Η προώθηση της προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας εκτός των χρηματιστηριακών αγορών, η μείωση των φόρων, η αποζημίωση της ευελιξίας στη ζήτηση για ρεύμα, καθώς και η πρόσβαση σε κεφάλαια για εφαρμογή «πράσινων» τεχνολογιών, αποτελούν μερικά από τα μέτρα που πρόκειται να προτείνει η Κομισιόν για τον περιορισμό του κόστους ηλεκτροδότησης των βιομηχανικών καταναλωτών στην Ε.Ε.
Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνονται στην «Καθαρή Βιομηχανική Συμφωνία» (Clean Industrial Deal), έναν «επιχειρηματικό σχέδιο για τον μετασχηματισμό του κλάδου» (όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στο προσχέδιο του κειμένου που έχει διαρρεύσει), η οποία πρόκειται να παρουσιαστεί σήμερα από τις Βρυξέλλες. Τα αποκαλυπτήρια του Clean Industrial Deal θα γίνουν μαζί με την παρουσίαση του Σχέδιου Δράσης για Προσιτή Ενέργεια (Affordable Energy Action Plan), το οποίο έχει ήδη καλύψει εκτενώς το Insider.gr.
Στο κείμενο οι Βρυξέλλες αναγνωρίζουν ότι το ενεργειακό κόστος των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων είναι μεγαλύτερο από ό,τι στους εμπορικούς εταίρους της Ε.Ε., επισημαίνοντας πως η αιτία είναι η εξάρτηση της «Γηραιάς Ηπείρου» από τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων – όπως έδειξε και η αξιοποίηση από τη Ρωσία της προμήθειας αερίου ως «όπλου» εκβιασμού. Σε αυτό το πλαίσιο, επαναδιατυπώνεται η στρατηγική κατεύθυνση της Ε.Ε. για απανθρακοποίηση του μίγματος, με την προσφορά κινήτρων στις επιχειρήσεις ώστε να «πρασινίσουν».
«Πιλότος» από την ΕΤΕπ
Για περιορισμό του κόστους ηλεκτρισμού, η Κομισιόν προκρίνει την προώθηση σχημάτων (CfDs), ώστε οι νέες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής να έχουν σταθερό έσοδο από τη συμμετοχή τους στις χονδρεμπορικές αγορές. Επίσης, προωθεί την απευθείας τροφοδοσία των βιομηχανιών από ηλεκτροπαραγωγούς, μέσω διμερών συμβάσεων (PPAs).
Προς αυτή την κατεύθυνση, θα τρέξει ένα πιλοτικό πρόγραμμα στο πλαίσιο του οποίου η ΕΤΕπ θα προσφέρει εγγυήσεις, για τη σύναψη συμβάσεων από ενεργοβόρες επιχειρήσεις, καθώς και μικρές & μεσαίου μεγέθους εταιρείες. Έτσι, θα μειωθεί το ρίσκο των συμβάσεων, παρέχοντας στους εμπορικούς καταναλωτές μακροπρόθεσμη ορατότητα για το κόστος τους.
Οι Βρυξέλλες προωθούν επίσης τους Μηχανισμούς Ευελιξίας, ώστε οι εμπορικοί καταναλωτές να αποζημιώνονται για τη «μεταφορά» της ζήτησής τους σε ώρες που το φορτίο δεν παρουσιάζει αιχμές. Υπενθυμίζεται ότι ένα παρόμοιο μέτρο βρίσκεται στα σκαριά από το ΥΠΕΝ.
Μείωση των φόρων
Η Κομισιόν συνιστά επίσης στα κράτη-μέλη να περιορίσουν στο ελάχιστο τους ενεργειακούς φόρους, καθώς και τις υπόλοιπες επιβαρύνσεις στους λογαριασμούς, οι οποίοι δεν έχουν σχέση με την ενέργεια. Επίσης, θα εισηγηθεί τη συνολική αναθεώρηση των χρεώσεων δικτύου.
Παράλληλα, θα προωθηθεί η επιτάχυνση της αδειοδότησης έργων ΑΠΕ. Επίσης, καθώς η τιμή του αερίου επηρεάζει άμεσα τα χονδρεμπορικά κόστη ηλεκτρικής ενέργειας, θα δημιουργήσει μια Task Force για τον συγκεκριμένο κλάδο, για να εξετάσει ενδελεχώς τις αγορές φυσικού αερίου της ΕΕ και, όπου χρειάζεται, να λάβει μέτρα για τη διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας τους, αντλώντας από τα διδάγματα της ενεργειακής κρίσης.
Παράλληλα, προβλέπεται η έναρξη κατά ένα χρόνο αργότερα του μηχανισμού συνοριακής προσαρμογής άνθρακα (CBAM), μέτρου που έχει αντιμετωπιστεί αρνητικά από πολλούς βιομηχανικούς κλάδους. Την ίδια στιγμή, προτείνεται ένα τριμερές συμβόλαιο για προσιτή ενέργεια στη βιομηχανία, με στόχο να διαμορφωθεί ένα επενδυτικό κλίμα που θα υποστηρίζει την ενεργειακή παραγωγή με οικονομικά αποδοτικό τρόπο, τον αξιόπιστο ενεργειακό εφοδιασμό και τη μακροπρόθεσμη οικονομική ανάπτυξη για όλους τους stakeholders. Σε αυτή την πρωτοβουλία, θα συμμετέχει ο δημόσιος τομέας (με τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα), ο κλάδος των ΑΠΕ και οι ενεργοβόρες βιομηχανίες.
Πρόσβαση σε κεφάλαια
Σύμφωνα με την Κομισιόν, σημαντικό είναι επίσης να ενισχυθεί εντός της ευρωπαϊκής αγοράς η ζήτηση για «πράσινα» προϊόντα. Έτσι, θα ενισχυθούν τα κριτήρια αειφορίας στα ευρωπαϊκά προγράμματα, ενώ οι Βρυξέλλες θα προχωρήσουν σε πρόταση ώστε να αλλάξει προς αυτή την κατεύθυνση και το καθεστώς το οποίο διέπει τους δημόσιους διαγωνισμούς των κρατών – μελών. Παράλληλα, θα δημιουργηθεί μία προαιρετική «πράσινη σήμανση» για τα βιομηχανικά προϊόντα που έχουν παραχθεί με μεθόδους μειωμένου ανθρακικού αποτυπώματος.
Σημαντικός πυλώνας είναι επίσης η στήριξη των βιομηχανιών ώστε να επενδύσουν στην ενσωμάτωση «πράσινων» τεχνολογιών. Η Κομισιόν θα προτείνει έναν νέο χρηματοδοτικό μηχανισμό για την απανθρακοποίηση των βιομηχανιών, ο οποίος θα αντλήσει κεφάλαια από τα δικαιώματα ρύπων.
Μάλιστα, ο μηχανισμός αυτός θα τρέξει σε πρώτη φάση με έναν «πιλότο», πριν από την αναθεώρηση του χρηματιστηρίου ρύπων το 2026. Προς τον ίδιο στόχο θα συντείνει το νέο Ταμείο Ανταγωνιστικότητας, ενώ επίσης θα διερευνηθεί η προοπτική να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα του Ταμείου Καινοτομίας.
Επίσης, θα αυξηθεί η στήριξη για την ανάπτυξη καινοτομιών που θα ενισχύσουν το «πρασίνισμα» των βιομηχανιών. Για αυτό τον σκοπό, θα τρέξει μία ειδική πρόσκληση από το Horizon Europe.
«Χλιαρή» η βιομηχανία
Η πρώτη αντίδραση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, στο draft της Συμφωνίας, είναι αρκετά «χλιαρή» ως προς την αποτελεσματικότητα των προτεινόμενων παρεμβάσεων. Μία από τις ενστάσεις είναι πως η Κομισιόν παραπέμπει στην περαιτέρω πρόοδο της ενεργειακής μετάβασης την οριστική «απάντηση» στο υψηλό ενεργειακό κόστος, χωρίς να αναγνωρίζει πως στο μεσοδιάστημα η ενεργειακή μετάβαση θα αυξάνει τις τιμές ενέργειας για τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες, μειώνοντας τη διεθνή ανταγωνιστικότητά τους.
Επίσης, αντί να προτείνουν ουσιώδη μέτρα άμεσης αποτελεσματικότητας, οι Βρυξέλλες στις περισσότερες περιπτώσεις μένουν σε προτάσεις και συστάσεις προς τα κράτη-μέλη, αφήνοντας στην διακριτική ευχέρεια των εθνικών κυβερνήσεων να εφαρμόσουν τις παρεμβάσεις. Πάντως, όπως επισημαίνεται από αρμόδιες πηγές, τελικό κριτήριο για την αξιολόγηση του Clean Industrial Deal «κλειδί» θα είναι ο προβλεπόμενος προϋπολογισμός των μέτρων που περιλαμβάνεται στη Συμφωνία και ο οποίος απουσιάζει από το draft που έχει διαρρεύσει.
