσεις γιατρών με παράβαση άνω του 1 εκατ. ευρώ, για τους οποίους ο Οργανισμός έχει ήδη καταλογίσει 800.000 στον καθένα. Και οι δύο παραπέμφθηκαν στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας (ΕΑΔ) και στην Οικονομική Αστυνομία.
Παράλληλα, έχουν επιβληθεί ποινές σε 20 γιατρούς για παράνομη συνταγογράφηση διαβητολογικών φαρμάκων με καταλογισμό 1 εκατ. ευρώ, ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται έλεγχος σε 15 γιατρούς για υπερσυνταγογράφηση βιταμινών, οι οποίοι έχουν κληθεί να δώσουν εξηγήσεις.
Εντούτοις, κυρώσεις έχουν υποστεί και φαρμακοποιοί. Η πρώτη ποινή αφορά στη διακοπή εκτέλεσης συνταγών ΕΟΠΥΥ για 11-12 μήνες, ενώ έχουν επιβληθεί και χρηματικές κυρώσεις ύψους 800.000 ευρώ σε 51 φαρμακοποιούς.
Η διαδικασία των ελέγχων
Κάθε μήνα αποστέλλονται περίπου 34.700 ενημερωτικά και παραπεμπτικά γιατρών για τη συνταγογράφηση φαρμάκων, που ξεπερνούν το όριο συνταγογράφησης της ειδικότητάς τους. Όλοι αυτοί υποχρεούνται να στείλουν απολογία στον ΕΟΠΥΥ. Σε περίπτωση που η αρμόδια υπηρεσία του Οργανισμού δεν πειστεί, τότε η διαδικασία προχωρά στο δεύτερο στάδιο όπου ελέγχονται:
• Ασυνήθιστες συμπεριφορές: Εντοπισμός ιατρών και ειδικοτήτων που παρουσιάζουν ασυνήθιστες συμπεριφορές, όπως η συνταγογράφηση των ίδιων φαρμάκων σε πολλούς ασθενείς ή η συνταγογράφηση φαρμάκων εκτός ενδείξεων
• Υπερβολικές ποσότητες: Εντοπισμός ιατρών και ειδικοτήτων που συνταγογραφούν ασυνήθιστα μεγάλες ποσότητες φαρμάκων
• Συχνές ανανεώσεις: Παρακολούθηση ιατρών και ειδικοτήτων που ανανεώνουν συχνά τις συνταγές, ακόμα και όταν δεν υπάρχει ιατρική ένδειξη
• Ακατάλληλοι συνδυασμοί: Εντοπισμός συνταγογραφήσεων που περιλαμβάνουν συνδυασμούς φαρμάκων που μπορεί να προκαλέσουν αλληλεπιδράσεις ή ανεπιθύμητες ενέργειες
Στο πλαίσιο του ψηφιακού μετασχησματισμού που υλοποιείται στον ΕΟΠΥΥ, με εντολή του Υπουργού Υγείας Άδωνι Γεωργιάδη, έχει δοθεί προτεραιότητα στη χρήση τεχνητής νοημοσύνης, προκειμένου να υπάρχει αυτόματη αναγνώριση μοτίβων φαρμακευτικής παραβατικής συμπεριφοράς.
«Θα εισάγουμε με πολύ απλούστερο πλαίσιο επιπλέον φίλτρα στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση με βάση την άδεια κυκλοφορίας και ήδη έχουν ενταχθεί πολύ σημαντικοί “κόφτες” σε φάρμακα για χοληστερίνη και διαβήτη που είναι μεγάλες κατηγορίες. Σε στάδιο ολοκλήρωσης βρίσκεται και η κατηγορία των αντιψυχωσικών όπου παρουσιάζεται σημαντική παραβατική συμπεριφορά στη συνταγογράφησή τους», ανέφερε η Διοικήτρια του ΕΟΠΥΥ.
Παράλληλα, έχει ξεκινήσει ένας σαρωτικός έλεγχος για τους πολίτες άνω των 60 ετών που λαμβάνουν πάνω από 5 φάρμακα. «Ο γιατρός θα λαμβάνει μήνυμα προκειμένου να επανεξετάζει αν όλα αυτά τα φάρμακα είναι αναγκαίο να τα συνεχίσει εφ’ όρου ζωής ο ασθενής. Γιατί ειδικά στην επαρχεία ο ασθενής πάει μόνος του στον φαρμακοποιό και λέει “αυτό μου είχε δώσει ο γιατρός πριν 10 χρόνια, δώστο μου”», εξήγησε η Θεανώ Καρποδίνη, σημειώνοντας ότι μέσω αυτής της πρακτικής θα δοθεί μια ασφάλεια και θα αντιμετωπιστεί όχι μόνο το κομμάτι της υπεσυνταγογράφησης αλλά και αυτό της πολυφαρμακίας που είναι πάρα πολύ σημαντικό για την προστασία της υγείας των πολιτών.
Οι παρεμβάσεις του Υπουργού που «ξεκλείδωσαν» τη διαδικασία
Αναφερόμενη στις παρεμβάσεις που άνοιξαν το δρόμο για τη διενέργεια των ελέγχων και την επιβολή κυρώσεων η Διοικήτρια του ΕΟΠΥΥ δήλωσε:
«Ο Υπουργός Υγείας Άδωνις Γεωργιάδης, από τον Απρίλιο του 2024, αναμόρφωσε το θεσμικό πλαίσιο επιβολής κυρώσεων και ποινών για γιατρούς και φαρμακοποιούς, κάνοντας τρεις σημαντικές παρεμβάσεις. Μας έδωσε τη δυνατότητα για τους γιατρούς που υπερβαίνουν τα όρια του μηνιαίου πλαφόν συνταγογράφησης, να μπορούμε να έχουμε μια πιο ευέλικτη διαδικασία που απευθείας μας δίνεται η δυνατότητα να καταλογίζουμε ποινές χωρίς να χρειάζεται να παραπέμψουμε αυτές τις περιπτώσεις στην Επιτροπή Ελέγχου Συνταγογραφίας». Και πρόσθεσε:
«Δίνεται επίσης η δυνατότητα ad hoc ελέγχων. Αυτό μας δίνει μεγαλύτερη ευελιξία για να μπορούμε με αποφάσεις του Δ.Σ του ΕΟΠΥΥ να παραπέμπουμε στην Επιτροπή Συνταγογραφίας και πράγματα τα οποία δεν είναι μέσα στη διαδικασία που είναι θεσπισμένη όταν και εφόσον υφίστανται ισχυρές ενδείξεις παραβατικής συνταγογράφησης και απάτης. Επίσης, μας έδωσε τη δυνατότητα να εξειδικεύσουμε τους δείκτες παραβατικότητας και στα φαρμακεία. Να μην χρειάζεται δηλαδή νομοθετική παρέμβαση. Με την εξουσιοδοτική που έχουμε μπορούμε όπου βλέπουμε ότι ανοίχτηκε ένα νέο παράθυρο παραβατικότητας, αμέσως να παίρνουμε τα αναγκαία μέτρα. Εκτός από τη δυνατότητα για τη συνταγογράφηση των φαρμάκων, η σημαντικότερη καινοτομία που προέβλεψε ο Υπουργός είναι το αντίστοιχο πλαίσιο επιβολής κυρώσεων και ποινών και για τις διαγνωστικές εξετάσεις, και για τα ιατρολογικά προϊόντα και λοιπά».
Ο Άδωνις Γεωργιάδης διαμήνυσε από την πλευρά του προς πάσα κατεύθυνση: «Δεν έχει κανένα νόημα πια να προσπαθήσει κανείς να κοροϊδέψει το σύστημα. Τα ηλεκτρονικά ίχνη δεν σβήνουν και θα τους ακολουθούν για μια ολόκληρη ζωή. Δεν έχει σημασία αν κάποιος έκανε μια παρατυπία πριν έναν χρόνο ή έναν μήνα. Θα τον βρούμε. Όταν ολοκληρωθεί ο ηλεκτρονικός φάκελος ασθενούς οι δυνατότητες που θα έχουμε θα είναι αδιανόητες».
