Η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσε λεπτομέρειες για την πολυαναμενόμενη στρατηγική της για τον Ινδο-Ειρηνικό την Πέμπτη, σε μια εκδήλωση που επισκιάστηκε εντελώς από τη νέα συμμαχία AUKUS που υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ, την Αυστραλία και τη Μ. Βρετανία και έχει στόχο να αντιμετωπίσει την Κίνα.
Με τη νέα της στρατηγική η Ε.Ε θέλει να αυξήσει τη ναυτική της παρουσία στην περιοχή μέσω των ενδιάμεσων στάσεων σε λιμάνια και ασκήσεων ελεύθερης πλοήγησης, σε μια προσπάθεια να «προωθήσει μια ανοικτή αρχιτεκτονική ασφάλειας βασισμένη σε κανόνες».
Όμως, στη συνέντευξη Τύπου που έδωσε στις Βρυξέλλες, ο κορυφαίος διπλωμάτης της Ε.Ε., Ζοζέπ Μπορέλ, δεν πέτυχε να τραβήξει το ενδιαφέρον των δημοσιογράφων στις κινήσεις της Ε.Ε. κι αντίθετα, δέχθηκε σωρεία ερωτήσεων σχετικά με το σύμφωνο ασφαλείας AUKUS που ανακοινώθηκε την Τετάρτη, το οποίο προκάλεσε σοκ στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και κυρίως στο Παρίσι.
Η Ε.Ε. "δεν είχε ιδέα" - Όλα "συνεχίζουν την πορεία τους"
Ο Μπορέλ παραδέχθηκε δημόσια ότι η Ε.Ε. "δεν είχε ιδέα ότι το σχέδιο ήταν στα σκαριά", αλλά δήλωσε ότι πρέπει να αμβλυνθούν οι συζητήσεις για την AUKUS, καθώς ήδη η συμφωνία αυτή ασκεί μεγαλύτερη πίεση στην ήδη τεταμένη σχέση των Βρυξελλών με την Ουάσινγκτον.
«Μόλις ενημερωθήκαμε για αυτή (σ.σ. την AUKUS) και δεν ζητήθηκε καν η γνώμη μας. Σίγουρα, ως ύπατος εκπρόσωπος για την πολιτική ασφάλειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν γνώριζα. Και υποθέτω ότι μια τέτοια συμφωνία δεν συνήφθη εν μία νυκτί, νομίζω ότι θα υπήρξε αντικείμενο διαπραγμάτευσης για αρκετό καιρό », είπε ο Μπόρελ. Αντιπρότεινε θετικλα, ότι η AUKUS αποδεικνύει την επικαιρότητα που έχει η περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού αλλά και τη σημασία που έχει η πολιτική της Ε.Ε.
Ο Μπορέλ, δήλωσε επίσης ότι «μετάνιωσε» που δεν η Ε.Ε. ήταν μέρος της συμφωνίας, αλλά είπε ότι η επίδραση στις σχέσεις ΕΕ-ΗΠΑ δεν πρέπει να «γίνει πιο δραματική». Μάλιστα, σε μια πρωτοφανή στιγμή υποχώρησης, ο Μπορέλ δήλωσε ότι ακόμα και η υποχώρηση της Αυστραλίας από τη σύμβαση προμήθειας με τη Γαλλία, δεν θα εμπόδιζε τις διαπραγματεύσεις για μια εμπορική συμφωνία με την Ε.Ε.
«Θέλουμε να προωθήσουμε τη συνεργασία με χώρες όπως η Αυστραλία, δεν αναλαμβάνουμε ad hoc δράση με κίνητρο μεμονωμένα γεγονότα όπως αυτά που μπορεί να έχουμε ακούσει σήμερα», είπε. «Οι εμπορικές συμφωνίες με την Αυστραλία θα συνεχίσουν την πορεία τους».
Η αμήχανη ευρωπαϊκή στρατηγική και το σχίσμα της Δύσης
Η στρατηγική της Ε.Ε έχει σχεδιαστεί φαινομενικά για να προστατεύει τα συμφέροντά της και να προωθεί τις ευρωπαϊκές αξίες, τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Μάλιστα, από κοινού τον προηγούμενο χρόνο, Ε.Ε. και ΗΠΑ έδωσαν τη μάχη απέναντι στην Κίνα για το θέμα των Ουιγούρων. Αυτή τη στιγμή, η αμήχανη στρατηγική της Ε.Ε. για τον Ινδό-Ειρηνικό, αναλαμβάνει το βάρος της προστασίας του 40% των εμπορικών συναλλαγών των χωρών της Ένωσης, οι οποίες περνάνε όλες από τη νότια κινέζικη θάλασσα.
Στο Δελτίο Τύπου για την ανακοίνωση της στρατηγικής της Ε.Ε. για τον Ινδο-Ειρηνικό, διαβάζουμε μεταξύ άλλων ότι «η επίδειξη δύναμης και η αύξηση των εντάσεων σε περιφερειακά καυτά σημεία, όπως στη Νότια και Ανατολική Θάλασσα της Κίνας και στο Στενό της Ταϊβάν, μπορεί να έχει άμεσο αντίκτυπο στην ευρωπαϊκή ασφάλεια και ευημερία».
Από αυτό καταλαβαίνουμε ότι η Ε.Ε. βρίσκεται σε μια πολύπλευρη αλληλεξάρτηση με την Κίνα, καθώς θέλει να συμμετάσχει σε δράσεις που αφορούν παγκόσμια θέματα, όπως είναι η κλιματική αλλαγή, η προστασία της βιοποικιλότητας και η πράσινη ενέργεια, αλλά να κρατήσει και απόσταση από "εκεί όπου υπάρχουν θεμελιώδεις διαφωνίες με την Κίνα, όπως για τα ανθρώπινα δικαιώματα".
Μάλιστα μέσω του Μπορέλ, μάθαμε ότι εσχάτως (και εκεί... δεύτερη) η Ε.Ε. θα επιδιώξει «εμπορικές και επενδυτικές σχέσεις με εταίρους με τους οποίους δεν έχει εμπορικές και επενδυτικές συμφωνίες, όπως η Ταϊβάν». Συγκεκριμένα, ο Μπορέλ δήλωσε ότι, «η στρατηγική μας είναι χωρίς αποκλεισμούς, είναι ανοιχτή σε όλους τους εταίρους μας στην περιοχή. Επιθυμούμε να συνεργαστούμε, από την Ανατολική Αφρική έως τον Ειρηνικό, και αυτό περιλαμβάνει την Κίνα. Σε πολλούς τομείς, όπως το κλίμα και η βιοποικιλότητα, η συνεργασία της Κίνας είναι απαραίτητη. Η στρατηγική μας είναι η συνεργασία και όχι η αντιπαράθεση».
Το ευρωπαϊκό κέντρο αποφάσεων δεν είναι μόνο πίσω από τις παγκόσμιες εξελίξεις στο στρατιωτικό-αμυντικό πεδίο, πλέον διαφαίνεται ότι δεν μπορεί να γεφυρώσει και το αντίστοιχο "σχίσμα" που συμβαίνει εντός του μπλοκ της. Αυτή η διπλή αδυναμία, κάνει την Ε.Ε. να τρέχει πίσω από τα γεγονότα και να μην μπορεί να πάρει σημαντικές αποφάσεις σχετικά με την εξωτερική της πολιτική. Στο θέμα του Ινδο-Ειρηνικού για παράδειγμα, υπάρχουν δύο "γραμμές" εντός της Ε.Ε. Η γαλλική, η οποία υποστηρίζει έναν πιο ισχυρό ρόλο και η γερμανική που είναι πιο διστακτική. Μάλιστα, ο εκπρόσωπος εξωτερικών υποθέσεων του SPD, το οποίο πλέον είναι το φαβορί για τη νίκη στις εκλογές, δήλωσε για το ζήτημα ότι η Γερμανία δεν θα συνεισφέρει πολύ στο θέμα του Ινδο-Ειρηνικού γιατί "δεν υπάρχει πραγματικό κράτος του Ινδο-Ειρηνικού στην Ευρώπη. Ακόμα και το Ηνωμένο Βασίλειο προσποιείται ότι είναι κράτος της περιοχής του Ινδο-Ειρηνικού. Αλλά στην πραγματικότητα, δεν είναι. Νομίζω ότι υπάρχει τεράστια αυταπάτη στις πολιτικές του Μπόρις Τζόνσον όταν πρόκειται για την περιοχή".
Το πρόβλημα με το ευρωπαϊκό "σχίσμα" για την εξωτερική πολιτική σε ευρύτερες περιοχές που δεν υπάρχουν άμεσα ευρωπαϊκά συμφέροντα, όπως ο Ινδο-Ειρηνικός, είναι ότι ακυρώνει την ευρύτερη ευρωπαϊκή κοινή στρατηγική που επιδιώκεται να χτιστεί, ειδικά στον τομέα της άμυνας και των στρατιωτικών επεμβάσεων.
Η "αυτόνομη Ε.Ε."αμφισβητείται - Που τίθενται τα ευρωπαϊκά συμφέροντα σε σχέση με την AUKUS;
Με λίγα λόγια, η στρατηγική αυτονομία της Ε.Ε. πλέον μπαίνει σε σοβαρή αμφισβήτηση. Καθώς η Ε.Ε. δεν μπορούσε με μια συνέπεια να "διαλέξει πλευρά" απέναντι στην Κίνα και να βοηθήσει και τα ευρύτερα κράτη του Ινδο-Ειρηνικού να μην είναι τόσο "αγκιστρωμένα" στα κινέζικα συμφέροντα, τώρα δοκιμάζεται από την AUKUS, η οποία είναι μια συμφωνία για ζητήματα πολύ πιο μεγάλα από τα πυρηνικά υποβρύχια. Στην πραγματικότητα, η AUKUS χαράσσει μια διαχωριστική γραμμή για το στρατηγικό συμφέρον όσον διαβλέπουν οποιαδήποτε συνεργασία με την Κίνα. Η Ε.Ε., αν η αμερικάνικη ηγεμονία στην περιοχή παγιωθεί, θα πρέπει να διαλέξει γρήγορα αν θα συνταχθεί με τις ΗΠΑ ή όχι.
Η Ε.Ε. πιέζεται διπλά και από τον χρόνο διεξαγωγής των αποφάσεων. Προφανώς θα πρέπει να διαλέξει γρηγορότερα από όσο υπολογίζει, αν θα συνταχθεί με την AUKUS. Για την ώρα εξαγγέλει ένα σχέδιο αυτόνομης παρέμβασης που κανείς δεν λαμβάνει σοβαρά.
Η Γαλλία σε λεκτική αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ
Νωρίτερα την Πέμπτη, ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ζαν-Ιβ Λε Ντριάν δήλωσε ότι η συμφωνία AUKUS ήταν ένα "πισώπλατο μαχαίρωμα" για το Παρίσι, το οποίο "είχε δημιουργήσει μια σχέση εμπιστοσύνης με την Αυστραλία και αυτή η εμπιστοσύνη προδόθηκε", ο οποίος συνέχισε λέγοντας "Είμαι σήμερα πολύ θυμωμένος και πολύ πικραμένος για αυτή την υποχώρηση", δήλωσε ο Λε Ντριάν, ο οποίος παρομοίασε την κίνηση με "αυτό που έκανε ο Τραμπ". "Αυτό δεν είναι αποδεκτό μεταξύ συμμάχων", δήλωσε ο Γάλλος υπουργός. "Ειδικά όταν υπήρξε για πρώτη φορά μια διετής διαπραγμάτευση για ¨τη μεταξύ μας συμφωνία, η οποία ξεκίνησε το 2014 και ολοκληρώθηκε το 2016".
Η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου Τζεν Πσάκι θεώρησε λαθεμένη τη σύγκριση της AUKUS με τον Τραμπ και είπε ότι ο Μπάιντεν επικεντρώθηκε στην επίτευξη "παγκόσμιων στόχων, που περιλαμβάνουν την ασφάλεια στον Ινδο-Ειρηνικό".
Θέτοντας ερωτήματα σχετικά με την απουσία της Γαλλίας από την AUKUS, η Πσάκι τόνισε ότι η συμφωνία αυτή δεν ήταν "η μόνη παγκόσμια δέσμευση ή η μόνη παγκόσμια συνεργασία που έχουν οι Ηνωμένες Πολιτείες στον κόσμο", επισημαίνοντας τα μπλοκ των G7 και G20, εκ των οποίων η Γαλλία είναι επίσης μέλος.
