Όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη καλεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά με τους αναθεωρημένους κανόνες που πρότεινε για τις κρατικές ενισχύσεις στους τομείς της γεωργίας, της δασοκομίας και της αλιείας. Σκοπός της προτεινόμενης αναθεώρησης είναι η ευθυγράμμιση των ισχυόντων κανόνων με τις τρέχουσες στρατηγικές προτεραιότητες της ΕΕ, ιδίως την Κοινή Γεωργική Πολιτική (ΚΓΠ) και την Κοινή Αλιευτική Πολιτική (ΚΑΠ), καθώς και με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Τα κράτη μέλη και οι λοιποί ενδιαφερόμενοι μπορούν να συμμετάσχουν στη διαβούλευση έως τις 13 Μαρτίου 2022.
Η Εκτελεστική Αντιπρόεδρος κ. Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ, αρμόδια για την πολιτική ανταγωνισμού, δήλωσε σχετικά: «Οι προτάσεις που υποβλήθηκαν σήμερα σκοπό έχουν να συμβάλουν ώστε οι κανόνες μας για τις κρατικές ενισχύσεις στους τομείς της γεωργίας, της δασοκομίας και της αλιείας να είναι κατάλληλοι για την πράσινη μετάβαση. Οι αναθεωρημένοι κανόνες θα δώσουν στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να χορηγούν χρηματοδότηση πιο εύκολα και πιο γρήγορα, χωρίς να προκαλούν αδικαιολόγητες στρεβλώσεις του ανταγωνισμού στην ενιαία αγορά. Καλούμε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη να εκφράσουν τις απόψεις τους.»
Η διαβούλευση καλύπτει τις προτεινόμενες αναθεωρήσεις των διαφόρων συνόλων κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις που εφαρμόζονται στους τομείς της γεωργίας, της δασοκομίας και της αλιείας, και συγκεκριμένα τις κατευθυντήριες γραμμές του 2014 σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις στον γεωργικό και τον δασοκομικό τομέα και στις αγροτικές περιοχές, τον κανονισμό απαλλαγής κατά κατηγορία στον γεωργικό τομέα («ΚΑΚΓ»), τις κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση κρατικών ενισχύσεων στον τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας, τον κανονισμό απαλλαγής κατά κατηγορία στον τομέα της αλιείας («FIBER») και τον κανονισμό για τις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας στον τομέα της αλιείας.
Η Επιτροπή προέβη σε αξιολόγηση των υφιστάμενων κανόνων που εφαρμόζονται στους τομείς της γεωργίας και της δασοκομίας, ενώ εκπονεί επίσης αξιολόγηση των κανόνων που εφαρμόζονται στον τομέα της αλιείας. Οι παρατηρήσεις που υποβλήθηκαν έχουν ληφθεί υπόψη στις υπό διαβούλευση προτάσεις.
Στη βάση αυτή, η Επιτροπή θεωρεί ότι οι υπό εξέταση κανόνες λειτουργούν ικανοποιητικά, είναι σε γενικές γραμμές κατάλληλοι για τον επιδιωκόμενο σκοπό και ανταποκρίνονται σε μεγάλο βαθμό στις ανάγκες των σχετικών τομέων, ενώ παράλληλα συμβάλλουν στην επίτευξη ευρύτερων στόχων πολιτικής της ΕΕ, όπως η προστασία του περιβάλλοντος και της υγείας των φυτών και των ζώων και, γενικότερα, της δημόσιας υγείας.
Ταυτόχρονα, κατά την αξιολόγηση διαπιστώθηκε ότι οι υφιστάμενοι κανόνες χρειάζονται ορισμένες στοχευμένες αναθεωρήσεις, όπως αποσαφηνίσεις ορισμένων εννοιών, περαιτέρω εξορθολογισμό και απλούστευση, καθώς και προσαρμογές ώστε να αντικατοπτρίζουν περαιτέρω τις εξελίξεις στην αγορά και την τεχνολογία και τις τρέχουσες στρατηγικές προτεραιότητες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων, ιδίως, της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, της στρατηγικής «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» και της στρατηγικής για τη βιοποικιλότητα. Επιπλέον, οι κανόνες πρέπει να προσαρμοστούν ώστε να δοθεί στα κράτη μέλη η δυνατότητα να θέσουν ταχέως σε εφαρμογή την αναθεωρημένη Κοινή Γεωργική Πολιτική (ΚΓΠ) και το νέο Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας (ΕΤΘΑΥ).
Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή προτείνει ορισμένες αλλαγές στα διάφορα σύνολα κανόνων, όπως, μεταξύ άλλων:
κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις στον γεωργικό και τον δασοκομικό τομέα και στις αγροτικές περιοχές: η Επιτροπή προτείνει οι δράσεις που αναλαμβάνουν τα κράτη μέλη στο πλαίσιο της μεταρρυθμισμένης ΚΓΠ και υλοποιούνται ως μέρος των στρατηγικών τους σχεδίων για την ΚΓΠ να θεωρείται ότι συνάδουν με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις, ώστε να μπορεί να διεξάγεται γρήγορα η διαδικασία που απαιτείται για την έγκριση των κρατικών ενισχύσεων. Με την πρόταση εισάγονται επίσης νέες κατηγορίες ενισχύσεων που πρέπει να αξιολογούνται και να εγκρίνονται βάσει των κατευθυντήριων γραμμών, π.χ. ενισχύσεις για την πρόληψη, τον έλεγχο και την εξάλειψη της προσβολής από χωροκατακτητικά ξένα είδη και αναδυόμενες ασθένειες, με σκοπό την προστασία της υγείας των φυτών, των ζώων και της δημόσιας υγείας. Επιπλέον, οι αναθεωρημένες κατευθυντήριες γραμμές που προτείνονται παρέχουν περισσότερα κίνητρα για μέτρα διαχείρισης των δασών, τα οποία είναι ευνοϊκά για το περιβάλλον και το κλίμα (οι λεγόμενες δασοπεριβαλλοντικές και κλιματικές υπηρεσίες), αυξάνοντας τη μέγιστη ένταση της ενίσχυσης στο 120 % των επιλέξιμων δαπανών για υπηρεσίες που σχετίζονται με τη βιοποικιλότητα, το κλίμα, το νερό ή το έδαφος, καθώς και για προγράμματα ανθρακοδεσμευτικής γεωργίας.
κανονισμός απαλλαγής κατά κατηγορία στον γεωργικό τομέα: η Επιτροπή προτείνει την ευθυγράμμιση των εντάσεων ενίσχυσης για ένα μέτρο που εμπίπτει στον ΚΑΚΓ με εκείνες που προβλέπονται από τα στρατηγικά σχέδια της ΚΓΠ στο πλαίσιο της μεταρρυθμισμένης κοινής γεωργικής πολιτικής (ΚΓΠ). Προτείνει επίσης την εισαγωγή νέων κατηγοριών μέτρων ενίσχυσης τα οποία θα τυγχάνουν απαλλαγής κατά κατηγορία, π.χ. ενισχύσεις για την αποκατάσταση ζημιών που προκαλούνται από προστατευόμενα είδη ζώων και ενισχύσεις για την αντιστάθμιση των πρόσθετων δαπανών που προκύπτουν όταν η γεωργική γη βρίσκεται σε περιοχές Natura 2000.
κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση κρατικών ενισχύσεων στον τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας: η Επιτροπή προτείνει την εισαγωγή νέων κατηγοριών ενισχύσεων οι οποίες θα αξιολογούνται από την Επιτροπή βάσει των κατευθυντήριων γραμμών, και συγκεκριμένα ενισχύσεις για την πρόληψη, τον έλεγχο και την εξάλειψη της προσβολής από χωροκατακτητικά ξένα είδη και αναδυόμενες ασθένειες, καθώς και ενισχύσεις για την αντιστάθμιση ζημιών που προκαλούνται από προστατευόμενα είδη ζώων (εκτός εάν καλύπτονται από απαλλαγή κατά κατηγορία). Επίσης, το προτεινόμενο σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών αποσαφηνίζει και εξορθολογίζει τους κανόνες που εφαρμόζονται σε μια σειρά τομέων, όπως τους κανόνες που αφορούν τις ενισχύσεις για την ανανέωση του αλιευτικού στόλου στις εξόχως απόκεντρες περιοχές. Στόχος είναι να γίνουν οι κατευθυντήριες γραμμές πιο ευανάγνωστες, ώστε να διευκολυνθεί η εφαρμογή τους και να τις κατανοούν καλύτερα τα κράτη μέλη, λαμβάνοντας επίσης υπόψη την πείρα που έχει αποκτηθεί.
κανονισμός απαλλαγής κατά κατηγορία στον τομέα της αλιείας: η Επιτροπή προτείνει την απαλλαγή νέων κατηγοριών μέτρων ενίσχυσης από την υποχρέωση προηγούμενης κοινοποίησης στην Επιτροπή και έγκρισης από αυτήν, ιδίως των ενισχύσεων για την αντιστάθμιση ζημιών που προκαλούνται από προστατευόμενα είδη ζώων και από ορισμένα δυσμενή καιρικά φαινόμενα.
κανονισμός για τις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας στον τομέα της αλιείας: η Επιτροπή προτείνει να επικαιροποιηθούν με βάση πιο πρόσφατα τομεακά δεδομένα τα μέγιστα σωρευτικά ποσά των ενισχύσεων ήσσονος σημασίας που μπορούν να χορηγούνται ανά κράτος μέλος.
Οι προτάσεις που αποτελούν αντικείμενα διαβουλεύσεων και όλες οι λεπτομέρειες σχετικά με τις δημόσιες διαβουλεύσεις δημοσιεύονται:
εδώ όσον αφορά τους τομείς της γεωργίας και της δασοκομίας και τις αγροτικές περιοχές, και
εδώ όσον αφορά τον τομέα της αλιείας.
Επόμενα βήματα
Εκτός από τη διαβούλευση που δρομολογήθηκε σήμερα, τα σχέδια των αναθεωρημένων κειμένων του ΚΑΚΓ και του FIBER, καθώς και ο αναθεωρημένος κανονισμός για τις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας στον τομέα της αλιείας, θα συζητηθούν επίσης σε δύο συνεδριάσεις που θα πραγματοποιηθούν μεταξύ της Επιτροπής και των κρατών μελών, εκ των οποίων η πρώτη θα πραγματοποιηθεί προς το τέλος της περιόδου διαβούλευσης ενώ η δεύτερη μόλις αναθεωρηθούν τα σχέδια κειμένων βάσει των παρατηρήσεων που θα υποβληθούν κατά τη διάρκεια της δημόσιας διαβούλευσης. Το σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών θα συζητηθεί επίσης σε πολυμερή συνεδρίαση με τα κράτη μέλη η οποία θα πραγματοποιηθεί προς το τέλος της περιόδου διαβούλευσης.
Με τον τρόπο αυτόν θα εξασφαλιστεί ότι τόσο τα κράτη μέλη όσο και τα λοιπά ενδιαφερόμενα μέρη θα έχουν επαρκείς ευκαιρίες να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους για τα σχέδια προτάσεων της Επιτροπής.
Η έγκριση των αναθεωρημένων κανόνων προγραμματίζεται για το τέλος του 2022.
Ο κανονισμός απαλλαγής κατά κατηγορία στον γεωργικό τομέα (ΚΑΚΓ) και ο κανονισμός απαλλαγής κατά κατηγορία στον τομέα της αλιείας (FIBER) ορίζουν συγκεκριμένες κατηγορίες κρατικών ενισχύσεων συμβατές με τη Συνθήκη και τις απαλλάσσουν από την υποχρέωση προηγούμενης κοινοποίησης στην Επιτροπή και έγκρισης από αυτήν, εφόσον πληρούν ορισμένες προϋποθέσεις.
Η απαλλαγή αυτή αποτελεί σημαντική απλούστευση, η οποία παρέχει στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να χορηγούν γρήγορα ενισχύσεις, όταν πληρούνται οι προϋποθέσεις που περιορίζουν τη στρέβλωση του ανταγωνισμού στην ενιαία αγορά. Ως αποτέλεσμα των κανόνων αυτών, ένα μεγάλο ποσοστό μέτρων κρατικών ενισχύσεων εφαρμόζεται πλέον από τα κράτη μέλη χωρίς να απαιτείται προηγούμενη έγκριση από την Επιτροπή, για παράδειγμα στον γεωργικό τομέα περίπου το 80 %. Αυτό συνάδει με την προσέγγιση της Επιτροπής να επικεντρώνεται στην επίτευξη καλύτερων και ταχύτερων αποτελεσμάτων, κάνοντας λιγότερα σε τομείς όπου δεν υπάρχει προστιθέμενη αξία.
Οι κανόνες που προβλέπονται στον ΚΑΚΓ και στον FIBER είναι συμπληρωματικοί προς εκείνους που ορίζονται στις κατευθυντήριες γραμμές που εφαρμόζονται στους τομείς της γεωργίας, της δασοκομίας και της αλιείας, οι οποίες καθορίζουν τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες η Επιτροπή αξιολογεί κατά πόσον τα μέτρα κρατικών ενισχύσεων που δεν απαλλάσσονται κατά κατηγορία συμβιβάζονται με την ενιαία αγορά. Από κοινού, αυτά τα δύο σύνολα κανόνων συνιστούν ένα ολοκληρωμένο εγχειρίδιο κανόνων για τη χορήγηση κρατικών ενισχύσεων στους τομείς της γεωργίας, της δασοκομίας και της αλιείας.
Οι κανονισμοί για τις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας απαλλάσσουν τα μικρά ποσά ενισχύσεων από το πεδίο εφαρμογής του ελέγχου των κρατικών ενισχύσεων δεδομένου ότι θεωρείται ότι δεν επηρεάζουν τον ανταγωνισμό και τις συναλλαγές στην ενιαία αγορά. Κατά συνέπεια, μπορούν να χορηγούνται ενισχύσεις ήσσονος σημασίας χωρίς προηγούμενη κοινοποίηση στην Επιτροπή και έγκριση από αυτήν.
