Ροή
Το momentum δεν πρέπει να χαθεί.
Αν και χαμηλότερος των προβλέψεων, ο ρυθμός ανάπτυξης 2% για το 2023 φέρνει την Ελλάδα σε υπερέχουσα θέση έναντι των περισσότερων «στάσιμων» ευρωπαϊκών οικονομιών, με ένα αναιμικό 0,5% για το σύνολο των ευρωζώνης.
Ωστόσο, είναι εύλογοι οι προβληματισμοί σχετικά με τα επιμέρους χαρακτηριστικά της ανάπτυξης στη χώρα μας. Τρία στοιχεία έχουν ειδική σημασία και πρέπει να τύχουν της προσοχής μας.
Πρώτο, η ιδιωτική κατανάλωση. Παρά τη μειωμένη αγοραστική δύναμη των καταναλωτών, η ιδιωτική κατανάλωση υποστήριξε κυρίως την ανάπτυξη σε ονομαστική βάση. Η αύξηση της κατανάλωσης εξηγεί σε μεγάλο βαθμό την αύξηση των εισαγωγών και κατ’ επέκταση το παρατεταμένο αρνητικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, αν και οι εξαγωγές αυξήθηκαν.
Δεύτερο, το «μείγμα» των επενδύσεων. Αν και οι επενδύσεις αυξάνονται, αυτό συμβαίνει κυρίως λόγω επενδύσεων σε κατοικίες και όχι σε παραγωγικές δραστηριότητες. Παρόλο που οι επενδύσεις σε κατοικίες αναδεικνύονται ως η κινητήρια δύναμη της κτηματαγοράς, η στεγαστική κρίση όχι μόνο δεν αντιμετωπίζεται αλλά εξακολουθεί να επιδεινώνεται. Κι αυτό συμβαίνει παρά την περιοριστική πολιτική που επέβαλε το κράτος στη χορήγηση της GOLDEN VISA, με στόχο την ανάσχεση των βραχυπρόθεσμων μισθώσεων και τον εξορθολογισμό των ενοικίων που αποτελούν πλέον μείζον κοινωνικό πρόβλημα.
Τρίτο και σημαντικότερο στοιχείο το γεγονός πως η υπερ-απόδοση της ελληνικής οικονομίας οφείλεται κυρίως στην εξαγωγή υπηρεσιών, με τον Τουρισμό να αποτελεί βασικό τροφοδότη καθώς παραδοσιακά αποτελεί το βασικότερο τροφοδότη (Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος), καλύπτοντας έτσι τη δυσκολία που έχει η χώρα μας να καινοτομήσει και να δημιουργήσει εξαγωγικούς κλάδους αγαθών. Ειδικότερα, τα εποχικά ξενοδοχεία, τα οποία αποτελούν σχεδόν το 85% των εσόδων των ξενοδοχείων, παρουσίασαν ονομαστική αύξηση τόσο στα έσοδα, οριακά πάνω από 20%, όσο και στη μέση διάρκεια λειτουργίας, από 5,6 σε 5,7 μήνες (πηγή: ΙΝΣΕΤΕ)
Με βάση τις παραπάνω παρατηρήσεις είναι σαφές πως η οργανωμένη ανάπτυξη του τουριστικού κλάδου, με όρους βιωσιμότητας, αποτελεί βασικό συστατικό για να βελτιωθούν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της οικονομίας μας. Το momentum είναι θετικό και δεν πρέπει να χαθεί. Μετά την κατάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας και με διαθέσιμους τους υπερπολύτιμους πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, η χώρα έχει σήμερα την ευκαιρία να κάνει μεγάλα βήματα μπροστά. Οφείλουμε άμεσα να εστιάσουμε στις καθυστερήσεις που υπάρχουν στην απορρόφηση και να δρομολογήσουμε τολμηρές μεταρρυθμιστικές και δομικές τομές που διευκολύνουν την ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό.
Ακριβώς γι’ αυτό, το ελληνικό ξενοδοχείο πρέπει να αντιμετωπιστεί ως ένας δυναμικός κλάδος που μπορεί να συμβάλει στον επιθυμητό μετασχηματισμό του αναπτυξιακού μοντέλου. Με αξιοποίηση των πραγματικών συγκριτικών πλεονεκτημάτων μας, με τεχνολογική αναβάθμιση και ακλόνητη δέσμευση στη βιωσιμότητα. Χρειάζονται όμως άμεσες λύσεις σε κρίσιμα ζητήματα όπως για παράδειγμα, ο «Γολγοθάς» των αδειοδοτήσεων και οι καθυστερήσεις στη δικαιοσύνη που δυσκολεύουν πολύ το επιχειρείν. (Ελλάδα 52η θέση στον δείκτη διαφθοράς, Πηγή: transperency.org).
Ο δρόμος από την Ελλάδα της κατανάλωσης και των εισαγωγών προς μια νέα Ελλάδα της παραγωγικής εξωστρέφειας απαιτεί τον σχεδιασμό και την εφαρμογή δημόσιων πολιτικών που θα απελευθερώνουν αντί να εγκλωβίζουν την τουριστική δυναμική της χώρας. Χρειαζόμαστε περισσότερες δράσεις όπως το «Εξοικονομώ - Επιχειρώ», σίγουρα δεν χρειαζόμαστε την εμμονή σε αφιλόξενες έννοιες, που δεν μας χαρακτηρίζουν ως λαό, όπως «μονοκαλλιέργεια» και ο «υπερτουρισμός» και δεν χρειαζόμαστε κρατικές παρεμβάσεις που θυμίζουν άλλες εποχές, όπως η πρόσφατη ρύθμιση για τα πνευματικά δικαιώματα.
Ο κατάλογος είναι μακρύς και ξεπερνάει την έκταση του άρθρου. Αυτό όμως που πρέπει να υπογραμμιστεί εμφατικά είναι ότι οι οικονομίες που έχουν ένα αυστηρό και ταυτόχρονα ξεκάθαρο θεσμικό πλαίσιο που εγγυάται την απρόσκοπτη λειτουργία της ελεύθερης αγοράς, δίνει κίνητρα σε φυσικά και νομικά πρόσωπα να καινοτομήσουν, να επενδύσουν σε ένα περιβάλλον διαφάνειας, σταθερότητας και όσο το δυνατόν μικρότερης αβεβαιότητας, περιορισμένης γραφειοκρατίας και αποτελεσματικής απονομής δικαιοσύνης, είναι αυτές που έχουν υψηλή ανταγωνιστικότητα, δημιουργούν εθνικό πλούτο, εξασφαλίζουν καλύτερα αμειβόμενες θέσεις εργασίας και ενισχύουν την κοινωνική συνοχή.
