Σε διπλωματικό «πυρετό» βρίσκονται οι χώρες της ΕΕ, οι οποίες σπεύδουν να επανατοποθετηθούν μέσα στο μεταβαλλόμενο τοπίο του παγκόσμιου εμπορίου.
Οι σαρωτικοί δασμοί του του Αμερικανού προέδρου προκάλεσαν βαθιά ανησυχία στις κυβερνήσεις, οι οποίες τώρα σκέφτονται σοβαρά εάν οι εμπορικές ροές και οι αλυσίδες εφοδιασμού στις οποίες βασίζονται τις τελευταίες δεκαετίες πρόκειται να καταρρεύσουν εν μία νυκτί, προκαλώντας ανείπωτη καταστροφή.
Οι υψηλοί δασμοί Τραμπ σημαίνουν ότι το διμερές διατλαντικό εμπόριο δεν υφίσταται πλέον με τους ίδιους όρους και τα ίδια οφέλη, με αποτέλεσμα πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες να αναζητούν νέους εμπορικούς εταίρους και να προσεγγίζουν εκ νέου τον «παλαιό γνώριμο», την Κίνα, χωρίς ωστόσο να απομακρύνουν το βλέμμα και από την Ουάσιγκτον.
Αυτό που επιδιώκουν πολλές χώρες της ΕΕ είναι να διαφοροποιήσουν τις αλυσίδες εφοδιασμού τους εν μέσω της αβεβαιότητας που προκαλεί η Ουάσιγκτον. Η ΕΕ έχει πει ότι επιδιώκει νέες εμπορικές εταιρικές σχέσεις με χώρες που συμμερίζονται τη δέσμευσή της για «ελεύθερη και ανοιχτή ανταλλαγή αγαθών», χωρίς να εννοεί τι ακριβώς εννοεί και σε ποιες χώρες προσβλέπει.
Ο Σέφκοβιτς στην Ουάσιγκτον
Η ΕΕ θα προσπαθήσει για άλλη μια φορά να συμμετάσχει σε συνομιλίες με τις ΗΠΑ αφού οι Βρυξέλλες έβαλαν και αυτές σε «πάγο» τη λίστα των αντιποίνων ως απάντηση στη μερική αναστολή των δασμών Τραμπ.
Ο Επίτροπος Εμπορίου της ΕΕ Μάρος Σέφκοβιτς επρόκειτο να συναντηθεί χθες Δευτέρα με τους ομολόγους του στην Ουάσιγκτον, ελπίζοντας ότι η μερική εκεχειρία μπορεί να επιφέρει κάποιες ουσιαστικές διαπραγματεύσεις. Ο διάλογος θα μπορούσε ακόμη και να χρησιμεύσει για τη μείωση των δασμών κάτω από το τρέχον 10%, αφού ο Αμερικανός πρόεδρος πρότεινε ότι θα μπορούσαν να υπάρξουν «εξαιρέσεις».
Αυτό που περιμένουν οι Βρυξέλλες είναι μία καλύτερη αίσθηση της προθυμίας της κυβέρνησης των ΗΠΑ να διαπραγματευτεί και ποιες είναι οι προτεραιότητές της, όπως ανέφερε στο Bloomberg κοινοτική διπλωματική πηγή. Όμως, παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις για ευρωπαϊκή ενότητα, δεν υπάρχει συναίνεση ως προς το πόσο μακριά πρέπει να φτάσει η ένωση με παραχωρήσεις ή πώς θα ανταποδώσει εάν οι συνομιλίες αποτύχουν.
Η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ είπε στους υπουργούς Οικονομικών της ΕΕ το Σαββατοκύριακο να αφήσουν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ασκήσει την αποκλειστική της αρμοδιότητα στο εμπόριο.
Το θέμα ωστόσο είναι ότι ήδη υπάρχουν διασπαστικές τάσεις στο ενιαίο εμπορικό μέτωπο της ΕΕ με πολλές χώρες να κοιτάζουν προς το Πεκίνο, την ώρα που προσεγγίζουν την κυβέρνηση Τραμπ για να επιτύχουν συμβιβασμούς ή και συμφωνίες. Η επίσκεψη της Ιταλίδας πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι στην Ουάσιγκτον αύριο Τετάρτη αντιμετωπίζεται με σκεπτικισμό για τα αποτελέσματα που θα μπορούσε να επιτύχει για λογαριασμό της ΕΕ. Αντίστοιχα, η μετάβαση του υπουργού Οικονομικών στις ΗΠΑ σήμερα Τρίτη φαίνεται να πραγματοποιείται μετά από άσκηση πίεσης για την ανοικτή πρόσκληση της Μαδρίτης προς το Πεκίνο με αφορμή το ταξίδι του πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ στην Κίνα.
Πολύ περισσότερο, ανώτατοι αξιωματούχοι της ΕΕ σχεδιάζουν να συναντηθούν με τον Σι στο πλαίσιο μιας συνόδου κορυφής ΕΕ-Κίνας τους επόμενους μήνες, πιθανόν τον Ιούλιο, σύμφωνα με κινεζικά μέσα, επικαλούμενα πηγές.
Η Μαδρίτη και προς τις ΗΠΑ
Ο Ισπανός υπουργός Οικονομίας Κάρλος Κουέρπο αναμένεται να συναντηθεί σήμερα Τρίτη με τον Σκοτ Μπέσεντ, λίγες μόλις ημέρες αφότου ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ επέκρινε την πιθανή στροφή της Μαδρίτης προς την Κίνα.
Η συνάντηση αποβλέπει στην ενίσχυση των δεσμών, δήλωσε ο Κουέρπο σε ξένους ανταποκριτές, σύμφωνα με το Bloomberg. Ο στόχος της συνάντησης δεν είναι να διεξαχθούν διαπραγματεύσεις για τους δασμούς, καθώς τις διαχειρίζεται ο Επίτροπος Εμπορίου της ΕΕ και η Ισπανία τις υποστηρίζει πλήρως, πρόσθεσε.
Ο Μπέσεντ την περασμένη εβδομάδα προειδοποίησε την ΕΕ ότι η επιδίωξη σύσφιξης των δεσμών με την Κίνα εν μέσω των παγκόσμιων εμπορικών εντάσεων θα ήταν σαν να «κόβει τον λαιμό της». Η Ισπανία βρέθηκε στη μέση του δασμολογικού ρήγματος, με τον πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ να συναντά τον Σι Τζινπίνγκ στις 11 Απριλίου στο πλαίσιο ενός ταξιδιού που είχε οργανωθεί στο παρελθόν για το μέλλον…, όπως αναφέρουν αναλυτές.
Ο Σάντσεθ έχει επιμόνως ζητήσει από τις Βρυξέλλες να επιδιώξουν βαθύτερη εταιρική σχέση με την Κίνα, αναζητώντας επίσης τρόπους για να συρρικνωθεί το εμπορικό έλλειμμα της ένωσης με τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη. Ενώ η Ισπανία εμφανίστηκε επικριτική στο πρόσφατο μπαράζ δασμών Τραμπ, διατήρησε χαμηλούς τόνους, λέγοντας ότι τάσσσεται κατά κάθε είδους εμπορικού πολέμου με βασικό της μέλημα να αποφύγει τους αμοιβαίους δασμούς. Επιπλέον, παραμέρισε τις προειδοποιήσεις από τις ΗΠΑ ότι θα ήταν επιζήμιο να στραφούν προς το Πεκίνο.
Η Κίνα ως επίδοξος εταίρος
Παρά τις αιφνιδιαστικές ανατροπές του Λευκού Οίκου, η ΕΕ εξακολουθεί να υπόκειται στο βασικό δασμό 10%, ο χάλυβας και το αλουμίνιο υπόκεινται σε δασμό 25%, ενώ ο Τραμπ έχει απειλήσει με περαιτέρω δασμούς στα φαρμακευτικά προϊόντα, έναν πολύ σημαντικό κλάδο για τους Ευρωπαίους.
Με τις διατλαντικές λοιπόν σχέσεις να βυθίζονται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς και την αμερικανική αγορά να γίνεται όλο και πιο απαγορευτική, η Κίνα αναδεικνύεται γρήγορα ως μια δυνητική επιλογή.
Χάρη σε μια τεράστια μεσαία τάξη που είναι όλο και πιο πλούσια και, επομένως, ολοένα και πιο ικανή να αντέξει προϊόντα ξένης παραγωγής, η Κίνα αντιπροσωπεύει έναν επικερδή εταίρο που μπορεί να προσφέρει στις ευρωπαϊκές εταιρείες νέους πελάτες και νέες επενδύσεις – ακριβώς αυτό που χρειάζονται σε μια περίοδο στάσιμης ανάπτυξης στο εσωτερικό και πολιτικής αναταραχής στο εξωτερικό.
Το 2023, οι ΗΠΑ ήταν ο κορυφαίος προορισμός για τα προϊόντα της ΕΕ (501,9 δισ. ευρώ) ακολουθούμενες από την Κίνα (223,5 δισ. ευρώ), σύμφωνα με τη Eurostat. Ωστόσο, η Κίνα ήταν αυτή που έφερε το μεγαλύτερο μερίδιο αγαθών στην ΕΕ (516,2 δισ. ευρώ) μετά τις ΗΠΑ (346,7 δισ. ευρώ).
Δεν είναι διόλου τυχαίο, όπως αναφέρει το Euronews, ότι λίγες μέρες αφότου ο Τραμπ εμφανίστηκε στον Κήπο των Ρόδων και αποκάλυψε αμοιβαίους δασμούς του, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Kινέζο πρωθυπουργό Λι Τσιανγκ για να συζητήσει διμερή ζητήματα και την κατάσταση της παγκόσμιας οικονομίας.
H στάση του Πεκίνου ήταν ακόμη πιο αισιόδοξη στέλνοντας μήνυμα ότι είναι έτοιμο να συνεργαστεί με την ευρωπαϊκή πλευρά για να προωθήσει την υγιή και σταθερή ανάπτυξη των σχέσεων Κίνας-ΕΕ.
Η προσέγγιση αυτή, με έντονη κριτική για τις πολιτικές Τραμπ (ο Λι Τσιάνγκ τις αποκάλεσε οικονομικό εκφοβισμό), πυροδότησε αμέσως εικασίες ότι οι δύο πλευρές έβαζαν προσεκτικά τους σπόρους για μια προσέγγιση.
Πόσο εφικτή είναι μία προσέγγιση;
Η στενή φιλία του Πεκίνου με τη Μόσχα έχει αμαυρώσει τις σχέσεις ΕΕ-Κίνας οδηγώντας τες σε ιστορικό χαμηλό.
Άλλες εντάσεις περιλαμβάνουν τη μαζική εξαγωγή φθηνών προϊόντων Κίνας, τη βαριά χρήση κρατικών επιδοτήσεων εις βάρος των ξένων ανταγωνιστών, τους προστατευτικούς κανονισμούς που εμποδίζουν την ευρωπαϊκή πρόσβαση στην κινεζική αγορά, τη διαχείριση της πανδημίας COVID-19, την επιθετική συμπεριφορά στο στενό της Ταϊβάν, την καταστολή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κυβερνοεπιθέσεις και εκστρατείες παραπληροφόρησης.
Οποιοσδήποτε συντονισμός μεταξύ Βρυξελλών και Πεκίνου για την αντιμετώπιση των δασμών Τραμπ είναι πολύ απίθανο να δώσει λύσεις σε όλα τα παραπάνω προβλήματα, τα οποία είναι όλα περίπλοκα και εξαρτώνται από παράγοντες που ξεπερνούν τον έλεγχο της ΕΕ.
Και ενώ ο Ισπανός πρωθυπουργός Σάντσεθ και ο Ούγγρος ομόλογός του Βίκτορ Όρμπαν υποστηρίζουν την αποκατάσταση των σχέσεων, άλλοι παραμένουν βαθιά σκεπτικοί.
«Οι τρέχουσες εμπορικές συνομιλίες με την Κίνα δεν αφορούν απαραιτήτως τη στενότερη συνεργασία με το Πεκίνο: είναι μάλλον η ανάγκη για τη διαπραγμάτευση νέων συνθηκών και ενός νέου πλαισίου δέσμευσης με την Κίνα μέσα στο νέο περιβάλλον αβεβαιότητας», δήλωσε στο Euronews η Αλίσια Μπασούλσκα, συνεργάτης πολιτικής στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων (ECFR).
«Δεν είναι επιστροφή στο "business as usual". Η ΕΕ θα ήθελε να λάβει ορισμένες παραχωρήσεις από το Πεκίνο, προκειμένου να εξασφαλίσει περισσότερη προστιθέμενη αξία για την ευρωπαϊκή οικονομία. Παραμένει ασαφές εάν το Πεκίνο θα ήταν πρόθυμο να το κάνει», προσθέτει.
