Κολοσσιαίες επενδύσεις στην αποθήκευση ενέργειας είναι πολύ πιθανό να «πυροδοτήσει» η πρόκληση του ΥΠΕΝ για την εγκατάσταση αυτόνομων μπαταριών χωρίς κανενός είδους ενίσχυση, αλλά με κίνητρο την αδειοδότηση των έργων με διαδικασίες fast-track. Κι αυτό γιατί η πρόκληση θα ανοίξει τον δρόμο για την υλοποίηση έργων συνολικής ισχύος ούτε λίγο ούτε πολύ μέχρι 3.550 MW, όπως αναφέρεται στο σχέδιο της αντίστοιχης Απόφασης του υπουργού και της υφυπουργού ΠΕΝ, Θ. Σκυλακάκη και Α. Σδούκου, η οποία τέθηκε σε διαβούλευση.
Το νούμερο αυτό είναι αισθητά υψηλότερο από τις πληροφορίες που είχαν διαρρεύσει έως τώρα για τις προθέσεις του ΥΠΕΝ, καμία από τις οποίες δεν «έδειχνε» πάνω από 2.500 MW. Ο πραγματικός μέγιστος «πήχης» που έθεσε το υπουργείο, σύμφωνα με ανθρώπους της αγοράς, μεταφράζεται σε έργα συνολικού κόστους από 1,4 έως 1,8 δισ. ευρώ.
Επίσης, διευρύνει κατακόρυφα το «αποτύπωμα» που μπορεί να έχει το μέτρο, αφού στην περίπτωση που «ξεκλειδώσει» όντως την ανάπτυξη αυτόνομων μονάδων 3.550 MW, τότε σε συνδυασμό με τα έργα των τριών διαγωνισμών για ενίσχυση, θα δρομολογηθούν μπαταρίες συνολικής ισχύος 4.450 MW. Επομένως, θα υπερκαλυφθεί ο στόχος του 2030 για μονάδες αποθήκευσης, ο οποίος είναι 4.350 MW, σύμφωνα με το επικαιροποιημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ).
Επέλαση της αποθήκευσης
Σημαντικό είναι επίσης ότι τα έργα που θα ενταχθούν στο μέτρο θα πρέπει να υλοποιηθούν σε «σφιχτούς» χρόνους. Επομένως, στο αισιόδοξο σενάριο, ο στόχος του ΕΣΕΚ θα έρθει τουλάχιστον μία 2ετία νωρίτερα από το τέλος της 10ετίας. Κάτι που σημαίνει πως η επέλαση των μπαταριών θα συγχρονιστεί με την εξίσου αλματώδη επέλαση των φωτοβολταϊκών – η οποία επίσης «τρέχει» με πιο γρήγορους ρυθμούς από τις προβλέψεις του ΕΣΕΚ, προκαλώντας μία σειρά από «αρρυθμίες» στο σύστημα, όπως ενισχυμένες περικοπές. Ως συνέπεια, θα υπάρξει πιο άμεσα ένα αποτελεσματικό αντίδοτο για ένα σημαντικό ποσοστό των απορρίψεων «πράσινης» παραγωγής.
Βέβαια, ακόμη κι αν ο «πήχης» παραμείνει ο ίδιος μετά τη διαβούλευση, τα παραπάνω εξαρτώνται από το αν η συμμετοχή επενδυτών θα ανταποκρίνεται στη φιλοδοξία του μέτρου. Όλες οι ενδείξεις, πάντως, συνηγορούν στο ότι υπάρχει τεράστιο επενδυτικό ενδιαφέρον. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι αιτήσεις σύνδεσης στο σύστημα μεταφοράς ξεπερνούν ήδη τα 19.000 MW. Ανάλογα είναι η εικόνα και για «μικρές» μπαταρίες (έργα στο δίκτυο μεταφοράς), με τις αιτήσεις να κινούνται πάνω από τα 900 MW, παρά το γεγονός ότι η υποβολή ξεκίνησε στα μέσα Δεκεμβρίου.
Το draft της Υπουργικής Απόφασης τέθηκε σε διαβούλευση αργά το βράδυ της Παρασκευής, 21 Φεβρουαρίου, ενώ η προθεσμία κατάθεσης σχολίων θα εκπνεύσει την Πέμπτη, 27 Φεβρουαρίου. Στο μέτρο μπορούν να ενταχθούν αυτόνομες μπαταρίες διάρκειας τουλάχιστον 2 ωρών, ανοίγοντας τον δρόμο για μέχρι 2.650 MW «μεγάλων» μπαταριών (ισχύος πάνω από 10 MW που θα συνδεθούν στο σύστημα μεταφοράς) και έως 900 MW «μικρών» έργων (ισχύος κάτω από 10 MW που θα συνδεθούν στο δίκτυο διανομής).
Στενά χρονοδιαγράμματα
Σημαντικό είναι επίσης πως η «αρχιτεκτονική» του μέτρου στοχεύει στο μέγιστο όφελος για την αγορά και το σύστημα – ώστε π.χ. να συγκρατηθεί το κόστος επιχειρήσεων και προμηθευτών, αλλά και οι μπαταρίες να εγκατασταθούν σε περιοχές που απειλούνται με συμφόρηση λόγω πληθώρας φωτοβολταϊκών. Έτσι, οι «μεγάλες» μπαταρίες επιμερίζονται σε έργα 600 MW, για τα οποία θα συναφθούν τουλάχιστον 8ετείς διμερείς συμβάσεις (PPAs) με βιομηχανίες και επιχειρήσεις. Παράλληλα, προβλέπονται 500 MW για τις πρώην λιγνιτικές περιοχές, ενώ ο μεγάλος «όγκος» (1,800 MW) κατανέμεται ανά γεωγραφική περιοχή, με βάση το πόσα φωτοβολταϊκά «φιλοξενεί» αυτή.
Όσον αφορά τις «μικρές» μπαταρίες, έμφαση δίνεται στα έργα άνω των 5 MW (για τα οποία προβλέπεται συνολική ισχύς 400 MW), ενώ ακολουθούν οι μπαταρίες ισχύος 1-5 MW (200 MW) και οι ακόμη μικρότερες μονάδες κάτω του 1 MW (200 MW). Επίσης, προβλέπεται ένα χαρτοφυλάκιο 100 MW, για διμερείς συμβάσεις με βιομηχανίες και επιχειρήσεις.
Κοινός παρονομαστής για όλα τα παραπάνω έργα είναι οι γρήγοροι χρόνοι στους οποίους θα πρέπει αυτά να υλοποιηθούν. Πιο συγκεκριμένα, οι μπαταρίες είναι απαραίτητο να είναι έτοιμες για λειτουργία σε 14 μήνες από την οριστική προσφορά σύνδεσης που θα πάρουν από τον Διαχειριστή. Για να μην υπάρξουν καθυστερήσεις, προβλέπεται πως δικαίωμα υπαγωγής στο μέτρο θα έχουν μπαταρίες που έχουν αδειοδοτηθεί περιβαλλοντικά και για τις οποίες έχει κατοχυρωθεί ο χώρος στον οποίο σχεδιάζεται να εγκατασταθούν (π.χ. με μίσθωση τουλάχιστον 10 ετών).
Ασφαλιστικές δικλείδες και επενδυτική διασπορά
Στην περίπτωση που παραβιαστεί το 14μηνο, τότε θα καταπέσουν υπέρ του Δημοσίου (καταλήγοντας στον Ειδικό Λογαριασμό ΑΠΕ) οι «αλμυρές» εγγυητικές που θα πρέπει να υποβάλουν οι επενδυτές, για να αξιοποιήσουν το αδειοδοτικό πριμ.
Για τις μπαταρίες στο σύστημα μεταφοράς, οι εγγυητικές θα καθοριστούν στα 200.000 ευρώ ανά MW, ενώ στο δίκτυο διανομής στα 50.000 ευρώ ανά MW. Παράλληλα, οι επενδυτές θα πρέπει να έχουν λάβει προέγκριση δανείου από τράπεζα για τα έργα τους.
Όσον αφορά την υποβολή των «φακέλων» με τα δικαιολογητικά, για ένταξη στο μέτρο, η προθεσμία θα είναι 2 μήνες από τη δημοσίευση της πρόσκλησης, για τις μπαταρίες άνω των 10 MW (οι οποίες επομένως θα συνδεθούν στο σύστημα μεταφοράς που προορίζονται) εκτός από την Κρήτη, Κυκλάδες και Ιόνια νησιά. Για τις τρεις αυτές περιοχές, όπως και για τις μπαταρίες στο δίκτυο διανομής, η διορία θα είναι 4 μήνες από τη δημοσίευση της πρόσκλησης.
Επενδυτική διασπορά & κριτήρια αξιολόγησης
Το ΥΠΕΝ θέλει επίσης να διασφαλίσει ότι οι μπαταρίες δεν θα συγκεντρωθούν σε λίγους «παίκτες» του κλάδου, ώστε να είναι ενισχυμένος ο ανταγωνισμός κατά τη συμμετοχή τους στην αγορά. Έτσι, προβλέπει όρους «ιδιοκτησιακής αντισυγκέντρωσης», όπως ότι κάθε επενδυτής θα μπορεί να λάβει αδειοδοτικό πριμ για ένα χαρτοφυλάκιο έως 200 MW. Επίσης, κάθε «παίκτης» μπορεί να υλοποιήσει συνολικά μπαταρίες 500 MW μέχρι το 2030.
Ανάλογα όρια υπάρχουν και για τις μπαταρίες που ένας επενδυτής θα θελήσει να υλοποιήσει μέσω του αδειοδοτικού πριμ, για να συνάψει PPAs με βιομηχανίες και επιχειρήσεις. Στην πρόκληση προβλέπεται επίσης μία σειρά κριτηρίων για την αξιολόγηση των αιτήσεων που θα υποβληθούν, μέσω των οποίων για μία σημαντική μερίδα μπαταριών, θα αποκτήσουν προβάδισμα εκείνες οι μονάδες που θα χρειάζονται λιγότερα έργα δικτύου για να λειτουργήσουν (εξοικονομώντας έτσι χρόνο και χρήμα).
Έτσι, στις μπαταρίες για PPAs, για το 30% της παραχωρούμενης ισχύος θα προηγούνται εκείνες που βρίσκονται πιο κοντά στα σημεία κατανάλωσης, ενώ και στις υπόλοιπες κατηγορίες κριτήριο για ένα ποσοστό επενδύσεων θα είναι η απόσταση από το πλησιέστερο Κέντρο Υψηλής Τάσης ή υποσταθμό. Στις άλλες περιπτώσεις, κριτήριο είναι η χρονική υποβολή των δικαιολογητικών.
