Είναι προφανές ότι με αφορμή τη διοίκηση Τραμπ στις ΗΠΑ, η Ευρώπη περνά στην περίοδο της απότομης ενηλικίωσής της. Η αμυντική της προστασία δε θα είναι πλέον low cost, ούτε επίσης η ενέργεια εξασφαλισμένα φθηνή. Και η πρόσβαση των επιχειρήσεών της στην απορρυθμισμένη αγορά των ΗΠΑ με τα άφθονα κεφάλαια πιθανότατα θα παραμείνει περιορισμένη σε σχέση με τους αμερικανικούς κολοσσούς. Επίσης, οι εσωτερικές της ανισορροπίες που εμποδίζουν την ολοκλήρωση της κοινής αγοράς θα συνεχίσουν να υφίστανται. Ενδεχομένως σε μικρότερο βαθμό αλλά θα υφίστανται.
Για να μην ξεχνιόμαστε όμως: Η ΕΕ -τα κράτη μέλη της δηλαδή- έχουν εξασφαλίσει ορισμένα πλεονεκτήματα που ελάχιστοι ανταγωνιστές της στον πλανήτη διαθέτουν. Τα 450 εκατ. του γηράσκοντος πληθυσμού της έχουν κατά τεκμήριο καλή εκπαίδευση και γνωρίζουν πώς χτίζεται και λειτουργεί ένα αποτελεσματικό κοινωνικό δίκτυ προστασίας. Η Ένωση διαθέτει όλα εκείνα τα εφόδια προκειμένου -ίσως από χειρότερη βάση και με δυσμενέστερους όρους- να συμμετέχει δυναμικότερα στο παγκόσμιο παιχνίδι της ανταγωνιστικότητας. Η Ευρώπη δε βρίσκεται και δεν ξεκινά από το μηδέν. Ούτε σε επίπεδο Ένωσης, ούτε σε επίπεδο κρατών μελών της.
Η κατάθλιψη είναι περισσότερο γερμανικού χαρακτήρα
Ο καθένας σε επίπεδο συμβουλίων υπουργών στις Βρυξέλλες μπορεί να διακρίνει την έντονη ανησυχία και έναν ενδόμυχο φόβο για το τι μπορεί να επιφυλάσσει η πολιτική Τραμπ. Ειδικά με δεδομένο ότι καλούμαστε να απαντήσουμε σε αυτή με δύσκολες επιλογές. Ορισμένοι προκρίνουν καταστροφικά σενάρια. Υπάρχουν ωστόσο αρκετοί λόγοι που μας κάνουν βάσιμα να ισχυριζόμαστε ότι τα χειρότερα σενάρια δεν είναι και τα πλέον πιθανά.
Σε επίπεδο παραγωγής αλλά και σε επίπεδο ανάπτυξης υπάρχουν οικονομίες εντός της ΕΕ που εμφανίζουν θετικές επιδόσεις. Ενίοτε με προβλήματα δημοσιονομικού χαρακτήρα αλλά σε κάθε περίπτωση θετικές. Ο πραγματικός «ελέφαντας στο δωμάτιο» είναι η Γερμανία. Με το νέο παραγωγικό της μοντέλο να είναι ακόμη υπό διαμόρφωση και την οικονομία της να είναι άμεσα διασυνδεδεμένη με αυτή άλλων (γειτονικών κυρίως) κρατών-μελών, είναι κατά κύριο λόγο εκείνη που συντηρεί και αναδεικνύει την καταθλιπτική προσέγγιση του μέλλοντος της ΕΕ. Προφανώς, δεν είναι δυνατό να ευημερεί βιώσιμα η ευρωπαϊκή οικονομία, με έναν από τους βασικούς της πυλώνες να αναζητεί τον αναπτυξιακό του βηματισμό. Αυτό όμως απέχει πολύ από την καταστροφολογία των ημερών.
Η Ευρώπη έχει αποδειχθεί τα τελευταία χρόνια «πολύ σκληρή για να πεθάνει». Εν μέσω πολυκρίσεων και με ακραίες πολιτικές ομάδες να δηλητηριάζουν την υπόστασή της, διαθέτει και τις κοινωνικές δυνάμεις και την τεχνοκρατική δυναμική για να ξεπεράσει άλλη μία κρίση. Και για να είμαστε και ειλικρινείς με τους εαυτούς μας, αυτή η κρίση έχει ως διακύβευμα να βελτιώσουμε την ανταγωνιστικότητά μας και κατά συνέπεια την ευημερία των πολιτών. Μπορεί όχι «δωρεάν» όπως συχνά μέχρι σήμερα είχαμε συνηθίσει ή με φθηνά και αγύριστα δανεικά που ενίοτε σπαταλήθηκαν, αλλά με τη δυναμική μιας ευρωπαϊκής γενιάς, με καλή γνώση και τεχνογνωσία και ενός ευρωπαϊκού πολιτισμού που είναι σε θέση να διαχωρίζει πού πρέπει να βάλει νερό στο κρασί της σε αυτό που… γνωρίζει να κάνει καλύτερα από κάθε άλλον: Να νομοθετεί και να βάζει (θεμιτούς ή όχι) όρους και προϋποθέσεις στη δραστηριότητα των πολιτών και των επιχειρήσεών της.
