Αποτελεσματική διαχείριση πόρων και ενίσχυση της προσβασιμότητας στις φαρμακευτικές θεραπείες αντανακλούν τα οικονομικά στοιχεία έτους 2024 του Ινστιτούτου Φαρμακευτικής Έρευνας και Τεχνολογίας (ΙΦΕΤ), το οποίο αναλαμβάνει κυρίως την έκτακτη εισαγωγή φαρμάκων για την κάλυψη θεραπευτικών κενών, κατόπιν σχετικής ανάθεσης από Ε.Ο.Φ. και λοιπούς φορείς. Την προηγούμενη χρονιά σημειώθηκε αύξηση της τάξης του 4.9% στις πωλήσεις του, ενώ συνολικά επιτεύχθηκε εξοικονόμηση ύψους 48 εκατ. ευρώ σε 630 κωδικούς φαρμάκων.
Οι συνολικές πωλήσεις, ανήλθαν σε 279 εκατ. ευρώ, έναντι των 266 εκατ. ευρώ το 2023, μια αύξηση που αποδίδεται από την Διοίκηση κυρίως στην εισαγωγή νέων, καινοτόμων φαρμάκων υψηλού κόστους και το διπλασιασμό των νέων ΑΜΚΑ του ΕΟΠΠΥ. Παράλληλα, ωστόσο, επιτεύχθηκε μείωση κατά 20,3% στη μέση τιμή αγοράς και πτώση μεσοσταθμικά της τιμής πώλησης ανά τεμάχιο από 87 ευρώ σε 69 ευρώ.
«Τα στοιχεία αυτά υπογραμμίζουν την αποτελεσματικότητα της στρατηγικής έρευνας αγοράς και την ικανότητα του ΙΦΕΤ να διασφαλίζει βιώσιμες και οικονομικά αποδοτικές λύσεις», ανέφερε η Διευθύνουσα Σύμβουλος του Ινστιτούτου, Ελευθερία Τοκατλίδη, κατά την εκδήλωση του ΙΦΕΤ για το νέο έτος. Και πρόσθεσε:
«Την προηγούμενη χρονιά δώσαμε μεγάλη βαρύτητα στο πιο νευραλγικό κομμάτι της εταιρείας, τη Διεύθυνση Έρευνας Αγοράς. Το στελεχώσαμε με προσωπικό, ορίσαμε διαδικασίες, διαχωρίσαμε αρμοδιότητες και επενδύσαμε σε ψηφιακά εργαλεία για το προσωπικό. Δηλαδή κάναμε πράξη το αυτονόητο και πετύχαμε αυτά τα αποτελέσματα».
Ο Γενικός Γραμματέας Στρατηγικού Σχεδιασμού του υπουργείου Υγείας, Άρης Αγγελής, από την πλευρά του, χαρακτήρισε τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν ως εντυπωσιακά, τονίζοντας ότι το ΙΦΕΤ αποτελεί ένα πολύτιμο εργαλείο, όχι μόνο για τη γρηγορότερη πρόσβαση σε νέες θεραπείες, αλλά και για τη διασφάλιση της διαθεσιμότητας παλαιότερων φαρμάκων που έχουν αποσυρθεί από την ελληνική αγορά. Επιπλέον, υπογράμμισε τη μετάβαση σε ψηφιακή επικοινωνία με τον ΕΟΦ, μια διαδικασία που -όπως χαρακτηριστικά είπε- μέχρι τώρα ήταν ιδιαίτερα γραφειοκρατική. «Αυτή η αλλαγή θα συμβάλει στη μείωση των χρόνων αναμονής και θα επιταχύνει την έρευνα αγοράς μέσω της αυτοματοποίησης, ενισχύοντας παράλληλα τη διαφάνεια», τόνισε.
Οι θεραπείες με τις υψηλότερες πωλήσεις
Κατά το 2024, το ΙΦΕΤ εισήγαγε 80 νέες δραστικές ουσίες στην αγορά, οι οποίες κυκλοφόρησαν το ίδιο έτος, συνεισφέροντας 28 εκατ. ευρώ στον ετήσιο τζίρο του (10% των συνολικών πωλήσεων).
«Αν δεν υπήρχαν αυτά τα νέα φάρμακα, δεν θα υπήρχε και αύξηση της δαπάνης του Οργανισμού. Ήδη, μέσα στο 2025, στον ενάμισι μήνα που έχουμε διανύσει, έχουμε κληθεί να κάνουμε έρευνα αγοράς για 13 νέα φάρμακα», σχολίασε η κ. Τοκατλίδη.
Συγκριτικά, το 2023 εισήχθησαν 72 νέες δραστικές, ύψους 43 εκατ. ευρώ, καλύπτοντας το 16% των συνολικών πωλήσεων.
Η Διευθύνουσα Σύμβουλος του ΙΦΕΤ υπογράμμισε ότι ο προβληματισμός όλων πρέπει να εστιαστεί στην εξασφάλιση της βιωσιμότητας του συστήματος, παράλληλα με τη συνεχόμενη ραγδαία εξέλιξη και κυκλοφορία νέων φαρμάκων και των νέων αναγκών των ασθενών. Ειδικότερα, να εξεταστούν οι αντοχές του συστήματος και οι περιορισμοί που πρέπει να τεθούν.
Εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι το 74% των συνολικών πωλήσεων προέρχεται από 5 θεραπευτικές κατηγορίες:
1. Αντινεοπλασματικοί & Ανοσοτροποποιητικοί Παράγοντες (Κατηγορία L): 34% των συνολικών πωλήσεων – 95 εκατ. ευρώ
2. Πεπτική Οδός & Μεταβολισμός (Κατηγορία A): 18% των πωλήσεων – 50 εκατ. ευρώ
3. Αίμα & Αιμοποιητικά Όργανα (Κατηγορία B): 9% των πωλήσεων – 24,7 εκατ. ευρώ
4. Φάρμακα κατά Λοιμώξεων (Κατηγορία J): 7% των πωλήσεων – 19 εκατ. ευρώ
5. Νευρικό Σύστημα (Κατηγορία N): 6% των πωλήσεων – 15,6 εκατ. ευρώ
Μείωση τιμών πώλησης
Παρά την αύξηση των συνολικών πωλήσεων, οι τιμές ανά τεμάχιο σε όλες τις κατηγορίες κατέγραψαν μείωση έως και 30%. Συγκεκριμένα, στην κατηγορία των Μικροδεμάτων, σημειώθηκε αύξηση 27% στις ποσότητες και 1% στη μέση τιμή πώλησης, λόγω της κυκλοφορίας 225 νέων φαρμάκων. Η συνολική αξία πωλήσεων αυξήθηκε κατά 25%.
«Το πρώτο τετράμηνο του 2024 παραλαμβάναμε και ήδη τοποθετημένες παραγγελίες από το 2023, με υψηλότερες τότε τιμές», διευκρίνισε η Διευθύνουσα Σύμβουλος του ΙΦΕΤ.
Στα φάρμακα Μόνιμης Κάλυψης-Έκτακτης Κάλυψης σημειώθηκε μείωση 5% στις ποσότητες και 30% στη μέση τιμή πώλησης ανά τεμάχιο. Η συνολική αξία πωλήσεων σημείωσε πτώση κατά 21 εκατ. ευρώ (34%) σε σύγκριση με το 2023.
Όσον αφορά στα Νοσοκομειακά φάρμακα, καταγράφηκε οριακή αύξηση 3% στις ποσότητες, με μείωση 15% στη μέση τιμή πώλησης. Η συνολική αξία πωλήσεων υποχώρησε κατά 13%.
Η μεγαλύτερη μείωση, ωστόσο, καταγράφηκε στα Λοιπά φάρμακα (συμβάσεις με το υπουργείο). Ειδικότερα, ενώ σημειώθηκε αύξηση της ποσότητας κατά 15%, επιτεύχθηκε μείωση του κόστους κατά 2 εκατ. ευρώ (65%).
Περιορισμός των ελλείψεων
Ενισχύοντας την αποτελεσματικότητα στη διαχείριση αποθεμάτων, το ΙΦΕΤ σημείωσε άλλη μία επιτυχία το προηγούμενο έτος, με τη μείωση των φαρμάκων που βρίσκονται σε έλλειψη.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, ενώ το 2023, τα φάρμακα Μόνιμης και Έκτακτης Κάλυψης με μηδενικό απόθεμα ανήλθαν σε 63, σήμερα, μόνο 11 φάρμακα παραμένουν με μηδενικό απόθεμα.
«Αυτά τα αποτελέσματα αποδεικνύουν τη δέσμευση του ΙΦΕΤ για διασφάλιση επάρκειας φαρμάκων και μείωση των έκτακτων εισαγωγών, οι οποίες συνεπάγονται υψηλότερο κόστος. Η στρατηγική αυτή συμβάλλει τόσο στη σταθερότητα της αγοράς όσο και στη μείωση των δαπανών», τόνισε η κ. Τοκατλίδη.
Ορφανά φάρμακα το 67% του συνολικού τζίρου
Κατά την τελευταία πενταετία, το ΙΦΕΤ εισήγαγε συνολικά 175 ορφανά φάρμακα εγκεκριμένα από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ) και τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA), ενισχύοντας τη διαθεσιμότητα κρίσιμων θεραπειών για σπάνιες παθήσεις:
•69 φάρμακα εγκεκριμένα από τον ΕΜΑ, εκ των οποίων 49 εισήχθησαν το 2024 και
•106 φάρμακα εγκεκριμένα από τον FDA, εκ των οποίων 76 εισήχθησαν το 2024.
Το προηγούμενο έτος, οι πωλήσεις ορφανών φαρμάκων αυξήθηκαν σε 186 εκατ. ευρώ, αντιπροσωπεύοντας στο 67% του συνολικού τζίρου. Συγκριτικά, για το έτος 2023 το αντίστοιχο ποσό διαμορφώθηκε σε 169 εκατ. ευρώ, αντιπροσωπεύοντας το 63% των συνολικών πωλήσεων.
Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η δαπάνη για τα ορφανά φάρμακα παραμένει ανελαστική, δεδομένου ότι αφορά θεραπείες για σπάνιες και συχνά σοβαρές παθήσεις, χωρίς εναλλακτικές θεραπευτικές επιλογές.
Παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο από ασθενείς
Το ΙΦΕΤ πραγματοποίησε κατά το προηγούμενο έτος και σημαντικές επενδύσεις στον ψηφιακό τομέα, ενώ έχει ήδη δρομολογηθεί η ανάπτυξη της πλατφόρμας που θα δίνει -μεταξύ άλλων- τη δυνατότητα στους ασθενείς να παρακολουθούν τη διαδρομή του φαρμάκου που αναμένουν.
Τα ψηφιακά έργα περιλαμβάνουν:
• Διασύνδεση με τον ΕΟΦ: Ολοκληρώθηκε η ψηφιακή σύνδεση με τον ΕΟΦ για τις έκτακτες εντολές, μειώνοντας τον χρόνο αναμονής των ασθενών και βελτιώνοντας τη διαφάνεια.
• Ενίσχυση επιχειρησιακής λειτουργίας: Αναπτύχθηκε ένα σύγχρονο πληροφοριακό σύστημα Business Intelligence (BI), το οποίο παρέχει δεδομένα σε πραγματικό χρόνο, διευκολύνοντας ιδιαίτερα το έργο της οικονομικής διεύθυνσης.
• Πιλοτική εφαρμογή δυναμικού συστήματος αγορών: Πρόσφατα ξεκίνησε η πιλοτική λειτουργία μιας ψηφιακής πλατφόρμας που αξιοποιεί εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης (AI) για τη βέλτιστη επιλογή προμηθευτών, βασισμένη σε παράγοντες όπως τιμή, χρόνος παράδοσης και ημερομηνία λήξης. Το σύστημα αυτό συμβάλλει επίσης στη διαφανή και αντικειμενική αξιολόγηση των προμηθευτών.
• Εφαρμογή serialization: Σύντομα θα τεθεί σε εφαρμογή η διαδικασία serialization, σύμφωνα με τις απαιτήσεις των διεθνών ρυθμιστικών αρχών.
Τον Μάρτιο προγραμματίζεται η προκήρυξη διεθνούς διαγωνισμού για τη δημιουργία μιας κοινής πλατφόρμας επικοινωνίας μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων φορέων, κυρίως για τα φάρμακα του ΕΟΠΥΥ. Μέσω αυτής, οι ασθενείς θα μπορούν να παρακολουθούν την πορεία και τον χρόνο παραλαβής της θεραπείας τους. «Εφόσον όλα εξελιχθούν ομαλά, εκτιμάται ότι η πλατφόρμα θα τεθεί σε λειτουργία το 2026», δήλωσε η κα. Τοτακλίδη, επισημαίνοντας ότι όλες αυτές οι επενδύσεις αύξησαν το λειτουργικό κόστος του Ινστιτούτου μόλις κατά 8%.
