Κατά τη διάρκεια ομιλίας του την παραμονή της ορκωμοσίας του, ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ υποσχέθηκε την καλύτερη πρώτη μέρα, την πιο μεγαλοπρεπή πρώτη εβδομάδα και τις πιο ασυνήθιστες πρώτες 100 ημέρες από κάθε άλλη προεδρία στην αμερικανική ιστορία.
Και όπως δείχνουν τα πράγματα, η πρόβλεψή του επαληθεύεται πλήρως τουλάχιστον για τις πρώτες 30 ημέρες στην εξουσία, δείχνοντας και εμπράκτως ότι αγωνίζεται να εκπληρώσει τις προεκλογικές υποσχέσεις που τον οδήγησαν ξανά στην εξουσία.
Ήδη, οι ΗΠΑ είναι ένα διαφορετικό μέρος από ό,τι πριν από ένα μήνα, όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν οι NYT. Από το βλέμμα του στη Γροιλανδία, τη Διώρυγα του Παναμά και τον Καναδά – που θέλει να τον κάνει επαρχία των ΗΠΑ - έως το σχεδιασμό της μετατροπής της Γάζας σε «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής», το όραμά του για ειρήνη στην Ουκρανία, την επιβολή δασμών, την απέλαση παράνομων μεταναστών, δεν υπάρχει σχεδόν καμία ήπειρος που να έχει μείνει ανέγγιχτη από τον «απρόβλεπτο» Ντόναλντ Τραμπ στον πρώτο μήνα της προεδρίας του.
Ακόμη πιο καταιγιστικές οι τελευταίες του κινήσεις που «έσπασαν τον πάγο» πολλών ετών με την Μόσχα, ανοίγοντας το δρόμο για τη μεγάλη συνάντηση Τραμπ με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, την ώρα που εξαπολύει μετωπική επίθεση στον Ουκρανό ομόλογό του Βολοντίμιρ Ζελένσκι και πιάνοντας εξ απήνης μία βαθιά διχασμένη Ευρώπη η οποία τρέχει να «μαζέψει» χρόνιες δυσλειτουργίες και καθυστερήσεις. Κινήσεις που δείχνουν σαφώς την πρόθεσή του να επαναπροσδιορίσει τον ρόλο των ΗΠΑ στον κόσμο.
Βαθύ «ταρακούνημα» και στην εσωτερική πολιτική, με τον Τραμπ να ανατρέπει χρόνιες πολιτικές μέσω πληθώρας προεδρικών διαταγμάτων, με τις ομοσπονδιακές περικοπές θέσεων εργασίας και τις καταστολές της μετανάστευσης να προκαλούν πολύπλευρες αντιδράσεις.
Στο πλαίσιο αυτό, έχει εξουσιοδοτήσει τον στενό συνεργάτη του και πλουσιότερο άνθρωπο του πλανήτη Έλον Μασκ να βοηθήσει στην απόλυση χιλιάδων ομοσπονδιακών υπαλλήλων και ενδεχομένως να κλείσει ολόκληρες υπηρεσίες που δημιουργήθηκαν από το Κογκρέσο.
Αυτές οι προσπάθειες έχουν επισκιάσει σε μεγάλο βαθμό τις καταστολές του Τραμπ στη μετανάστευση και τα σύνορα ΗΠΑ-Μεξικού, καθώς και τις προσπάθειές του να αναδιαμορφώσει την κοινωνική πολιτική εξαλείφοντας την ποικιλομορφία, την ισότητα, και τα προγράμματα ένταξης.
Παρότι πρόκειται για ένα άκρως θορυβώδες ξεκίνημα της προεδρίας Τραμπ, μένει να δούμε πώς θα καταφέρει να ανατρέψει τελικά την παγκόσμια πολιτική τάξη πραγμάτων.
Μία νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων
Η Ουκρανία και η Γάζα, δύο περιοχές που έχουν καταστραφεί από τον πόλεμο, βρέθηκαν από την αρχή στο πεδίο δράσης Τραμπ. Με το τηλεφώνημά του στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν την περασμένη εβδομάδα, ο Τραμπ έδωσε το έναυσμα για την αρχή του τέλους για τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Οι δύο ηγέτες συμφώνησαν να βάλουν τις ομάδες τους να ξεκινήσουν αμέσως διαπραγματεύσεις. Το κάλεσμα του Πούτιν αποτελεί μια μνημειώδη εξέλιξη σε έναν πόλεμο που έχει αφήσει εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς και σοβαρά τραυματίες, όμως ο δρόμος παραμένει περίπλοκος, σύμφωνα με το ΑΡ.
Ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ έβαλε μάλιστα στο τραπέζι των συνομιλιών για τον πόλεμο στην Ουκρανία και την ελάφρυνση των κυρώσεων για τη Ρωσία, λέγοντας, σε συνέντευξή του στο Bloomberg, ότι οι ΗΠΑ είναι έτοιμες είτε να αυξήσουν είτε να μειώσουν τις κυρώσεις βάσει της προθυμίας της Mόσχας να διαπραγματευτεί.
Την ίδια ώρα, ο Αμερικανός πρόεδρος έχει κατακεραυνώσει τον Ουκρανό ομόλογό του Βολοντίμιρ Ζελένσκι αποκαλώντας τον «κωμικό» και «δικτάτορα χωρίς εκλογές» επειδή ζητά επιμόνως από τις ΗΠΑ να ξοδέψουν δισ. δολάρια «για να συνεχίζει έναν πόλεμο που δεν μπορεί να κερδηθεί». Ο Ζελένσκι θέλει οι ΗΠΑ και άλλες χώρες να παρέχουν εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία και επιμένει ότι οι ΗΠΑ και η Ρωσία δεν μπορούν να διαπραγματευθούν μια συμφωνία χωρίς τη συμβολή της Ουκρανίας.
Από την άλλη, παρότι η πίεση Τραμπ για μία συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στη Λωρίδα της Γάζας χαιρετίστηκε από πολλούς, το σχέδιό του να μετεγκαταστήσει τους 2,2 εκατ. Παλαιστίνιους κατοίκους της Γάζας για να μετατρέψει τη Λωρίδα σε «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής» προκάλεσε σοκ.
Οι ειδικοί θεωρούν τις δηλώσεις Τραμπ ως τακτική πίεσης στα αραβικά έθνη για να αναγκάσουν την τρομοκρατική οργάνωση Χαμάς να παραιτηθεί από τον έλεγχο και την επιρροή στη Λωρίδα της Γάζας.
Τα αραβικά κράτη έχουν δεσμευτεί να εργαστούν σε ένα μεταπολεμικό σχέδιο για την ανοικοδόμηση της Λωρίδας της Γάζας για να αντιμετωπίσουν την πρόταση του Τραμπ να αναδιαμορφώσει τον θύλακα ως διεθνές παραλιακό θέρετρο.
Στο πλαίσιο αυτό, ο πρίγκιπας διάδοχος της Σαουδικής Αραβίας, Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, κάλεσε τους ηγέτες των αραβικών χωρών του Κόλπου, της Αιγύπτου και της Ιορδανίας σε συνάντηση στο Ριάντ αύριο Παρασκευή, όπως μετέδωσε το σαουδαραβικό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων SPA.
Επίθεση με δασμούς
Ο Τραμπ άνοιξε τους «Ασκούς του Αιόλου» στο παγκόσμιο εμπόριο, στοχεύοντας την Κίνα με δασμούς 10% σε όλα τα προϊόντα που εισέρχονται από το Πεκίνο - το οποίο απάντησε με δικά του αντίποινα. Ακολούθησε με δασμούς 25% στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου, οι οποίοι θα πλήξουν τα μέγιστα την Κίνα, η οποία κυριαρχεί στην παγκόσμια βιομηχανία αυτών των δύο εμπορευμάτων. Ανακοίνωσε επίσης δασμούς 25% στον Καναδά και το Μεξικό, τους οποίους ωστόσο έχει παγώσει για ένα μήνα έως τις αρχές Μαρτίου, καθώς οι δύο χώρες δεσμεύθηκαν με διορθωτικές κινήσεις στην ασφάλεια των συνόρων. Έχει προαναγγείλει δε, αμοιβαίους δασμούς προς όλους τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ από 1η Απριλίου και έχει απειλήσει με δασμούς 25% στις εισαγωγές αυτοκινήτων, ημιαγωγών και φαρμάκων από τις 2 Απριλίου.
Μένει να δούμε αν αυτοί οι δασμοί θα τεθούν πραγματικά σε ισχύ ή εάν θα λειτουργήσουν περισσότερο ως μοχλός πίεσης για να ωθήσει σε διαπραγμάτευση τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ για τη διευθέτηση εμπορικών ζητημάτων και αντιμετώπιση εμπορικών ελλειμμάτων. Οικονομολόγοι ωστόσο προειδοποιούν ότι οι δασμοί θα μπορούσαν να μετακυλίσουν το κόστος στους Αμερικανούς καταναλωτές και να τροφοδοτήσουν πληθωρισμό.
Ο πληθωρισμός ενισχύθηκε με μηνιαίο ρυθμό 0,5% τον Ιανουάριο, σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας. Τους τελευταίους τρεις μήνες, ο δείκτης τιμών καταναλωτή αυξήθηκε συνολικά με ετήσιο ρυθμό 4,5% - σημάδι ότι ο πληθωρισμός θερμαίνεται ξανά μετά την ύφεση για μεγάλο μέρος του 2024.
Οι χρηματοοικονομικές αγορές
Στις χρηματοοικονομικές αγορές, μετά την ορκωμοσία Τραμπ, το λεγόμενο Trump Trade άρχισε να ατονεί. Από τις 20 Ιανουαρίου, ο δείκτης δολαρίου έχει υποχωρήσει 2,2%, από ένα επίπεδο άνω των 109 μονάδων κινείται σήμερα κοντά στις 107. Οι αγορές είχαν προεξοφλήσει προ πολλού την άνοδο του δολαρίου, οπότε ρευστοποίησαν τα κέρδη τους, ενώ οι κινήσεις του Τραμπ στους δασμούς δεν είναι, τουλάχιστον προς το παρόν, τόσο επιθετικές όσο αναμενόταν. Ως εκ τούτου, οι φόβοι για επικείμενη επανεμφάνιση του πληθωρισμού έχουν μετριαστεί, ενώ οι ομολογιακές αποδόσεις έχουν υπαναχωρήσει από την ανοδική τους πορεία.
Το ράλι της Wall Street έχει επίσης συγκρατηθεί με τον S&P 500 να καταγράφει κέρδη 1,6% και ο Nasdaq 1,4%. Ο μεγάλος κερδισμένος είναι ωστόσο ο χρυσός, που παρουσιάζει άνοδο 8% από τις 20 Ιανουαρίου με αλλεπάλληλα ρεκόρ, εν μέσω εξασθένησης του δολαρίου, ανησυχιών για πιθανό εμπορικό πόλεμο και επιβράδυνσης της οικονομίας.
Από την άλλη, το πετρέλαιο χάνει, με την τιμή του αργού έχει υποχωρήσει 7,8% τον τελευταίο μήνα και του Βrent κατά 6,6%, καθώς ο Τραμπ έχει βάλει μπρος σχέδιο για αύξηση της παραγωγής πετρελαίου, ενώ μία συμφωνία ειρήνης στην Ουκρανία θα μπορούσε να οδηγήσει σε χαλάρωση των κυρώσεων στις ρωσικές εξαγωγές «μαύρου χρυσού». Τέλος, το Βitcoin, έχει υποχωρήσει 4%, καθώς ο αρχικός ενθουσιασμός γύρω από τα σχέδια Τραμπ έχει ατονήσει, εν απουσία συγκεκριμένων πολιτικών.
