Ο κεντρικός τραπεζίτης της Τουρκίας, Σαχάπ Καβτσίογλου, ενέδωσε όπως όλα δείχνουν στην πολύμηνη πίεση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και μείωσε το επιτόκιο δανεισμού στο 18%, κατά μία ποσοστιαία μονάδα. Το άμεσο αποτέλεσμα ήταν μια καταβύθιση της αξίας της λίρας, η οποία έπεσε 1,5% φτάνοντας την ισοτιμία 8,8 λίρες ανά δολάριο (ή 1 λίρα = 0,11 δολάρια) την χαμηλότερη ιστορικά.
Το πρωί της Παρασκευής (ώρα Ελλάδας) το τουρκικό νόμισμα σημείωσε νέα υποχώρηση, κατά 1%, φτάνοντας στο 8,855 λίρες ανά δολάριο.
Η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας μείωσε απροσδόκητα το επιτόκιο αναφοράς της την Πέμπτη εκπλήσσοντας μάλιστα όλους τους αναλυτές οι οποίοι δεν περίμεναν να υπάρξει κάποια μεταβολή ούτε τον Σεπτέμβριο. Ο λόγος που όλοι το πίστευαν αυτό είναι ότι ο πληθωρισμός στην Τουρκία αυξάνει έντονα, φτάνοντας το 19,25 % τον περασμένο μήνα.
Η Κεντρική Τράπεζα (και κυρίως ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν) έχουν τελείως άλλη γνώμη βέβαια. Στην επίσημη ανακοίνωση που εκδόθηκε, η τουρκική κεντρική Τράπεζα αναφέρεται στη νομισματική πολιτική η οποία είχε «αρχίσει να έχει συρρικνωτική επίδραση υψηλότερη από την προβλεπόμενη στα εμπορικά δάνεια». Ως εκ τούτου, έκρινε ότι «απαιτείται αναθεώρηση της στάσης της νομισματικής πολιτικής και το επιτόκιο πολιτικής αποφασίστηκε να μειωθεί».
«Turkish statistics» στον πληθωρισμό;
Όσον αφορά τον πληθωρισμό, στην ίδια ανακοίνωση διαβάζουμε ότι η αύξηση του πληθωρισμού οφείλεται σε «παροδικούς παράγοντες». Βέβαια το τί ακριβώς συμβαίνει με τον πληθωρισμό στην Τουρκία, είναι ένα θέμα για το οποίο έχει επιληφθεί η δικαιοσύνη. Συγκεκριμένα, μια μικρή ομάδα Τούρκων ακαδημαϊκών, η ENAG, άρχισε να δημοσιεύει τα ευρήματά τους για τον πληθωρισμό στα τέλη του περασμένου έτους και δεδομένα τους άρχισαν να αντικατοπτρίζουν αυτό που πολλοί Τούρκοι πολίτες, καθώς και διεθνείς αναλυτές της τουρκικής οικονομίας, είχαν καταλάβει. Ότι οι τιμές αυξάνονταν δύο φορές πιο γρήγορα από ό,τι ισχυριζόταν η κυβέρνηση.
Η αντίδραση της κυβέρνησης ήταν άμεση. Η τουρκική Στατιστική Αρχή (TurkStat) υπέβαλλε μήνυση κατά της ερευνητικής ομάδας για τον πληθωρισμό (ENAG), η οποία χρησιμοποιεί συλλογή δεδομένων υψηλής συχνότητας για την παρακολούθηση των διαδικτυακών τιμών και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο ετήσιος πληθωρισμός των τιμών καταναλωτή είναι τώρα περίπου 40%, διπλάσιος σε σύγκριση με το ποσοστό που δίνει η TurkStat ,19,5 %.
Τα νούμερα στην υπηρεσία των εκλογών
Η αιτία για τη μεγάλη διαμάχη για τον έλεγχο των τιμών του πληθωρισμού δεν είναι η οικονομική ευημερία της Τουρκίας, αλλά η αναστροφή σε όσο το δυνατό μικρότερο χρόνο του κακού κλίματος που έχει αρχίσει να υπάρχει κατά του Ερντογάν και του ΑΚΡ.
Το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, βρίσκεται τώρα σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα δημοτικότητας, δύο χρόνια πριν από τις επόμενες εκλογές. Σε μια πρόσφατη δημοσκόπηση, το ΑΚΡ λάμβανε ποσοστό στήριξης 29,9%, το μικρότερο από όταν ο Ερντογάν κατέστη κύριος της τουρκικής πολιτικής ζωής.
Αυτό το οποίο βλέπουμε μπροστά μας είναι το αποτέλεσμα του αυστηρού ελέγχου στην οικονομική πολιτική, ο οποίος χρησιμοποιείται για να φανούν κάποια εντυπωσιακά αποτελέσματα, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν προεκλογικά. Η κυβέρνηση κατέγραψε την ταχύτερη οικονομική ανάπτυξη για περισσότερες από δύο δεκαετίες στο δεύτερο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, αλλά οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι πολλοί Τούρκοι αισθάνονται ότι βρίσκονται εκτός της αναπτυξιακής «έκρηξης» της τουρκικής οικονομίας.
Ο πληθωρισμός και η ανεργία παραμένουν σε υψηλά διψήφια νούμερα και με το σκάνδαλο της ENAG, έχει αρχίσει να χάνεται και η εμπιστοσύνη στα επίσημα στοιχεία που δημοσιεύονται. Οι δημοσκοπήσεις αναδεικνύουν τις πρόσφατες κοινωνικές τάσεις: Το κόστος ζωής, η ανεργία και η οικονομία βρίσκονται στην κορυφή της λίστας ανησυχιών των ερωτηθέντων σε όλες τις πρόσφατες δημοσκοπήσεις.
Ενώ οι οικονομίες σε όλο τον κόσμο αντιμετωπίζουν τον πληθωρισμό μέσω δαπανών μεγάλης κλίμακας που σκοπό έχουν να αυξήσουν τη ζήτηση και την προσφορά, στην Τουρκία ο Ερντογάν κάνει λόγο για «οπορτουνιστικές συμπεριφορές» και εξήγγειλε ελέγχους στα ράφια των καταστημάτων για να διαπιστωθεί αν υπάρχει εκτεταμένη κερδοσκοπία. Η χθεσινή μείωση των επιτοκίων έχει ως στόχο να συγκεντρώσει ξανά επενδυτές σε ομόλογα που εκδίδονται σε τουρκική λίρα, όμως η ταυτόχρονη οικονομική αβεβαιότητα και το γεγονός ότι σε δύο χρόνια η λίρα έχει χάσει περί το 30% της αξίας της, κάνουν το επενδυτικό περιβάλλον στην Τουρκία ιδιαίτερα αποτρεπτικό.
Τα turkish statistics και τα παιχνίδια με τα επιτόκια δανεισμού δεν βοηθούν σίγουρα στην αποτροπή του αρνητικού κλίματος, όμως το πρόβλημα για τον Ερντογάν είναι βαθύτερο. Η αντίληψη ότι ο πληθωρισμός είναι μια "παροδική κατάσταση" τον αποτρέπει από το να δει ότι οι διαρθρωτικές αλλαγές που απαιτούνται για τη μείωση του κόστους ζωής στην κατοικία και στην ενέργεια (δύο από τους πολλούς παράγοντες που επηρεάζονται) θέλουν μακροχρόνιες πολιτικές παρεμβάσεις που πάνε πέρα από τον εκλογικό χρόνο των δύο ετών.
