Σταθερό στις συστάσεις του για μία πιο προοδευτική κλίμακα, αλλά και για κατάργηση εξαιρέσεων στην επιβολή ΦΠΑ και σε πράσινο φόρο στη βιομηχανία είναι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στη νέα του έκθεση για την Ελλάδα, βάσει του Άρθρου 4 του καταστατικού του.
Το ΔΝΤ εκτιμά πως φέτος η άνοδος του ΑΕΠ θα είναι 2,1% αλλά θα υποχωρήσει στο 1,25% μεσοπρόθεσμα. Εκτιμά πως το πρωτογενές πλεόνασμα φέτος θα φτάσει στο 2,5% του ΑΕΠ και πως το χρέος θα αποκλιμακωθεί στο 130% του ΑΕΠ έως το 2030.
Στο φορολογικό πεδίο αναφέρει το ΔΝΤ πως «υπάρχει περιθώριο για πρόσθετες μεταρρυθμίσεις για την ενίσχυση των εσόδων μέσω περαιτέρω μείωση της φοροδιαφυγής, ενισχύοντας παράλληλα την προοδευτικότητα του φορολογικού συστήματος. Η νέα μεσοπρόθεσμη στρατηγική της ΑΑΔΕ εκτιμά πως «αποτελεί μια καλή ευκαιρία για περαιτέρω εκσυγχρονισμό της φορολογικής διοίκησης και για αύξηση της εισπραξιμότητας των φόρων» μέσω της ψηφιοποίησης, η οποία μειώνει επίσης το βάρος συμμόρφωσης.
«Οι μεταρρυθμίσεις στη φορολογική πολιτική θα πρέπει να επικεντρωθούν στη διεύρυνση της φορολογικής βάσης και στην αύξηση της προοδευτικότητας της φορολογίας» αναφέρει. Μιλά και για «αναποτελεσματικές φορολογικές δαπάνες» κυρίως σε απαλλαγές από τον ΦΠΑ σε ορισμένα αγαθά και υπηρεσίες που «θα πρέπει να καταργηθούν σταδιακά».
Επαναφέρει και το θέμα της «πράσινης» φορολογίας. «Οι αρχές θα πρέπει επίσης να εξετάσουν το ενδεχόμενο αύξησης των τιμών των δικαιωμάτων εκπομπών άνθρακα (δηλαδή του καπέλου που πληρώνουν όσοι χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα), ιδίως στους τομείς των μεταφορών και της βιομηχανίας». Το ΔΝΤ αναφέρει πως τα έσοδα θα πρέπει να οδεύσουν για βελτιωμένη κοινωνική προστασία και να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και της ενεργειακής ασφάλειας».
Το ΔΝΤ επίσης επισημαίνει πως ο δημοσιονομικός χώρος που δημιουργείται από πρόσθετα μέτρα ή καλύτερες από τις αναμενόμενες επιδόσεις θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί για τη μείωση του χρέους καθώς και για τις «σημαντικές επενδυτικές ανάγκες σε υποδομές, ειδικά για την ενεργειακή ασφάλεια και για την υποστήριξη της πράσινης μετάβασης» και για «ενίσχυση της στήριξης για κρίσιμες κοινωνικές δαπάνες, όπως η υγειονομική περίθαλψη και η εκπαίδευση με αυξημένη στόχευση προς τους φτωχούς και ευάλωτους για την προώθηση της ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς».
Σύμφωνα με το ΔΝΤ, οι βραχυπρόθεσμες οικονομικές προοπτικές της Ελλάδας παραμένουν ευνοϊκές, με το πραγματικό ΑΕΠ να διατηρεί την ισχυρή ανάπτυξή του. Τα δημόσια οικονομικά έχουν βελτιωθεί περαιτέρω, με τον λόγο του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ να διαγράφει σταθερή πτωτική τροχιά, εν μέσω της συνεχιζόμενης δημοσιονομικής εξυγίανσης που υποστηρίζεται από την ισχυρή πρόοδο στη μείωση της φοροδιαφυγής. Ο διεθνής Οργανισμός τονίζει ότι η συνέχιση του μεταρρυθμιστικού momentum θα δημιουργήσει μια σταθερή βάση για να αντιμετωπιστεί ό,τι έχει απομείνει από την «κληρονομιά» της κρίσης αλλά και οι διαρθρωτικές προκλήσεις που απορρέουν από το ολοένα αυξανόμενο, αλλά ακόμη χαμηλό, επίπεδο των συνολικών επενδύσεων, τις δυσμενείς δημογραφικές προοπτικές και την υποτονική αύξηση της παραγωγικότητας.
Το ΔΝΤ κρίνει ως απαραίτητο ένα σωστό μείγμα πολιτικής που θα αποσκοπεί στη συνέχιση της δημοσιονομικής εξυγίανσης με τρόπο φιλικό προς την ανάπτυξη, στην εφαρμογή φιλόδοξων μεταρρυθμίσεων για την αντιμετώπιση διαρθρωτικών εμποδίων από την πλευρά της προσφοράς και στην περαιτέρω ενίσχυση της ανθεκτικότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Με αυτόν τον τρόπο θα διασφαλιστεί η επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, αλλά και η δημοσιονομική και χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
Άνοδος ΑΕΠ 2,1% το 2025- 1,25% μεσοπρόθεσμα
Το ΔΝΤ διαπιστώνει ότι η ελληνική οικονομία διατήρησε την ισχυρή της ανάπτυξή της το 2024, υποστηριζόμενη από την εύρωστη εγχώρια ζήτηση.
Ο ρυθμός ανάπτυξης του πραγματικού ΑΕΠ αναμένεται να παραμείνει υψηλός, στο 2,1% το 2025, πριν μετριαστεί μεσοπρόθεσμα. Οι επενδύσεις θα συνεχίσουν να αποτελούν βασική κινητήρια δύναμη, υποστηριζόμενες από τα κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης.
Η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης θα παραμείνει σταθερή, βρίσκοντας στήριξη στην ευνοϊκή αύξηση της απασχόλησης και του εισοδήματος. Με τη σταθεροποίηση των παγκόσμιων τιμών της ενέργειας, ο πληθωρισμός αναμένεται να ανακτήσει την πτωτική του τάση, ενώ ο δομικός πληθωρισμός αναμένεται πιο επίμονος λόγω του πληθωρισμού στις υπηρεσίες και της αύξησης των μισθών. Με τη χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης να έχει ημερομηνία λήξης και σε συνδυασμό με τις αντίξοες δημογραφικές τάσεις και την υποτονική αύξηση της παραγωγικότητας, το ΔΝΤ προβλέπει ότι η αύξηση του ΑΕΠ θα επιβραδύνει σε χαμηλότερους ρυθμούς, κοντά στο 1,25% μεσοπρόθεσμα.
Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών αναμένεται να συρρικνωθεί σταδιακά κάτω από το 4% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα, καθώς οι εισαγωγές αναμένεται να επιβραδυνθούν μαζί με την ολοκλήρωση των επενδύσεων που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Οι κίνδυνοι για την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό
Το ΔΝΤ θεωρεί πως οι κίνδυνοι για τις προοπτικές ανάπτυξης είναι ισορροπημένοι, ενώ οι κίνδυνοι για τον πληθωρισμό κλίνουν προς τα πάνω. Στις πιθανές αντίξοες εξελίξεις, περιλαμβάνει την επιβράδυνση της ανάπτυξης σε μεγάλες χώρες της Ευρωζώνης, την επιδείνωση των περιφερειακών συγκρούσεων και την αβεβαιότητα της παγκόσμιας πολιτικής. Η επιτάχυνση των φιλόδοξων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων θα μπορούσε να βελτιώσει περαιτέρω τις προοπτικές ανάπτυξης, σημειώνει το ΔΝΤ. Η ισχυρότερη και πιο επίμονη από την αναμενόμενη αύξηση των μισθών θα μπορούσε να τροφοδοτήσει περαιτέρω τον πληθωρισμό των υπηρεσιών, που ενδεχομένως θα επιδεινωθεί από τις διακυμάνσεις στις παγκόσμιες και περιφερειακές τιμές ενέργειας.
Στο 2,5% του ΑΕΠ το πρωτογενές πλεόνασμα φέτος
Το ΔΝΤ εκτιμά ότι το πρωτογενές πλεόνασμα θα παραμείνει υψηλό, στο 2,5% του ΑΕΠ το 2025.
«Η συνεχιζόμενη δημοσιονομική εξυγίανση και η διαρκής πρόοδος στις τόσο απαραίτητες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις ενίσχυσαν τα δημόσια οικονομικά, τις αναπτυξιακές προοπτικές και την ενεργειακή ασφάλεια.
Η συνεχιζόμενη δημοσιονομική εξυγίανση θα ενισχύσει περαιτέρω τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους», σημειώνεται στο report.
Με το πρωτογενές πλεόνασμα να παραμένει υψηλό στο 2,3% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα, ο λόγος του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ προβλέπεται να μειωθεί περαιτέρω κατά περίπου 25 ποσοστιαίες μονάδες σε κάτω από το 130% έως το 2030.
Το ΔΝΤ προτείνει τα εξής: «Πρόσθετα μέτρα στις δαπάνες που θα αυξήσουν την αποτελεσματικότητα, θα βελτιώσουν περαιτέρω τα δημόσια οικονομικά της Ελλάδας. Απαιτούνται συνεχείς μεταρρυθμίσεις για την ενίσχυση του αποτελεσματικού σχεδιασμού και διαχείρισης των δημοσίων επενδύσεων, μεταξύ άλλων μέσω της περαιτέρω ενίσχυσης του κεντρικού συντονισμού και των προμηθειών. Είναι σημαντικό να προστατευθούν οι μη συνταξιοδοτικές κοινωνικές δαπάνες, όπως η υγειονομική περίθαλψη και η εκπαίδευση, για την προαγωγή της ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς, με παράλληλη ενίσχυση της αποτελεσματικότητας».
Πρόοδος στις τράπεζες
Το ΔΝΤ επισημαίνει ότι το τραπεζικό σύστημα έχει ενισχύσει περαιτέρω την ανθεκτικότητά του με βελτιωμένη ποιότητα ενεργητικού και κεφαλαιακή επάρκεια. Οι κίνδυνοι για τη επίτευξη των στόχων, τη ρευστότητα και τη χρηματοδότηση έχουν υποχωρήσει σημαντικά, με τα «μαξιλάρια» ρευστότητας να είναι αρκετά υψηλότερο τόσο ως προς τις ρυθμιστικές απαιτήσεις, όσο και σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ΕΕ.
Ο διεθνής Οργανισμός εκτιμά πως θα πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω η εποπτεία των πιστωτικών κινδύνων, με παράλληλη ενίσχυση της κεφαλαιακής επάρκειας αλλά και της ποιότητας αυτής.
Επισημαίνει, μάλιστα, πως η εφαρμογή του πρόσφατου μακροπροληπτικού πλαισίου μέτρων θα ενισχύσει περαιτέρω την ανθεκτικότητα του τραπεζικού τομέα.
Υψηλά τα φορολογικά/ασφαλιστικά βάρη στην εργασία, πώς θα στηριχθεί η απασχόληση
Σύμφωνα με το ΔΝΤ, η υλοποίηση ολοκληρωμένων μεταρρυθμίσεων που θα στοχεύουν στα διαρθρωτικά εμπόδια στην πλευρά της προσφοράς, θα δώσει ώθηση στην παραγωγικότητα, αλλά και στις μεσοπρόθεσμες αναπτυξιακές προοπτικές.
Συγκεκριμένα, το Ταμείο εκτιμά πως ο περιορισμός της -ακόμη υψηλής- φορολογικής επιβάρυνσης (σ.σ. φόροι και εισφορές), σε συνδυασμό με μέτρα για την κατάλληλη αναζήτηση εργασίας και τη σταδιακή αφαίρεση συγκεκριμένων χαρακτηριστικών του επιδόματος ανεργίας, μπορεί να πολλαπλασιάσει τα εργασιακά κίνητρα.
Αν μειωθούν περαιτέρω τα ρυθμιστικά βάρη και τα εμπόδια εισόδου για τις επιχειρήσεις, ειδικά στον τομέα υπηρεσιών, τότε θα ενισχυθεί ο ανταγωνισμός.
Το ΔΝΤ επισημαίνει ότι η πρόοδος στην εφαρμογή του νέου πτωχευτικού πλαισίου παρεμποδίστηκε από ανισορροπίες και ακαμψίες στη λειτουργία του δικαστικού συστήματος. Σύμφωνα με το πρόσφατο πρόγραμμα μεταρρύθμισης του δικαστικού συστήματος, οι προσπάθειες πρέπει να επικεντρωθούν στην επιτάχυνση της επίλυσης των δικαστικών υποθέσεων.
Εξάλλου, το ΔΝΤ εκτιμά πως η συνεχής πρόοδος στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση θα συμβάλει στην επίτευξη ενεργειακής ασφάλειας και θα ενισχύσει περαιτέρω την αύξηση της παραγωγικότητας.
