Σε χθεσινές του δηλώσεις ο Τούρκος Πρόεδρος ανακοίνωσε ότι θα συνεχίσει να ρίχνει τα επιτόκια της Τουρκίας, υποστηρίζοντας ότι με αυτόν τον τρόπο θα απαλλάξει την τούρκικη οικονομία από την εξάρτηση των ξένων νομισμάτων, κάνοντας ταυτόχρονα στροφή στην ανάπτυξη της εσωτερικής αγοράς, των εξαγωγών και της τοπικής οικονομίας. Στην πραγματικότητα ο Ερντογάν επιδιώκει ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο μιας «μικρότερης» οικονομίας που θα βασίζεται στους «ανατολικούς γείτονες» ,στον αντίποδα του ευρωπαϊκού δρόμου ανάπτυξης που είχε εξαγγείλει πριν 20 χρόνια. Όμως δεν είναι σίγουρο ότι ένα τέτοιο σχέδιο θα πείσει τον κόσμο να το ακολουθήσει.
Το νέο κοινωνικό συμβόλαιο της τουρκικής οικονομίας
Στην πρώτη μεγάλη περίοδο διακυβέρνησης του Ερντογάν, το κοινωνικό συμβόλαιο που δημιούργησε και τον ανέδειξε σε βασικό πολιτικό παράγοντα της Τουρκίας βασιζόταν στην προσέγγιση με την Ευρωπαϊκή Ένωση και την προώθηση της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας στην Ε.Ε., στη βελτίωση των μεγάλων υποδομών και στη διεθνοποίηση της τουρκικής οικονομίας. Όμως κυρίως, η «υπόσχεση» του Ερντογάν προς τους Τούρκους ήταν ότι θα τους βγάλει από τη μεγάλη οικονομική κρίση του 2001, πράγμα που πέτυχε.
Δύο μεγάλες οικονομικές κρίσεις μετά από αυτό, ο Ερντογάν βρίσκεται πάλι μέσα στη δίνη μιας κρίσης. Αυτή τη φορά επιμένει ότι η πορεία που πρέπει να ακολουθήσει είναι διαφορετική. Τα περίφημα Erdonomics συμπληρώνονται από διακηρυγμένους στόχους που σκοπό έχουν να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας, κυρίως στη μεταποίηση και να επιβραδύνουν τον πληθωρισμό, ο οποίος τρέχει σε επίπεδα πολύ πάνω από το 20%.
Η αδύναμη Κεντρική Τράπεζα
Η λίρα υποχώρησε κι άλλο σήμερα φτάνοντας ως και το 14 έναντι του δολαρίου, το χειρότερο αρνητικό ρεκόρ της πρόσφατης ιστορίας. Το σημερινό αποτέλεσμα ήρθε μετά από επίσημη δήλωση της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας ότι παρενέβη άμεσα στην αγορά, «μέσω συναλλαγών πώλησης λόγω μη υγιών σχηματισμών τιμών στις συναλλαγματικές ισοτιμίες».
Η παρέμβαση αυτή ήρθε λίγες ημέρες αφότου ο Ερντογάν είχε εξαγγείλει έρευνα για να βρεθούν θεσμοί οι οποίοι επηρεάζουν το τουρκικό νόμισμα μέσω μεγάλων αγορών συναλλάγματος. Η παρέμβαση της Κεντρικής Τράπεζας αναμένεται να έχει τα αντίθετα αποτελέσματα από αυτά που επιδιώκει ο Ερντογάν, καθώς το νόμισμα θα συνεχίσει να πέφτει και όχι να σταθεροποιείται.
Το πείραμα με τη λίρα του Ερντογάν δοκιμάζει την επιρροή του στην Τουρκία, αλλά και μέσα στο ΑΚΡ που βλέπει τις εξελίξεις με μούδιασμα. Η αντιπολίτευση ζήτησε άμεση ανατροπή της πολιτικής και πρόωρες εκλογές. Ο Ερντογάν έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι θα εξαντλήσει τα περιθώριά του.
Η εξάρτηση θα μεγαλώσει
Στο μέτωπο των τιμών και του πληθωρισμού τα πράγματα δεν είναι καθόλου καλύτερα. Ο πληθωρισμός εκτιμάται ότι θα σκαρφαλώσει σε ιστορικά υψηλά, 30%, το νέο έτος και η υποτίμηση της λίρας θα βαθύνει. Την Παρασκευή που αναμένονται να δημοσιοποιηθούν τα επίσημα στοιχεία για τον μήνα Νοέμβριο, οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για πληθωρισμό από 20,7% ως 21%.
Σήμερα, με βάσει επίσημα στοιχεία που είδαν το φως της δημοσιότητας από την Κωνσταντινούπολη, κάνουν λόγο για αύξηση των τιμών 4.7% για τον μήνα Νοέμβριο και συνολικά 24.05% από την αρχή του χρόνου. Το καθημερινό ρεπορτάζ στην Τουρκία βέβαια δείχνει μια εικόνα ακόμα μεγαλύτερου προβλήματος.
Συνεπώς, η «απεξάρτηση» από το ξένο νόμισμα που εξήγγειλε την Τρίτη ο Ερντογάν είναι περισσότερο μια βολική αφήγηση παρά μια δυνάμει πραγματικότητα. Η τουρκική οικονομία σε λίγο πρόκειται να εξαρτηθεί πολύ περισσότερο από το δολάριο ή και από το ριάλ των ΗΑΕ, από όσο νομίζει ο Ερντογάν, καθώς θα χρειαστεί να «πέσουν χρήματα» στη χώρα.
