Σε αχαρτογράφητα νερά πλέει πλέον η Ευρωπαϊκή Ένωση που καλείται για πρώτη φορά να διαχειριστεί ένα αρνητικό έως και εχθρικό κλίμα από την απέναντι πλευρά του Ατλαντικού. Και για αυτό το λόγο καλείται να πάρει κρίσιμες αποφάσεις μέσα στις επόμενες εβδομάδες, ξεκινώντας από τις αμυντικές δαπάνες και φτάνοντας μέχρι τον επόμενο επταετή προϋπολογισμό δημιουργώντας μια σειρά από απειλές αλλά και ευκαιρίες για την ελληνική οικονομία.
- Διαβάστε επίσης: Η ρήτρα διαφυγής των αμυντικών δαπανών και οι δημοσιονομικοί κανόνες
Βασική προτεραιότητα αποτελούν πλέον οι αμυντικές δαπάνες, καθώς η Ευρώπη έχει έναν πόλεμο σε εξέλιξη στα σύνορα της και ενώ φαίνεται πως οι ΗΠΑ πλέον κινούνται αυτόνομα στην αντιμετώπιση της Ρωσίας χωρίς να υπολογίζουν τις θέσεις της Ουκρανίας, πόσω μάλλον αυτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Υπό αυτό το σκηνικό, η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, ανακοίνωσε πριν από λίγες ημέρες την ενεργοποίηση της λεγόμενης «ρήτρας διαφυγής» εξαιρώντας τις αμυντικές δαπάνες από τα αυστηρά όρια για το έλλειμμα και τις δαπάνες των δημοσιονομικών κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εξαγγελία, η οποία όπως φάνηκε έτυχε αρχικής θετικής ανταπόκρισης από το συμβούλιο των υπουργών Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ecofin) που συνεδρίασε χθες, αλλά έχει ακόμη δρόμο για να υλοποιηθεί.
Ο Κωστής Χατζηδάκης κατά την τοποθέτησή του στο συμβούλιο εξέφρασε την ικανοποίησή του για την ανακοίνωση. «Οι πρωτοβουλίες αυτές θωρακίζουν την αμυντική μας ικανότητα και στέλνουν ένα ξεκάθαρο μήνυμα σε όσους απειλούν την ασφάλειά μας. Και πρέπει να υιοθετηθούν χωρίς καθυστέρηση», ήταν το μήνυμα του υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.
Η εξέλιξη αυτή είναι σημαντική για την Ελλάδα. Και αυτό διότι η εξαίρεση των αμυντικών δαπανών από τα δημοσιονομικά όρια, θα ανοίξει το δρόμο για περισσότερες επενδύσεις από τα κράτη – μέλη της ΕΕ, ενώ για την περίπτωση της χώρας μας που ήδη δαπανά πάνω από το 2% του ΑΕΠ για την άμυνα μπορεί υπό προϋποθέσεις να δημιουργήσει χώρο για επιπλέον παρεμβάσεις σε άλλα πεδία.
Όπως σημειώνουν αρμόδιες πηγές όλα θα εξαρτηθούν από το τελικό σχήμα στο οποίο θα καταλήξουν Κομισιόν και Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Αξίζει, ωστόσο, να σημειωθεί πως οποιαδήποτε εξαίρεση από τους κανόνες δεν σημαίνει πως ανοίγει διάπλατα και ο δρόμος για νέες παροχές, καθώς δεν θα πρέπει να ξεφύγει το δημόσιο χρέος.
Όπως δήλωσε κατά τη συνέντευξη Τύπου μετά το Ecofin, ο πολωνός υπουργός Οικονομικών, Αντρέι Ντομάνσκι, (σ.σ. εκπροσωπώντας το Συμβούλιο καθώς η Πολωνία έχει αυτό το εξάμηνο την προεδρία) οι τεχνικές συζητήσεις με την Κομισιόν ξεκινούν από σήμερα με στόχο να συζητηθεί σε επίπεδο υπουργών στο Ecofin του Μαρτίου, καθώς δεν μπορεί να χαθεί καθόλου χρόνος. Ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Βάλντις Ντομπρόβσκις, διευκρίνισε πως η εξαίρεση θα διαρκέσει για κάποια χρόνια. «Η διάρκεια της απαλλαγής είναι ένα από τα σημεία που θα καθορίσουμε. Σίγουρα δεν μιλάμε για έναν μόνο χρόνο», είπε απαντώντας σε σχετική ερώτηση.
Αυτό που σίγουρα θα χρειαστεί επιπλέον χρόνο για να υπάρξει κάποια απόφαση είναι το θέμα του κοινού ευρωπαϊκού δανεισμού για την ευρωπαϊκή άμυνα και την ανάπτυξη της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας, βάσει και των προτάσεων που κατέθεσαν πρόσφατα ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Ντόναλντ Τουσκ. Ο πολωνός ΥΠΟΙΚ τάχθηκε υπέρ της πρότασης σημειώνοντας πως η ΕΕ θα μπορούσε να εξοικονομεί περί τα 40 δισ. ευρώ κάθε χρόνο από τις κοινές αγορές αμυντικού εξοπλισμού. Σημείωσε ωστόσο πως δεν υπάρχει συμφωνία ακόμη και το θέμα αναμένεται να απασχολήσει το Ecofin τον Απρίλιο.
Ανταγωνιστικότητα και επιδοτήσεις
Έκτος όμως από την χρηματοδότηση των αμυντικών δαπανών, κεντρικό θέμα της χθεσινής συνεδρίασης του Ecofin ήταν η «Πυξίδα Ανταγωνιστικότητας» που δημοσίευσε πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε συνέχεια των εκθέσεων Ντράγκι και Λέττα.
Για το συγκεκριμένο θέμα ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών ζήτησε γρήγορες αποφάσεις αλλά σύμφωνα με πληροφορίες μετέφερε και τη θέση της Ελλάδας που εκφράστηκε και στον αρμόδιο για τη Συνοχή αντιπρόεδρο της Κομισιόν Ραφαέλε Φίτο κατά την επίσκεψη του στη χώρα μας την προηγούμενη εβδομάδα πως η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας δεν θα πρέπει να συνοδευτεί με περικοπές στην ενίσχυση των εθνικών οικονομιών. Το σενάριο περικοπής των ευρωπαϊκών κονδυλίων βρίσκεται στο τραπέζι και αν τελικά υλοποιηθεί θα φέρει μεγάλες μειώσεις στα κονδύλια συνοχής, κατά βάσει στο ΕΣΠΑ.
«Ορθώς έχουμε θέσει ως στόχο να παράγουμε περισσότερα και καλύτερα προϊόντα και υπηρεσίες. Όμως, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι θα υπάρχουν αγοραστές. Η ύπαρξη μιας ενιαίας αγοράς με 450 εκατομμύρια καταναλωτές υψηλής αγοραστικής δύναμης είναι ζωτικής σημασίας, καθώς στο σημερινό αβέβαιο διεθνές εμπορικό περιβάλλον, η πρόσβαση σε ξένες αγορές δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένη», υπογράμμισε ο Κωστής Χατζηδάκης.
- Διαβάστε επίσης: Ξεκινά το ευρωπαϊκό μπρα ντε φερ για το μέλλον των επιδοτήσεων – Στην Αθήνα ο «Επίτροπος ΕΣΠΑ»
Επιπλέον, υποστήριξε την έμφαση της Πυξίδας Ανταγωνιστικότητας στην προσαρμογή των ενεργοβόρων βιομηχανιών όπως η χαλυβουργία, τα μέταλλα και τα χημικά, τονίζοντας όμως παράλληλα την ανάγκη να ληφθεί ειδική μέριμνα και για άλλες βιομηχανίες με υψηλές προκλήσεις μετάβασης, όπως η ναυτιλία.
