Στον σύγχρονο κόσμο, όπου η βιώσιμη γεωργία και η υγιεινή διατροφή βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, η πιστοποίηση των βιολογικών προϊόντων αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία. Ωστόσο δεν πρέπει να ξεχνάμε πως αυτά τα προϊόντα είναι πιο ακριβά από τα συμβατικά και ο καταναλωτής καλείται να πληρώσει περισσότερα χρήματα αν θέλει να τα αποκτήσει.
Η σημασία της πιστοποίησης
Η πιστοποίηση αποτελεί το βασικό εργαλείο για τη διασφάλιση της αυθεντικότητας των βιολογικών προϊόντων. Οι καταναλωτές μπορούν να είναι σίγουροι ότι τα προϊόντα που αγοράζουν πληρούν τα πρότυπα και τις προδιαγραφές που αφορούν τα βιολογικά προϊόντα όταν αυτά έχουν ειδική σήμανση στη συσκευασία τους και πολλές φορές και στα ράφια των καταστημάτων. Η σήμανση αυτή βοηθά στην αναγνώριση των βιολογικών προϊόντων και ταυτόχρονα δημιουργεί προστιθέμενη αξία για τους παραγωγούς.
Για τους παραγωγούς, η διαδικασία πιστοποίησης απαιτεί συμμόρφωση με αυστηρές προδιαγραφές, όπως η αποφυγή χρήσης συμβατικών φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων. Ενδυναμώνει τη διαφάνεια και εγγυάται ότι τα προϊόντα που φτάνουν στα τραπέζια μας είναι ασφαλή, ποιοτικά και φιλικά προς το περιβάλλον. Δεν είναι πάντως λίγοι αυτοί που αμφισβητούν την εγκυρότητα, ακόμα και την αυστηρότητα που διενεργούνται οι εν λόγω έλεγχοι.
Οι δεσμεύσεις των παραγωγών
Η επιλογή της βιολογικής γεωργίας συνοδεύεται από συγκεκριμένες υποχρεώσεις και δεσμεύσεις των γεωργών και κτηνοτρόφων που τηρούν τα εν λόγω πρότυπα. Ας δούμε γενικότερα τι πρέπει αυτοί να κάνουν:
- Να τηρούν τα πρότυπα βιολογικής καλλιέργειας και να αποφεύγουν τη χρήση χημικών λιπασμάτων και φυτοπροστατευτικών προϊόντων.
- Να διασφαλίζουν τη βιωσιμότητα του εδάφους και τη βιοποικιλότητα.
- Να συνεργάζονται με πιστοποιημένους φορείς ελέγχου και να πραγματοποιούνται τακτικές επιθεωρήσεις στους αγρούς και στις κτηνοτροφικές μονάδες.
- Να ενημερώνουν τους καταναλωτές για τις μεθόδους παραγωγής όπου και όσο αυτό είναι εφικτό.
Η διαδικασία είναι σχετικά αυστηρή, αλλά προσφέρει σημαντικά οφέλη. Οι παραγωγοί αποκτούν πρόσβαση σε ένα εξειδικευμένο κοινό, ενώ παράλληλα ενισχύονται από προγράμματα της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) που κατά καιρούς αυτά είναι διαθέσιμα ή από τα λεγόμενα οικολογικά σχήματα σε ετήσια βάση και μέχρι το 2027 (τουλάχιστον).
Η διαδικασία πιστοποίησης
Η πιστοποίηση των βιολογικών προϊόντων είναι μια πολυδιάστατη διαδικασία που περιλαμβάνει τα εξής στάδια:
- Υποβολή Αιτήσεων: Οι παραγωγοί υποβάλλουν αίτηση σε πιστοποιημένο φορέα, δηλώνοντας την πρόθεσή τους να ενταχθούν στη βιολογική παραγωγή.
- Έλεγχοι: Πραγματοποιούνται επιτόπιες επιθεωρήσεις στις καλλιέργειες ή τις κτηνοτροφικές μονάδες τους.
- Αναφορές και Βελτιώσεις: Παρέχονται συμβουλές για τυχόν βελτιώσεις που απαιτούνται από τον γεωργικό σύμβουλο τους ή από τους φορείς πιστοποίησης.
- Έκδοση Πιστοποιητικών: Τα προϊόντα αποκτούν την αναγνωρισμένη σήμανση «βιολογικό», αφού περάσουν όλες τις επιθεωρήσεις.
Ο χρόνος που απαιτείται για την πλήρη πιστοποίηση είναι τρία χρόνια για τις αρόσιμες καλλιέργειες και τέσσερα χρόνια για δενδρώδεις καλλιέργειες.
Η επίδραση της νέας ΚΑΠ
Η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) 2023-2027 δίνει έμφαση στη βιολογική γεωργία, ενισχύοντας οικονομικά τους παραγωγούς που επιλέγουν τα πρότυπα βιολογικής παραγωγής. Η στρατηγική αυτή εντάσσεται στη γενικότερη ευρωπαϊκή δέσμευση για μείωση των χημικών φυτοφαρμάκων κατά 50% έως το 2030 η οποία όμως μετά τον covid αλλά και τη διατροφική κρίση που προέκυψε μετά τον ρωσσοουκρανικό πόλεμο είναι μάλλον υπό αναθεώρηση.
Το κόστος πιστοποίησης
Η πιστοποίηση των βιολογικών προϊόντων έχει σταθερό κόστος τα τελευταία χρόνια. Το κόστος εξαρτάται από το μέγεθος της εκμετάλλευσης ή τον αριθμό των ζώων και διαφοροποιείται ανάλογα με τον φορέα πιστοποίησης.
Οι παραγωγοί θα πρέπει να πραγματοποιούν έρευνα αγοράς πριν επιλέξουν φορέα πιστοποίησης, ώστε να εξασφαλίσουν τη βέλτιστη σχέση κόστους-απόδοσης.
Οι τιμές βιολογικών προϊόντων
Στην Ελλάδα, οι τιμές παραγωγού και καταναλωτή των βιολογικών προϊόντων είναι γενικά χαμηλότερες από τις αντίστοιχες στο εξωτερικό. Ωστόσο, για τον μέσο Έλληνα καταναλωτή, τα βιολογικά προϊόντα παραμένουν ακριβά, δεδομένου του εισοδηματικού επιπέδου των πολιτών της χώρας μας.
Η πιστοποίηση αυξάνει το κόστος παραγωγής, καθώς οι διαδικασίες και οι πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται στη βιολογική γεωργία είναι πιο δαπανηρές. Παρ’ όλα αυτά, η επιδότηση της βιολογικής παραγωγής αποσκοπεί στο να καταστήσει τη μετάβαση πιο προσιτή και να υποστηρίξει τη μακροχρόνια βιωσιμότητα της.
Βιολογικά Προϊόντα: Επένδυση για το Μέλλον
Η βιολογική παραγωγή είναι μια επένδυση για το περιβάλλον, την υγεία και την οικονομία. Η πιστοποίηση εγγυάται ότι οι καταναλωτές απολαμβάνουν ασφαλή και ποιοτικά προϊόντα, ενώ οι παραγωγοί ενισχύουν τη θέση τους στην αγορά.
Στη νέα εποχή που χαράσσει η ΚΑΠ, η βιολογική γεωργία στην Ελλάδα αναμένεται να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο. Με την κατάλληλη στήριξη, μπορεί να αποτελέσει έναν σημαντικό πυλώνα της αγροτικής ανάπτυξης, ενώ παράλληλα να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της χώρας στις διεθνείς αγορές.
