Πενιχρά φαίνεται ότι είναι τα αποτελέσματα των μέτρων που έχουν ληφθεί για την αντιμετώπιση του clawback (περικοπές λόγω υπέρβασης του προκαθορισμένου προϋπολογισμού για διαγνωστικές εξετάσεις) στον τομέα των εργαστηρίων, που τα τελευταία χρόνια παρέχουν τις υπηρεσίες τους υπό συνθήκες οικονομικής ασφυξίας.
Σύμφωνα με την Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαστηριακών Ιατρών (ΠΟΕΡΓΙ), το οριζόντιο clawback, το οποίο καλούνται να αποπληρώσουν όλοι οι πάροχοι, αγγίζει το ποσοστό του 47–55%, ενώ τα «τεχνητά» χρέη αφορούν έως και το 76% των μηνιαίων υποβολών τους στον ΕΟΠΥΥ. Ως αποτέλεσμα, τα συσσωρευμένα χρέη κυμαίνονται από 150.000 ευρώ έως 350.000 ευρώ για κάθε μικρό και μεσαίο επιστημονικό εργαστήριο, οδηγώντας σε αδυναμία συνταξιοδότησης και απώλεια περιουσιών.
Αναγνωρίζοντας τη δεινή κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει οι πάροχοι, το υπουργείο Υγείας έχει προχωρήσει σε ορισμένες παρεμβάσεις, με στόχο την αντιμετώπιση του προβλήματος. Ωστόσο, τα νούμερα δεν είναι ενθαρρυντικά, καθώς φαίνεται ότι η μείωση του clawback που επιφέρουν δεν είναι αρκετή για την επιβίωσή τους.
Η ΠΟΕΡΓΙ κάνει λόγο για «αποσπασματική και αναποτελεσματική πολιτική» στο κρίσιμο αυτό ζήτημα, επισημαίνοντας ότι οι μέχρι σήμερα παρεμβάσεις όχι μόνο αποτυγχάνουν να επιλύσουν το πρόβλημα, αλλά το επιβαρύνουν ακόμη περισσότερο, μεταφέροντας το κόστος στους ασθενείς και εξουθενώνοντας οικονομικά τα διαγνωστικά εργαστήρια.
Επιπλέον χρεώσεις στους ασφαλισμένους
Η πρώτη απόπειρα ελάφρυνσης του clawback ήταν η επιβολή πρόσθετης χρέωσης 1 και 3 ευρώ ανά παραπεμπτικό, τα οποία εισπράττονται από τα εργαστήρια υπέρ του ΕΟΠΥΥ. Υπενθυμίζεται ότι με νόμο που ψηφίστηκε τον περασμένο Μάρτιο και εφαρμόζεται από την 1η Απριλίου 2024, οι ασφαλισμένοι του ΕΟΠΥΥ -πλην ορισμένων εξαιρέσεων- υποχρεούνται να καταβάλουν από την τσέπη τους 1 ευρώ για την εκτέλεση διαγνωστικών εξετάσεων βιολογικού υλικού και 3 ευρώ για την εκτέλεση απεικονιστικών ελέγχων. Τα έσοδα που εισπράττονται από τα συμβεβλημένα διαγνωστικά κέντρα και τους κλινικοεργαστηριακούς γιατρούς απομειώνουν ισόποσα τη δαπάνη του εκάστοτε παρόχου που υποβάλλεται προς αποζημίωση από τον ΕΟΠΥΥ, κατά συνέπεια και το clawback.
Ωστόσο, όπως αναφέρει η Ομοσπονδία, παρά την προσδοκία του υπουργείου ότι το μέτρο θα μείωνε το clawback κατά 10%, η μείωση περιορίστηκε σε μόλις στο 4%.
Μείωση και δικαιότερη κατανομή
Ο δεύτερος μηχανισμός που εφαρμόστηκε, ο λεγόμενος «μεσοσταθμικός δείκτης εξομάλυνσης», παρουσιάστηκε ως λύση για τον περιορισμό της προκλητής ζήτησης και τη δικαιότερη κατανομή του clawback. Όπως επισημαίνουν οι πάροχοι, παρότι σύμφωνα με το υπουργείο η εφαρμογή του θα οδηγούσε σε επιπλέον μείωση του clawback κατά 10%, τα νούμερα δεν επιβεβαιώνουν αυτήν την πρόβλεψη.
Χαρακτηριστική είναι η εικόνα που διαμορφώνουν τα στοιχεία που ανακτήθηκαν από τον ΕΟΠΥΥ μετά από επίσημη ερώτηση της ΠΟΕΡΓΙ προς τον Οργανισμό:
• Τον Αύγουστο το clawback 1 (με βάση τον Μ.Δ.Ε.) στα βιολογικά υλικά μειώθηκε μόλις κατά 1,5%.
• Τον Σεπτέμβριο η μείωση έφτασε μόλις στο 3%.
• Στις αξονικές τομογραφίες, τον Σεπτέμβριο, το clawback 1 (με βάση τον Μ.Δ.Ε.) ανήλθε στο 13%.
• Στις μαγνητικές τομογραφίες το clawback 1 έφτασε στο 3%.
«Τα στοιχεία μιλούν από μόνα τους: οι μέχρι τώρα παρεμβάσεις του υπουργείου όχι μόνο δεν λύνουν το πρόβλημα, αλλά αποτελούν ημίμετρα που επιτείνουν τη δυσλειτουργία του συστήματος. Το clawback, αντί να μειώνεται, συνεχίζει να στραγγαλίζει τα διαγνωστικά εργαστήρια, απειλώντας τη βιωσιμότητά τους και, κατ’ επέκταση, την πρόσβαση των πολιτών σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας», αναφέρει η Ομοσπονδία.
Να σημειωθεί, πάντως, ότι από την 1η Φεβρουαρίου είναι σε ισχύ και η αύξηση (30%) στις τιμές των μικροβιολογικών εξετάσεων που καθορίστηκαν στις αρχές της δεκαετίας του ‘90 και έκτοτε παρέμεναν στα ίδια επίπεδα. Οι ανατιμήσεις θα καλυφθούν από την αύξηση της συμμετοχής των ασφαλισμένων του ΕΟΠΥΥ, ενώ το υπουργείο φέρεται να αναμένει ελάττωση του clawback κατά 45 εκατ. ευρώ.
ΠΟΕΡΓΙ: Απαιτείται ριζική μεταρρύθμιση
Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαστηριακών Ιατρών έχει επανειλημμένα τονίσει ότι το διαχρονικό αυτό πρόβλημα δεν μπορεί να λυθεί με αποσπασματικές και πρόχειρες παρεμβάσεις. Στο πλαίσιο αυτό, ζητά ριζική μεταρρύθμιση και ουσιαστική αναδιάρθρωση της χρηματοδότησης της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, με αύξηση του προϋπολογισμού, διαφανείς μηχανισμούς αποζημίωσης και έλεγχο της συνταγογράφησης.
«Το υπουργείο Υγείας οφείλει να αναλάβει τις ευθύνες του και να προχωρήσει άμεσα σε ουσιαστικές θεσμικές αλλαγές. Η Π.Ο.ΕΡΓ.Ι. προς αυτή την κατεύθυνση έχει συντάξει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο εναλλακτικών λύσεων, προκειμένου να συμβάλλει συνολικά στη δίκαιη και ορθολογική διαχείριση του δημοσίου χρήματος και, ταυτόχρονα, να θωρακίσει την ΠΦΥ. Οι εργαστηριακοί γιατροί δεν μπορούν να συνεχίσουν να λειτουργούν υπό αυτές τις συνθήκες», αναφέρει η Ομοσπονδία σε σχετική ανακοίνωση.
«Η Πολιτεία είναι υποχρεωμένη να παρέμβει άμεσα, ξεκινώντας έναν ουσιαστικό διάλογο με το μοναδικό δευτεροβάθμιο όργανο, την ΠΟΕΡΓΙ, που αντιπροσωπεύει όλους τους εργαστηριακούς της χώρας», καταλήγει.
Πάντως, όπως έχει δηλώσει ο Υπουργός Υγείας, Άδωνις Γεωργιάδης, οι προσπάθειες θα συνεχιστούν, με σκοπό να υπάρχει ομαλότητα στην αγορά, να δουλεύουν τα διαγνωστικά εργαστήρια και να παρέχουν τις αξιόπιστες διαγνωστικές υπηρεσίες τους στους πολίτες.
