Ροή
Πόσο αποτελεσματική μπορεί να αποδειχθεί η κυβερνητική πρόταση για μια συμφωνία μεταξύ όλων των εμπλεκομένων, ώστε οι τιμές σε ένα συγκεκριμένο δείγμα προϊόντων που ονομάστηκε «καλάθι της νοικοκυράς» να παραμείνουν σχετικά σταθερές το επόμενο διάστημα;
Η επιτυχία του όλου εγχειρήματος εξαρτάται από τις δυναμικές κόστους των προϊόντων αυτών. Για τα τρόφιμα συγκεκριμένα, θα πρέπει οι τιμές των πρώτων υλών, δηλαδή τα αγροτικά προϊόντα, το κόστος καυσίμων και ενέργειας γενικότερα, το κόστος των ημερομισθίων και τυχόν άλλα έξοδα είτε να αυξηθούν λίγο, είτε ακόμη και να μειωθούν προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος.
Συμβαίνει άραγε κάτι τέτοιο ή μήπως εκτιμάται ότι θα συμβεί στο κοντινό μέλλον;
Ρίξτε μια ματιά στον πίνακα που ακολουθεί και δείχνει τη δυναμική που εκτιμάται ότι έχουν οι παράγοντες διαμόρφωσης του κόστους παραγωγής για τα βασικά τρόφιμα: ψωμί και ζυμαρικά, κρέας πουλερικών, χοιρινού και αυγά, γάλα και γιαούρτι, τυριά με προεξέχουσα τη φέτα και τέλος ελαιόλαδο και φυτικά έλαια.
Αναφορικά με το ψωμί και τα ζυμαρικά ο κύκλος ανόδου των τιμών πρώτων υλών έχει πιθανόν ολοκληρωθεί, αν και ποτέ κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τις διαθέσεις του κ Πούτιν που απειλεί να μην ανανεώσει τη συμφωνία της Κων/πολης. Οι ενδιάμεσοι όμως κρίκοι της αλυσίδας, φαίνεται ότι δεν έχουν περάσει ακόμη όλη την αύξηση στην κατανάλωση. Έτσι είναι αρκετά πιθανό να συνεχίσουν προς την κατεύθυνση αυτή. Άλλωστε τα λοιπά κόστη των αρτοποιείων και εργοστασίων, δηλαδή τα καύσιμα, το ρεύμα, τα υλικά συσκευασίας τα λοιπά Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα (ΓΒΕ) συνεχίζουν να ανεβαίνουν. Θα πρέπει δε να συνυπολογίσουμε σε αυτά και τις μισθολογικές αυξήσεις που έγιναν, οι οποίες αν και μικρές, επηρεάζουν σημαντικά μεσαίες και μεγαλύτερες επιχειρήσεις ως προς τον προϋπολογισμό τους σε σχέση με τα προηγούμενα έτη. Την τάση αυτή επιβεβαίωσε και ο πρόεδρος των αρτοποιών σε πρόσφατη συνέντευξή του.
Άρα φαίνεται ότι οι τιμές στα προϊόντα με βάση τα σιτηρά θα συνεχίσουν να αυξάνουν, με μέτριο πιθανόν ρυθμό.
Το μεγάλο ερωτηματικό είναι πόσο πολύ θα αυξηθούν οι τιμές στα ζωοκομικά προϊόντα. Τόσο το κρέας όσο και το γάλα είναι πολύ πιθανό, έως βέβαιο στην περίπτωση της φέτας και του χοιρινού, ότι θα ακολουθήσουν μια σχεδόν ξέφρενη πορεία στην αγορά. Οι τιμές των ζωοτροφών έχουν τελευταία εκτιναχθεί.
Το καλαμπόκι πάνω στη σοδειά πουλιέται ακριβά ενώ οι χονδροειδείς ζωοτροφές, επηρεαζόμενες και από την κακοκαιρία και την ανομβρία των τελευταίων ημερών ,έχουν φτάσει σε πρωτοφανή επίπεδα. Ο κλάδος καταναλώνει μεγάλες ποσότητες ενέργειας για την συλλογή γάλακτος, τις διανομές τελικών προϊόντων για την ψύξη έτοιμων και ημιέτοιμων προϊόντων και πρώτων υλών.
Έτσι όλες οι συνθήκες εδώ είναι ενάντια στο κυβερνητικό εγχείρημα. Τα ημερομίσθια είναι πιθανό να αυξηθούν σε ολόκληρη την αλυσίδα καθώς απαιτείται εργασία σε σκληρές συνθήκες εντός εργοστασίων αλλά και στο ύπαιθρο και η μείωση του αλλοδαπού προσωπικού είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα φέρει αυξήσεις στις αμοιβές.
Οι πρώτες συμφωνίες μεταξύ κτηνοτρόφων και τυροκόμων, προβλέπουν γενναίες αυξήσεις της τάξης του 15-20% σε σχέση με πέρυσι ενώ σε καμία περίπτωση οι κτηνοτρόφοι δεν δέχονται κλειστές συμφωνίες για ολόκληρο το χρόνο: θα διεκδικήσουν νέες βελτιωμένες τιμές σε περίπτωση που κάτι αλλάξει στην αγορά!!! Και η αλήθεια είναι πως σε ένα τόσο ευμετάβλητο οικονομικό περιβάλλον, ποιος μπορεί να συμφωνήσει σε κλειστές συμφωνίες;
Το χοιρινό κρέας φτάνει στα κρεοπωλεία με συνεχώς ανεβασμένες τιμές απόρροια της υψηλής τιμής των ζωοτροφών κυρίως του καλαμποκιού και δευτερευόντως της τιμής των πάσης φύσεως ενεργειακών προϊόντων που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή, επεξεργασία και διανομή των προϊόντων υπό ψύξη. ενώ το κοτόπουλο ακολουθεί παρόμοια, ίσως λίγο ηπιότερη συμπεριφορά.
Οι νέες τιμές που διαμορφώνονται στην αγορά ελαιόλαδου είναι αισθητά βελτιωμένες σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Συγκρίσεις δεν μπορεί να γίνουν στη παρούσα φάση, διότι μόλις ξεκίνησε η νέα σεζόν, αλλά τα 4 ευρώ το λίτρο το ελαιόλαδο σε τιμές παραγωγού φαίνεται ότι είναι βέβαιο. Πέρυσι υπήρξαν συναλλαγές με ακόμη και 2+ ευρώ. Η μειωμένη παραγωγή λόγω ξηρασίας στην Ισπανία, είναι προφανές ότι θα έχει θετικό αντίκτυπο στις τιμές παραγωγού και... αρνητικό στις τιμές καταναλωτή και κατά συνέπεια στο κυβερνητικό καλάθι της νοικοκυράς…
Τα λοιπά φυτικά έλαια είναι πιθανόν να κινηθούν μικτά αλλά αυτό θα εξαρτηθεί από τις εξελίξεις στο Ουκρανικό μέτωπο, τον μεγαλύτερο τροφοδότη της παγκόσμιας αγοράς ηλιέλαιου. Στην περίπτωση αυτή... μιλάνε τα όπλα και οι πληροφορίες κι εκτιμήσεις της αγοράς έχουν δευτερεύοντα λόγο.
Φαίνεται ότι είναι δύσκολο εγχείρημα να συγκρατηθούν οι τιμές στα βασικά τρόφιμα. Με βάση τα σημερινά δεδομένα πολλοί από τους συντελεστές της αλυσίδας από το χωράφι στο ράφι θα ματώσουν στο βωμό της σταθερότητας τιμών, αλλά και πάλι το αποτέλεσμα προβλέπεται κάθε άλλο παρά βέβαιο.
Οι αγρότες και κτηνοτρόφοι θέτουν θέμα της ίδιας τους της ύπαρξης εάν δεν λάβουν ικανοποιητικές τιμές. Οι μεταποιητές, ισχυρίζονται ότι έχουν ήδη μειώσει την κερδοφορία τους και περεταίρω μείωση θα σημάνει κινδύνους για το μέλλον. Οι λιανοπωλητές, λαμβάνοντας τα μηνύματα της τελικής κατανάλωσης, κρούουν το κώδωνα της επερχόμενης καταναλωτικής ύφεσης. Και η κυβέρνηση βάζει σαν πρώτη προτεραιότητα την σταθερότητα ή έστω μικρή αύξηση των τιμών.
Επίσης, θα πρέπει να συνυπολογίσουμε πως οι τιμές του 2023 θα εξαρτηθούν από τις φετινές σπορές που θα καταλήξουν σε... σοδειές το καλοκαίρι.
Μειωμένες σπορές στην Ουκρανία λόγω του πολέμου και μειωμένες σπορές σε όλη την Ευρώπη λόγω της ενεργειακής κρίσης και τελικά του αυξημένου κόστους παραγωγής, φαίνεται πως θα κάνουν ακόμα πιο εκρηκτικό το μίγμα τιμών των τροφίμων για την επόμενη χρονιά και δυστυχώς φαίνεται πως δεν υπάρχει καμιά πρόβλεψη από τα Ευρωπαϊκά κράτη για να προλάβουν αυτές τις δυσάρεστες εξελίξεις. Δυστυχώς τέτοιες καταστάσεις ευνοούν την ανάπτυξη «μαύρων» ή στην καλύτερη περίπτωση «παράλληλων» αγορών.
Ας περιμένουμε να δούμε την κατάληξη των συνομιλιών για το καλάθι της νοικοκυράς αλλά οι εποχές που οι μάγοι έβγαζαν από τα καλάθια λαγούς με πετραχήλια μοιάζει να ανήκουν στο παρελθόν...
