Πάνω από 40 έργα, συμβάσεις και διαγωνισμοί που προωθούνται μέσω ΣΔΙΤ βρίσκονται στην παρούσα φάση σε κάποιο στάδιο εξέλιξης και ωρίμανσης, με το συνολικό τους κόστους, αν συμπεριλάβουμε π.χ. και τα 3 οδικά ΣΔΙΤ που έχουν από καιρό υπογραφεί (σχεδόν 1 δισ., του ΒΟΑΚ των ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις, AKTOR, το FlyOver Θεσσαλονίκης των ΑΒΑΞ, ΜΕΤΚΑ και το Καλαμάτα-Πύλος των ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις, AKTOR, ή το ΣΔΙΤ λειτουργίας του Μετρό Θεσσαλονίκης), να προσεγγίζει τα 6 δισ. ευρώ. Ανάμεσά τους βρίσκονται κτηριακά projects, οδικά έργα, φοιτητικές εστίες και σχολεία, υποδομές για τη Δικαιοσύνη (Δικαστικά Μέγαρα), δίκτυα άρδευσης και κατασκευή φραγμάτων, μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων, το ΣΔΙΤ του νέου πάρκου «Ανδρέας Λεντάκης», το έργο μετεγκατάστασης των φυλακών Κορυδαλλού στον Ασπρόπυργο κ.α.
Καθυστερήσεις και «ναυάγια»
Προφανώς, και καθώς οι εξελίξεις προχωρούν, κάποιες συμβάσεις ΣΔΙΤ είναι υπογεγραμμένες ήδη, άλλες σε φάση συμβασιοποίησης, κάποιοι διαγωνισμοί είναι σε φάση ανταγωνιστικού διαλόγου ή προς υποβολή προσφορών, άλλα έργα είναι σε αρχικό στάδιο υλοποίησης κ.α. Ωστόσο, πρέπει να καταγραφεί για ακόμα μία φορά ότι οι ρυθμοί προώθησης διαδικασιών στις περισσότερες περιπτώσεις είναι πιο αργοί από αυτούς που περίμενε ή έστω προσδοκούσε η αγορά, καθώς έχουν καταγραφεί καθυστερήσεις στις φάσεις διαγωνισμών αλλά και για την υπογραφή των συμβάσεων.
Ενώ είτε για λόγους σκοπιμότητας, είτε επειδή τα έργα παρουσιάζουν χρηματοδοτικές ή άλλου είδους δυσκολίες (π.χ. έγιναν με παλιότερες τεχνικές – οικονομικές προδιαγραφές» είτε λόγω έλλειψης ενδιαφέροντος έχουμε ήδη και μερικά «ναυάγια» διαγωνισμών (π.χ. τα ΧΡΩ.ΠΕΙ, τα νέα δικαστήρια Αθήνας, παλιότερα το φράγμα Χαβρία, το φράγμα Αλμωπαίου στην Πέλλα κ.α.). Επίσης, πρέπει να αναφέρουμε, δεδομένου ότι κάποια ΣΔΙΤ θεωρούνται ως ανταποδοτικά και άλλα ως κοινωνικά, και επειδή πάντα το χρηματοδοτικό είναι βασικό ζήτημα και ως προς τη συμβολή και τις αντοχές του Δημοσίου, ότι το όριο των αμοιβών διαθεσιμότητας δεν θα υπερβαίνει ετησίως το 0,25% του ΑΕΠ.
Σε κάθε περίπτωση, η πορεία των έργων ΣΔΙΤ στην Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με μια σειρά σημαντικών εμποδίων. Η πολυπλοκότητα των έργων, είναι μια ακόμα πρόκληση η οποία οδηγεί σε αρκετές περιπτώσεις σε χρονική απόκλιση μεταξύ της ολοκλήρωσης των προκαταρκτικών μελετών και της εκκίνησης της διαδικασίας δημοπράτησης, καταγράφονται αποκλίσεις στους προϋπολογισμούς των έργων, δυσκολία στην εξασφάλιση εγγυητικών επιστολών από τις τράπεζες, ενώ οι πληθωριστικές πιέσεις καθώς και η μεταβλητότητα του κόστους δανεισμού οδηγούν σε άνοδο του κατασκευαστικού κόστους.
Που υπάρχουν υπογραφές και ανάδοχοι – Τα στάδια ωρίμανσης
Προ ημερών, στο πλαίσιο στο πλαίσιο συνέντευξης τύπου του ΥΠΟΙΚ για τα έργα και τις δημόσιες επενδύσεις, έγινε και σχετική παρουσίαση ενεργειών και δράσεων, στις οποίες εντάσσονταν και οι Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα. Στη σχετική παρουσίαση καταγράφονταν ότι 11 έργα ΣΔΙΤ συνολικής επένδυσης 1,5 δισ. ευρώ είχαν βρεθεί σε φάση Ανακήρυξης Προσωρινών Αναδόχων.
Λόγος γίνονταν, μεταξύ άλλων, για τις Φοιτητικές Εστίες Πανεπιστημίου Κρήτης αλλά και Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (AKTOR, μάλλον στο α’’ τρίμηνο η πρώτη σύμβαση και αργότερη η δεύτερη), για τα 5 ΣΔΙΤ αρδευτικά του υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης, με το πρόγραμμα ΥΔΩΡ, σχεδόν 700 εκατ. ευρώ, όπως η «Αποκατάσταση και εκσυγχρονισµός των δικτύων άρδευσης του Τοπικού Οργανισµού Εγγείων Βελτιώσεων (Τ.Ο.Ε.Β.) Ταυρωπού (ΑΚΤΩΡ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ και ΑΒΑΞ), η «Μελέτη, κατασκευή, χρηµατοδότηση, συντήρηση και λειτουργία φράγµατος Μιναγιώτικου» (METLEN, AKTOR, ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ), η «Λιµνοδεξαµενή Χοχλακίων Νοµού Λασιθίου και Λοιπά Συνοδά Έργα – Φράγµα Αγ. Ιωάννη Ιεράπετρας και Βασικά Έργα Αξιοποίησης Αρδευτικού Νερού» (ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ), η «Μεταφορά και διανοµή νερού από τον ποταµό Νέστο στην πεδιάδα της Ξάνθης για αρδευτικούς σκοπούς» (ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ), το «Αρδευτικό δίκτυο Υπέρειας Ν. Λάρισας – Ορφανών Ν. Καρδίτσας» (ΜETLEN – ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ), η «Μονάδα Επεξεργασίας Αποβλήτων Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας (όμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, σχεδόν 200 εκατ.), οι «Κτηριακές εγκαταστάσεις για τη στέγαση των υπηρεσιών του Υπουργείου Υποδοµών και Μεταφορών» (AKTOR, σχεδόν 140 εκατ.), η «Μελέτη, κατασκευή, χρηµατοδότηση, συντήρηση και τεχνική διαχείριση πέντε νέων αστυνοµικών διευθύνσεων στην επικράτεια» (ΕΚΤΕΡ, 50 εκατ.), η «Μελέτη, κατασκευή, χρηµατοδότηση, συντήρηση και τεχνική διαχείριση σχολικών µονάδων και πάρκου του Δήµου Χανίων».
Υπενθυμίζεται ότι πρόσφατα μόλις υπεγράφη η ΣΔΙΤ για τις 17 νέες σχολικές υποδοµές στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας (ΜΕΤΚΑ, ΑΤΕΣΕ) ενώ έχει υπογραφεί και η «Αναβάθµιση του Οδοφωτισµού στο Εθνικό και Επαρχιακό Δίκτυο της Περιφέρειας Ηπείρου».
Στην ίδια παρουσίαση καταγράφονται και άλλα έργα που είναι σε κάποιο στάδιο προόδου, όπως το Κυβερνητικό Πάρκο «Αντρέας Λεντάκης» (ΠΥΡΚΑΛ, αξίας 421 εκατ. ευρώ), όπου ολοκληρώθηκε η διαδικασία της Α’ φάσης µε την προεπιλογή τριών επενδυτικών σχημάτων ενώ εκκίνησε η Β' Φάση µε την έγκριση των διαγωνιστικών τευχών - Ανταγωνιστικός Διάλογος,οι Φοιτητικές Εστίες Πανεπιστηµίου Δυτικής Μακεδονίας όπου ολοκληρώθηκε η διαδικασία της Α’ φάσης µε την προεπιλογή πέντε επενδυτικών σχηµάτων, ή οι Φοιτητικές Εστίες Δηµοκριτείου Πανεπιστηµίου Θράκης όπου αναµένεται η υποβολή δεσµευτικών προσφορών στα τέλη Ιανουαρίου. Σε εξέλιξη είναι και διαδικασίες για τις Φοιτητικές Εστίες Πανεπιστηµίου Δυτικής Αττικής ή για την υλοποίηση νέου αντικαρκινικού νοσοκοµείου Θεσσαλονίκη (γίνεται αναφορά για έναρξη διαγωνιστικής διαδικασίας).
Να προσθέσουμε επίσης ότι στη Β1 Φάση (Ανταγωνιστικός Διάλογος) βρίσκονται δύο μεγάλα οδικά ΣΔΙΤ, για τα οποία αναμένονται η υποβολή προσφορών φέτος, συνολικού ύψους σχεδόν 700 εκατ. ευρώ, όπως η «Μελέτη, κατασκευή, χρηµατοδότηση της αναβάθµισης του οδικού άξονα ΕΟ2 (Μαυροβούνι – Έδεσσα, παράκαµψη Γιαννιτσών, παράκαµψη Χαλκηδόνα) και λειτουργία/ συντήρηση του τµήµατος γέφυρας Αξιού ποταµού – Έδεσσας» και ο «Κάθετος άξονας Δράµα – Αµφίπολη», αν και εκκρεμεί αυτή η διαδικασία από πέρυσι. Στην ίδια φάση βρίσκεται και το μεγάλο έργο «Μετεγκατάστασης καταστήµατος κράτησης Κορυδαλλού στον Ασπρόπυργο», μια ΣΔΙΤ αξίας σχεδόν 765 εκατ. ευρώ.
Το ΣΔΙΤ forum και η θέση της Ελλάδας
Αξίζει να αναφέρουμε ότι προ 2μήνου, στο πλαίσιο του 5ου ΣΔΙΤ Forum, ο κ. Νίκος Σέργης, Διευθυντής της Μονάδας Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών παρουσίασε, υπό μία έννοια, τον σημερινό «Χάρτη των έργων ΣΔΙΤ» στη χώρα μας, ενώ βάσει όσων είχε πει, τριπλάσιο είναι το ελληνικό χαρτοφυλάκιο των έργων ΣΔΙΤ σε σχέση με έξι χρόνια πριν. Σε πανευρωπαϊκό επίπεδο σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε, η Ελλάδα κατατάσσεται στον τομέα των ΣΔΙΤ στην 5η θέση μετά από τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Αγγλία και την Ιταλία, οι οποίες αυτή τη στιγμή έχουν ένα πολύ μεγάλο χαρτοφυλάκιο έργων. Σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, ο προϋπολογισμός των έργων ΣΔΙΤ την τελευταία πενταετία έχει φτάσει τα 51 δισ. ευρώ.
Επιπλέον, σύμφωνα με την σχετική πρόσφατη Έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας, η Ελλάδα πρωτοπορεί, καθώς είναι η 2η χώρα με τις καλύτερες επιδόσεις στα ΣΔΙΤ διεθνώς. Προς το παρόν, και βάσει στοιχείων που παρουσιάστηκαν στο φόρουμ του Νοεμβρίου 2024, το μείγμα χρηματοδότησης των έργων ΣΔΙΤ περιλαμβάνει 520 εκατ. ευρώ από Ενωσιακούς Πόρους (ΕΣΠΑ), που μόχλευσαν 2 δισ. ευρώ δανειακών κεφαλαίων, ενώ 110 εκατ. ευρώ προέρχονται από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και το πρόγραμμα Jessica.
Κατά την τότε παρουσίαση, είχε γίνει αναφορά σε 6 έργα Φοιτητικών Εστιών, των Πανεπιστημίου Κρήτης, Δημοκριτείου Πανεπιστημίου, Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και 3 έργα σχολικών υποδομών (Χανίων, Ρόδου, Κοζάνης) που είναι υπό δημοπράτηση ή σε διαδικασία προετοιμασίας υπογραφής σύμβασης, συνολικούς κόστους επένδυσης 800 εκατ. ευρώ.
Επίσης, ο «χάρτης» περιελάμβανε τα παραπάνω ΣΔΙΤ του υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης, αλλά και 3 ΣΔΙΤ έργα ύδρευσης - φράγματα του υπ. Υποδομών και Μεταφορών (Φράγμα Ενιπέα Φαρσάλων, Αξιοποίηση υδατικού δυναμικού Ταυρωνίτη ποταμού, Ύδρευση Κέρκυρας με ανάδοχο την ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ), που επίσης είναι σε κάποια φάση, με κόστος επένδυσης 1,5 δισ., έργα διαχείρισης απορριμμάτων (Κεντρικής Μακεδονίας, Ρόδου, κεντρικού τομέα Αττικής, Πειραιά και νήσων, Σαντορίνης, αν και για τις ΣΔΙΤ στην Αττική οι διαδικασίες έχουν «παγώσει») και οδοφωτισμού (Ηπείρου, Κεντρικής Μακεδονίας), με συνολικό κόστος Επένδυσης 550 εκ. ευρώ, στα δύο οδικά ΣΔΙΤ στη Β. Ελλάδα ή του ΟΣΕ.
Επίσης, υπάρχει το «πακέτο» με τις δικαστικές υποδομές, όπως τα 3 Δικαστικά Μέγαρα Κεντρικής Μακεδονίας, Κρήτης, Κεντρικής Ελλάδας, τις αστυνομικές διευθύνσεις (Κτιριακές υποδομές στέγασης υπηρεσιών 5 αστυνομικών διευθύνσεων στην επικράτεια κ.α.).
Πάντως, πέραν αυτών, όπως αναφέραμε και στην αρχή, προχωρούν στην παρούσα φάση εργασίες, έστω και σε όχι πολύ προχωρημένο στάδιο, και σε άλλα έργα που υλοποιούνται μέσω ΣΔΙΤ, όπως το έργο Χερσόνησος – Νεάπολη του ΒΟΑΚ, το περίφημο Fly Over στη Θεσσαλονίκη με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2027, το ΣΔΙΤ της Νοτιοδυτικής Πελοποννήσου, ενώ αναμένονται εξελίξεις και για ΣΔΙΤ όπως για υποδομές υπερυψηλής ευρυζωνικότητας, του ΟΑΣΑ στις συγκοινωνίες, στην υγεία ενδεχομένως κ.α.
Για περισσότερες πληροφορίες, δείτε το συνημμένο αρχείο (πάνω δεξιά).
