Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε την Δευτέρα ότι θέλει να διαπραγματευτεί μια «συμφωνία» με την Ουκρανία έτσι ώστε το Κίεβο να προσφέρει μια «εγγύηση» για τις σπάνιες γαίες της, ως αντάλλαγμα για την οικονομική βοήθεια, ύψους σχεδόν 300 δισεκατομμυρίων δολαρίων, που παρέχεται για την υποστήριξη του πολέμου της εναντίον της Ρωσίας, τονίζοντας μάλιστα πως η Ουκρανία είναι πρόθυμη να το κάνει.
Ο Τραμπ έχει εκφράσει σταθερά την αντίθεσή του στη συνεχιζόμενη παροχή δισεκατομμυρίων δολαρίων σε στρατιωτικό εξοπλισμό και όπλα στην Ουκρανία, υποστηρίζοντας ότι η οικονομική επιβάρυνση για τις ΗΠΑ είναι πολύ μεγάλη.
Σύμφωνα με τους αναλυτές, παραμένει ασαφές εάν η χρήση του όρου «σπάνιες γαίες» από τον Τραμπ αφορούσε όλα τα σημαντικά ορυκτά ή αποκλειστικά τις σπάνιες γαίες.
Τις σπάνιες γαίες συνθέτουν μια ομάδα 17 μετάλλων τα οποία, τα οποία βρίσκονται σε ελάχιστα σημεία ανά τον πλανήτη, και τα οποία είναι απαραίτητα για την κατασκευή μαγνητών που χρησιμοποιούνται σε ηλεκτρικά οχήματα, κινητά τηλέφωνα και διάφορες ηλεκτρονικές συσκευές.
Πρόκειται για τα Νεοδύμιο (Nd), Πρασεοδύμιο (Pr), Σαμάριο (Sm), Δυσπρόσιο (Dy), Τέρβιο (Tb), Λανθάνιο (La), Λουτέτιο (Lu), Κέριο(Ce), Ύττριο (Y), Eυρώπιο (Eu), Γαδολίνιο (Gd), Χόλμιο (Ho), Σκάνδιο (Sc), Θούλιο (Tm), Υτέρβιο (Yb), Προμέθιο (Pm) και Έρβιο(Er).
Κάτι περισσότερο από το 85% της παγκόσμιας παραγωγής προέρχεται από την Κίνα, ενώ μικρά κοιτάσματα υπάρχουν στη Νότια Αμερική, στην Αυστραλία και στη Αφρική.
Σύμφωνα με το Γεωλογικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ, 50 ορυκτά κατατάσσονται ως κρίσιμης σημασίας για την αμερικανική οικονομία και την εθνική άμυνα. Αυτό περιλαμβάνει συγκεκριμένα στοιχεία σπάνιων γαιών, καθώς και το νικέλιο και το λίθιο.
Η Ουκρανία διαθέτει σημαντικά κοιτάσματα ουρανίου, λιθίου και τιτανίου, αν και αυτά δεν συγκαταλέγονται στα πέντε μεγαλύτερα αποθέματα του κόσμου σε όγκο. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επίσης τα δικά τους αναξιοποίητα αποθέματα αυτών και άλλων βασικών ορυκτών.
Οι ΗΠΑ λειτουργούν επί του παρόντος μόνο ένα ορυχείο σπάνιων γαιών και έχουν ελάχιστη ικανότητα επεξεργασίας. Ενώ αρκετές εταιρείες εργάζονται για την ανάπτυξη νέων έργων, η Κίνα παραμένει ο κυρίαρχος παγκόσμιος παραγωγός στοιχείων σπάνιων γαιών και άλλων κρίσιμων ορυκτών.
Η προσέγγιση του Τραμπ για την ανταλλαγή βοήθειας για ορυκτά ευθυγραμμίζεται με την ευρύτερη στρατηγική εξωτερικής πολιτικής του, η οποία έχει δώσει προτεραιότητα στην οικονομική μόχλευση στις διεθνείς συναλλαγές.
Το ενδιαφέρον του για τις σπάνιες γαίες της Ουκρανίας δεν είναι εντελώς καινούργιο, καθώς ο ίδιος ο Ζελένσκι είχε προηγουμένως τονίσει τον ορυκτό πλούτο της Ουκρανίας για να προσελκύσει την υποστήριξη της κυβέρνησης Τραμπ. Τους τελευταίους μήνες, ο Ουκρανός πρόεδρος υποστήριξε ότι η υπεράσπιση της Ουκρανίας είναι επίσης προς το οικονομικό συμφέρον της Αμερικής, από τα οφέλη που θα έχουν οι αμερικανικές βιομηχανίες από τους ορυκτούς πόρους της Ουκρανίας.
Μετά τα σχόλια του Τραμπ, ανώτερος Ουκρανός αξιωματούχος δήλωσε στους New York Times τη Δευτέρα ότι η Ουκρανία είναι ανοιχτή να συνεργαστεί με τις ΗΠΑ για συμφωνίες για τις σπάνιες γαίες, υπό την προϋπόθεση ότι η Ουάσιγκτον προσφέρει αρκετές εγγυήσεις ασφαλείας για να αποτρέψει αυτές τις πηγές να πέσουν στα χέρια της Ρωσίας.
Πέρυσι, η Ουκρανία είχε σχεδιάσει να υπογράψει συμφωνία με την κυβέρνηση Μπάιντεν για συνεργασία στην εξόρυξη και την επεξεργασία ορυκτών. Ωστόσο, οι ουκρανικές αρχές καθυστέρησαν την υπογραφή, με αξιωματούχους και από τις δύο πλευρές να αναφέρουν ότι το Κίεβο περίμενε τον Τραμπ να αναλάβει τα καθήκοντά του πριν της οριστικοποίηση μίας συμφωνίας.
Φωτό @ AP
