Οι νέοι σήμερα είναι αντιμέτωποι με σοβαρές κρίσεις που αγγίζουν όλες τις πτυχές της ζωής και τους τομείς της καθημερινότητάς τους. Tόσο η Gen Z όσο και οι νεότεροι millennials χτυπήθηκαν από μία διττή δυσάρεστη γροθιά: την πανδημία της COVID-19 και στη συνέχεια τον χειρότερο πληθωρισμό εδώ και δεκαετίες.
Επιβαρυντικοί παράγοντες αποτελούν, βεβαίως, οι χαμηλοί μισθοί, η ανεργία και οι ελαστικές μορφές απασχόλησης, σε συνδυασμό με το υψηλό κόστος ζωής από την ακρίβεια που επελαύνει σε ένα ευρύ φάσμα, επηρεάζοντας κάθε τομέα: από το σούπερ μάρκετ, τα ενοίκια έως και τα ενεργειακά προϊόντα (θέρμανση, ρεύμα, καύσιμα για μετακινήσεις κτλ) και όχι μόνο.
Επίσης, η κληρονομιά οικογενειακών χρεών, από λογαριασμούς μέχρι δάνεια, η έλλειψη οικονομικής παιδείας, η κρίση του 2008-2009 που δεν έχει ξεπεραστεί πλήρως, οι μισθολογικές τουλάχιστον αδικίες δεν έχουν επιστρέψει ακόμη στα τότε επίπεδα και οι περιορισμένες ευκαιρίες για επαγγελματική ανέλιξη, συνθέτουν το τοπίο των δυσκολιών.
- ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Συνεχίζουν να φεύγουν στο εξωτερικό πολλοί νέοι από την Ελλάδα
Xαρακτηριστικά, τα άτομα ηλικίας 18 έως 29 ετών στις ΗΠΑ έχουν χρέη 1,12 τρισ. δολαρίων, σύμφωνα με την Fed κι αυτό αποτελεί το 6,3% του συνολικού χρέους των Αμερικανών καταναλωτών, που αγγίζει τα 17,8 τρισ. δολάρια. Η νεολαία έχει στις πλάτες της ένα τεράστιο βάρος που το επωμίζεται ακόμη και στο πρώιμο σημείο της οικονομικής τους ανάπτυξης, σύμφωνα με το αμερικανικό ειδησεογραφικό πρακτορείο.
Το τεράστιο χρέος εντείνει και την απαισιοδοξία των νεαρών ενηλίκων για το μέλλον τους από οικονομική σκοπιά. «Δεν έχει να κάνει μόνο με τα χρήματα – είναι ολόκληρος ο κύκλος γύρω από αυτό, από τα σπίτια που αγοράζουν ή δεν αγοράζουν, τα πράγματα που αγοράζουν για το σπίτι ή και τις οικογένειες που είτε θα κάνουν στο μέλλον είτε όχι», τονίζει η Μάρσι Μέριμαν, αναλύτρια στην EY.
«Οι υπάρχουσες υποδομές που φιλοξενεί το σύστημα, δεν έχουν σχεδιαστεί για να υποστηρίζουν τις ιδέες και τις συμπεριφορές που φέρνει η Gen Z στον κόσμο. Οι εταιρείες θα δημιουργηθούν ή θα καταστραφούν με βάση την κατεύθυνση που πηγαίνουν» έσπευσε να συμπληρώσει, τονίζοντας πως τα φοιτητικά δάνεια που παίρνουν στο Κολέγιο, στη συνέχεια μετατρέπονται σε οικονομικό βραχνά.
Οι νεαροί ενήλικες «χτυπήθηκαν» από ένα επαχθές κοκτέιλ οικονομικών εμποδίων. Ενδεικτικά είναι το υψηλό κόστος στέγασης, την ραγδαία αύξηση των δαπανών για εκπαίδευση, τον υψηλότερο πληθωρισμό εδώ και σχεδόν 40 χρόνια και τη οικονομική ύφεση που προκλήθηκε ως συνέπεια των μέτρων αντιμετώπισης του κορονοϊού.
- ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Δεν πρέπει να ανησυχούμε για τα παιδιά μας
Ταυτόχρονα, σύμφωνα με το πιστωτικό πρακτορείο TransUnion, οι Gen Zers μεταξύ 22 και 24 ετών έχουν υψηλότερα επίπεδα χρέους και αδυναμία να λάβουν ορισμένα χρηματοπιστωτικά προϊόντα - από κάρτες έως στεγαστικά δάνεια - σε σχέση με τους millennials στην ίδια ηλικία κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης.
Παράλληλα, οι νέοι εργαζόμενοι έχουν μικρότερα εισοδήματα και αποταμιεύσεις από τους παλαιότερους συνομηλίκους τους. Στην πραγματικότητα, οι εργαζόμενοι μεταξύ 22 έως 24 ετών κερδίζουν μόλις 45.493 δολάρια σε σύγκριση με τα 51.852 δολάρια που πήραν οι Millennials στην ίδια ηλικία, όταν προσαρμόζονταν για τον πληθωρισμό.
Το οικονομικό χάσμα ώθησε τους Gen Zers να συσσωρεύουν όλο και περισσότερα χρέη πιο γρήγορα από οποιαδήποτε γενιά. Είτε νοικιάζουν είτε αγοράζουν, αυτή η γενιά δεν μπορεί να βρει μία βιώσιμη λύση για τη στέγαση. Τα ενοίκια επιδίδονται σε ιστορικά ρεκόρ μετά την πανδημία, με αύξηση κατά 30% από το 2019 έως το 2023, ενώ οι μισθοί αυξήθηκαν κατά 20% την ίδια περίοδο, χωρίς να συμβαδίζουν με την ακρίβεια.
- ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Η νεολαία δεν μας έχει ανάγκη
Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα η αγοραστική τους δύναμη να εξασθενίσει ραγδαία, με την εξοικονόμηση χρημάτων ή την αποταμίευση να φαντάζει όνειρο θερινής νυκτός. Οι τιμές για αγορά κατοικιών εκτινάχθηκαν κατά 40,2% από τον Σεπτέμβριο του 2019 έως το 2023. Εν τω μεταξύ, το κόστος δανεισμού για στεγαστικά δάνεια έτρεξε με τον ταχύτερο ρυθμό των τελευταίων δεκαετιών.
Ο δυσμενής συνδυασμός των υψηλών τιμών των κατοικιών, η αύξηση των επιτοκίων και η ασθενής προσφορά έχει δημιουργήσει μια από τις πιο δυστοπικές εικόνες για την αγορά του real estate εδώ και δεκαετίες, σύμφωνα με τον δείκτη που παρατηρεί πόσο προσιτές είναι οι κατοικίες και καταρτίζεται από την National Association of Realtor. Πάνω από 3 στα 4 αμερικανικά νοικοκυριά δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά ένα σπίτι.
- ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Οι Έλληνες δεν φεύγουν από το πατρικό τους σπίτι
Τέλος, μετά την επαναφορά σε προπανδημικούς ρυθμούς, οι νέοι ξόδεψαν ασύστολα για να «ξεσπάσουν», με το σημερινό επίπεδο δαπανών να είναι από τα υψηλότερα που έχουν καταγραφεί ποτέ στα χρονικά. Ενώ οι παλαιότερες γενιές έχουν περιμαζέψει τις αγορές τους, για Millennials και Gen Zers τις έχουν αυξηθεί κατά 32% και 17% από το 2018, αντίστοιχα, σύμφωνα με την Fed.
Αν και θα περίμενε κανείς ότι οι άνθρωποι θα περικόψουν τον οικογενειακό κορβανά τους όταν οι προϋπολογισμοί γίνονται στενοί, περισσότερο από το 1/4 των νέων δηλώνει ότι η οικονομική αβεβαιότητα τους έκανε να προχωρήσουν σε αλόγιστες δαπάνες, με την αναλογία χρέους προς εισόδημα το 2023 να αγγίζει πολυετή υψηλά.
