Στον «αέρα» εξακολουθούν να βρίσκονται χιλιάδες οικοδομικές άδειες αλλά και ιδιοκτήτες ακινήτων οι οποίοι μπορεί να έχουν φθάσει σε σημείο να γκρεμίσουν προϋπάρχον κτίσμα για να προχωρήσουν σε ανέγερση νέου με βάση τα κίνητρα που δίνει ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός (ΝΟΚ).
Ύστερα από προσφυγές για την έκδοση οικοδομικών αδειών που κάνουν χρήση των κινήτρων δόμησης, το ΣτΕ με ανακοίνωση του προέδρου το Δεκέμβριο του 2024 έκρινε αντισυνταγματικό το σύστημα των μπόνους στους όρους δόμησης (συντελεστής και ύψος) ως αντιστάθμισμα σε εργασίες ενεργειακής αναβάθμισης και δημιουργίας χώρων πρασίνου (φυτεμένα δώματα κλπ).
- Διαβάστε ακόμα - ΝΟΚ: Τι θα ισχύει για οικοδομικές άδειες και μπόνους δόμησης – Τι προβλέπει η απόφαση του ΣτΕ
Η ανακοίνωση προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων στον τεχνικό κόσμο, σε πολίτες αλλά και σε δήμους για διαφορετικούς λόγους σε κάθε περίπτωση. Στον κατασκευαστικό κλάδο και σε μέρος ιδιοκτητών ακινήτων επήλθε σύγχυση καθώς οι αποφάσεις του ΣτΕ «κόβουν» οικοδομικές άδειες που έχουν εκδοθεί πριν από τις 11.12.2024 με βάση το ΝΟΚ αλλά δεν έχουν ξεκινήσει οι οικοδομικές εργασίες ενώ μπορούν να υλοποιηθούν άδειες που αποδεδειγμένα έχουν ξεκινήσει εργασίες εκσκαφής. Από την άλλη, αντιδράσεις έχει προκαλέσει η απόφαση του ΣτΕ και στους δήμους οι οποίοι δεν θέλουν να εκχωρηθούν οι αρμοδιότητες των Υπηρεσιών Δόμησης των δήμων στο ΥΠΕΝ, όπως αναφέρουν.
Ενδεικτική είναι η θέση του αντιπρόεδρου της ΚΕΔΕ στο συνέδριο της ΠΟΜΙΔΑ, Γρηγόρη Κωνσταντέλλου, ο οποίος ανέφερε ότι οι πολεοδομίες πήγαν στους δήμους αλλά ξαφνικά αποφασίστηκε τώρα σταδιακά να γυρίσουν στο «κράτος – πατερούλη» και πρόσθεσε ότι η πολιτική αυτή δεν ταιριάζει σε ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος.
Όπως αναφέρουν παράγοντες της αγοράς, η απόφαση του ΣτΕ έχει γκρίζες ζώνες οι οποίες δημιουργούν επενδυτική ανασφάλεια. Προκειμένου να δοθούν διευκρινίσεις και παρά το γεγονός ότι η απόφαση του ΣτΕ δεν έχει ανακοινωθεί επίσημα, το Συμβούλιο της Επικρατείας προχώρησε την Παρασκευή σε έκδοση ανακοίνωσης που αφορά στην περίληψη των αποφάσεων και σε συνοδευτικές ερωτήσεις-απαντήσεις.
Συγκεκριμένα, αναφέρει ότι: «Το σύστημα των διατάξεων του Ν.Ο.Κ. (άρθρα 10 παρ. 1, 15 παρ. 8, 19 παρ. 2 και 25 παρ. 1), με τις οποίες παρέχονται προσαυξήσεις στον συντελεστή της δόμησης και το ύψος, ως κίνητρα για την ανέγερση κτηρίων, δεν αντίκειται, κατ’ αρχήν, από μόνο το περιεχόμενο των διατάξεων, στο άρθρο 24 παρ. 2 του Συντάγματος». Και ότι «Εντούτοις, τα κίνητρα του Ν.Ο.Κ., λόγω του προέχοντος πολεοδομικού χαρακτήρα τους, δεν μπορούν να υλοποιούνται απευθείας με την έκδοση οικοδομικών αδειών που εκδίδονται κατ’ εφαρμογή του Ν.Ο.Κ., αλλά ανήκει στον πολεοδομικό νομοθέτη να τα συμπεριλάβει στον τοπικό σχεδιασμό».
Εκπρόσωποι του τεχνικού κόσμου θεωρούν ότι τα θέματα που πρέπει να διαλευκανθούν δεν είναι μόνο τα μπόνους αυτά καθαυτά ή η ακύρωση μιας οικοδομικής άδειας αλλά και το εάν το νέο καθεστώς θα επιβληθεί σε πνεύμα ισονομίας. Για παράδειγμα, υπάρχουν οικοδομικές άδειες που έχουν αρχίσει να υλοποιούνται και κάνουν χρήση των ίδιων μπόνους δόμησης αλλά εάν ο ιδιοκτήτης στη μία περίπτωση ενεπλάκη σε διαμάχη με τρίτον θα πρέπει να ακυρωθεί η άδεια και να γκρεμιστεί το κτίριο ενώ σε άλλη οικοδομή που δεν δέχθηκε προσφυγή, οι εργασίες μπορούν να συνεχιστούν κανονικά.
Νομοθετική ρύθμιση ετοιμάζει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Προκειμένου να περιοριστούν οι οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις των αποφάσεων του ΣτΕ, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ετοιμάζει νομοθετική ρύθμιση προκειμένου να διευθετηθούν θέματα που αφορούν στις οικοδομικές άδειες που προχωρούν και σε εκείνες που ακυρώνονται καθώς και θέματα αποζημιώσεων που μπορεί να διεκδικήσουν οι πολίτες και οι κατασκευαστές από τους δήμους.
«Περιμένουμε να διαβάσουμε την απόφαση του ΣτΕ. Στόχος να περιορίσουμε το οικονομικό και κοινωνικό κόστος που έχει αυτή η απόφαση και να εξασφαλίσουμε ότι περιβαλλοντικά η δική μας παρέμβαση θα ισοσταθμίζει ό,τι κατά το ΣτΕ πρέπει να ισοσταθμιστεί. Υπάρχει ανάγκη για νομοθετική παρέμβαση κυρίως για να δούμε τι θα συμβεί στην οικοδομική δραστηριότητα και στην πιθανότητα να δημιουργούν υποχρεώσεις αποζημίωσης για το κράτος. Μιλάμε για 14.000 άδειες που κατά αρχήν φαίνεται να επηρεάζονται, πιθανώς ο αριθμός να είναι μικρότερος λόγω του κριτηρίου της έναρξης εργασιών που είναι ένα ακόμη ζήτημα που μπορεί να δημιουργήσει δικαστικές διαμάχες», δήλωσε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θόδωρος Σκυλακάκης μιλώντας στο συνέδριο της ΠΟΜΙΔΑ.
Στο πλαίσιο αυτό, το επιτελείο του υπουργείου σε συνεργασία με νομικούς εξετάζει όλες τις παραμέτρους και αναμένει την επίσημη απόφαση του ΣτΕ προκειμένου να αξιολογήσει τον τρόπο που θα επηρεαστούν οι διαφορετικοί τύποι οικοδομικών αδειών (όσες εκδόθηκαν αλλά έχουν εκκινήσει οι εργασίες εκσκαφής, αν αυτό αποδεικνύεται ή όχι, όσες εκδόθηκαν αλλά δεν έχουν εκκινήσει, εκείνες που σταμάτησαν λόγω δικαστικών προσφυγών και εκείνες που προχώρησαν αλλά σταμάτησαν λόγω δικαστικών προσφυγών) ενώ στο μικροσκόπιο έχει μπει και το θέμα των αποζημιώσεων που θα εγείρει το θέμα της αντισυνταγματικότητας.
