Την «ακτινογραφία» για την ανάπτυξη των κοινών αμυντικών δαπανών της ΕΕ, παρουσίασαν σε Συνέντευξη Τύπου η επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ Κάγια Κάλας και ο Άντριους Κουμπίλιους, αρμόδιος επίτροπος για την Άμυνα και το Διάστημα, μετά την ανακοίνωση της Λευκής Βίβλου, ξεδιπλώνοντας τις βασικές αμυντικές προτεραιότητες της Γηραιάς Ηπείρου και τις νομικές οδούς που μπορούν να ακολουθήσουν τα κράτη – μέλη, ώστε να επενδύσουν περισσότερα για τον επανεξοπλισμό τους.
Ο Άντριους Κουμπίλιους, ξεκαθάρισε πως η άμυνα συνιστά σαφή προτεραιότητα και πρέπει να υπάρξει δυναμική δράση, ενώ η προσοχή θα πρέπει να στραφεί σε 4 μέτωπα:
- Δημιουργία ευκαιριών στα κράτη - μέλη να αυξήσουν σημαντικές τις αμυντικές τους δαπάνες ως ποσοστό του ΑΕΠ
- Να μειωθεί η «ψαλίδα» όσον αφορά τις αμυντικές ικανότητες των κρατών - μελών, ενώ πρέπει να επιταχυνθεί η μαζική παραγωγή, να τεθούν οι στρατηγικοί στόχοι και να ξεκινήσει η εφαρμογή προγραμμάτων άμυνας κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος
- Μεγαλύτερη στήριξη στην Ουκρανία
- Ενίσχυση βιομηχανικής βάσης για άμυνα και να μπει τέλος στον κατακερματισμό, με προώθηση καινοτομίες κα ευρωπαϊκών επενδύσεων, με κοινές προμήθειες και αξιοποίηση στρατηγικών πόρων για την Άμυνα. «Για να προχωρήσουμε χρειάζονται απλουστεύσεις που θα παρουσιαστούν στα πλαίσια του OMNIBUS τον Ιούνιο. Μεταξύ των αγκαθιών, είναι η γραφειοκρατία, η υπερβολική νομοθεσία, παρερμηνείες υφιστάμενων κανονισμών (όπως συμβαίνει πχ με την πράσινη μετάβαση)» ανέφερε.
Σύμφωνα με τον Ευρωπαίο Επίτροπο για την Άμυνα και το Διάστημα, είναι αναγκαία η μεγαλύτερη ελαστικότητα στην εθνική ρήτρα διαφυγής: τα κράτη μέλη θα μπορούν να κινητοποιήσουν επιπλέον αμυντικές δαπάνες έως και κατά 1,5% του ΑΕΠ που δεν θα συνυπολογίζονται στο έλλειμμα. «Η άμυνα εθνικό αγαθό» διεμήνυσε και σημείωσε πως υπάρχουν 3 τομείς που πρέπει να μπουν στο «μικροσκόπιο»:
- μαζική παραγωγή συμβατικών μέσων
- ανάπτυξη strategic enablers
- αμυντικά έργα κοινού ευρωπαϊκού συμφέροντος
Στο Q&A αναφορικά με το ποιες χώρες μπορούν να συμμετάσχουν, απάντησε πως ο δρόμος είναι ανοικτός για κράτη όπως Νορβηγία, η Ουκρανία, οι χώρες ΕΟΧ/ΕΖΕΣ αλλά και χώρες υποψήφιες προς ένταξη ή που έχουν συνάψει συμφωνίες για εταιρικές σχέσεις με την ΕΕ. Σχετικά με την αγορά του εξοπλισμού, εξήγησε πως οι ανάδοχοι πρέπει να είναι εγκατεστημένοι στην ΕΕ ή από τρίτες χώρες εφόσον είναι στο έδαφος της ΕΕ ενώ μέσα από έλεγχο screening θα μπορούν να αναλάβουν συμβάσεις.
Επίσης, δυνατότητα δίδεται και σε άλλες χώρες που έχουν συνάψει διμερείς συμφωνίες με χώρες της ΕΕ. Το μήνυμα είναι πως «κανένας δεν αποκλείεται» (no one is excluded), δήλωσε μεταξύ άλλων. Από την πλευρά της, η κα Κάλας διαπίστωσε πως την τελευταία 10ετία «δεν έχουμε αποδώσει στην άμυνα την αξία που έπρεπε» ενώ λαμβάνουν χώρα τεκτονικές αλλαγές σε διεθνή κλίμακα, που έχουν να παρατηρηθούν από 1945.
«Είναι καθοριστική στιγμή για την ευρωπαϊκή ενότητα και κρίσιμη στιγμή για ανάληψη δράσης» υπογράμμισε και πρόσθεσε πως οι ανάγκες χρηματοδότησης είναι πράγματι τεράστιες. «Οι προτάσεις που εγκρίναμε είναι απαραίτητες και ουσιώδεις. Χρειάζονται σημαντικές συζητήσεις για την αύξηση αμυντικών δαπανών, όμως η αξία της συνεργασίας είναι ανεκτίμητη, καθώς όλοι μαζί, αποκτάμε ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως είμαστε ισχυρότεροι όταν πορευόμαστε ενωμένοι» υπενθύμισε.
Ισχυρίστηκε πως είναι ανάγκη οι ευρωπαϊκές χώρες να αντιμετωπίσουν κάθε είδους στρατιωτική απειλή, όμως «βλέπουμε κενά» και «παρουσιάζουμε ιδέες για την κάλυψή τους» με συνεργασίες στα πλαίσια του ΝΑΤΟ. Σύμφωνα με την ίδια, απαιτείται η αποκατάσταση των ευρωπαϊκών αποθεμάτων σε πυρομαχικά, οπλισμό, στρατιωτικό εξοπλισμό, ενώ κρίνεται κομβική η συνέχιση της στήριξης προς την Ουκρανία.
«Είναι πολύτιμη η ανάπτυξη έργων σε μεγάλη κλίμακα. Πρέπει να συγκεντρώσουμε τη ζήτηση, να στηρίξουμε την ευρωπαϊκή βιομηχανία με ενίσχυση της δυνατότητας παραγωγής και να σταθούμε στα κράτη - μέλη που δεν τα καταφέρνουν μόνα τους, είτε λόγω υψηλού κόστους, είτε λόγω της περίπλοκης διαδικασίας. Το Κίεβο θα συμμετάσχει στην όλη προσπάθεια, καθώς πλέον απέκτησε σοβαρή εμπειρία στα πεδία μάχης. Προχωράμε σε ανάπτυξη αμυντικών συστημάτων για την Ουκρανία, αλλά μαζί με την Ουκρανία» τόνισε.
Ταυτόχρονα, εξήγησε πως η αναβάθμιση της ικανότητας της ΕΕ είναι κάτι περισσότερο από απλά προγράμματα για ασφάλεια και άμυνα. «Μία ισχυρή ΕΕ, προσφέρει προστασία, ευημερία και σταθερότητα. Από το Ηνωμένο Βασίλειο, έως Καναδά και την Αυστραλία η Ευρώπη πρέπει να είναι δυνατή και να εξελίσσεται σε συνεργασία με τους εταίρους της» αποσαφήνισε.
Εστιάζοντας στην Ουκρανία, διευκρίνισε πως στην Λευκή Βίβλο προτείνεται η υποστήριξη προς το Κίεβο, με περισσότερα πυρομαχικά, τουλάχιστον 2 εκατ. γύρους ετησίως, αεράμυνα, drones, εξοπλισμό και εκπαίδευση για τις ουκρανικές δυνάμεις. Κατά την Κάλας, η στήριξη στην αμυντική βιομηχανία της Ουκρανίας πρέπει να είναι άμεση, ενώ η πρόσβαση σε υπηρεσίες διαστήματος χαρακτηρίζεται δομική.
«Έχουμε να αντιμετωπίσουμε άμεσες απειλές και ζητούμενο είναι η οικοδόμηση της άμυνας της Ευρώπης με μακροχρόνιο προσανατολισμό. Δεν το κάνουμε για να κηρύξουμε πόλεμο, αλλά ουσιαστικά είναι η προετοιμασία για το χειρότερο. Πρέπει να μπορούμε να υπερασπιστούμε την ειρήνη και όχι τον νόμο του ισχυρού» έσπευσε να συμπληρώσει η κα Κάλας.
