Του Χάρη Μαμουλάκη*
Όταν ανέλαβε κυβερνητικές ευθύνες ο ΣΥΡΙΖΑ το 2015, βρίσκονταν εν ισχύ ο Νόμος Κατσέλη. Το εν λόγω θεσμικό πλαίσιο προστάτευε την πρώτη κατοικία από χρέη προς τράπεζες δίνοντας την δυνατότητα σε υπερχρεωμένους δανειολήπτες να προσφύγουν στα δικαστήρια ώστε να τεκμηριώσουν την αντικειμενική οικονομική δυσκολία στην οποία είχαν περιέλθει. Την εποχή εκείνη, παρά τις ασφυκτικές πιέσεις της Τρόικας κατά τις διαπραγματεύσεις του τρίτου μνημονίου, συμφωνείται και ψηφίζεται ο Νόμος Σταθάκη. Ένας νόμος που επέκτεινε την προστασία της πρώτης κατοικίας και προς τους ελεύθερους επαγγελματίες, μαζί με τα χρέη προς το δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία.
Και οι δύο παραπάνω νόμοι αποτελούσαν έκτακτα εργαλεία που αντανακλούσαν την συρρίκνωση των εισοδημάτων των κατώτερων και μεσαίων στρωμάτων της χώρας μας την περίοδο της οικονομικής κρίσης. Από το 2019 και μετά, έπαψαν να μπορούν να υπάγονται άλλοι υπερχρεωμένοι πολίτες στο παραπάνω προστατευτικό πλέγμα, χωρίς όμως να καταργηθεί η προστασία σε όσους είχαν υπαχθεί σε αυτό και χωρίς να έχει αρθεί η προστασία της πρώτης κατοικίας. Ο νόμος 4605/2019 καθιέρωσε την διαδικασία ρύθμισης χρεών με πιστωτικά ιδρύματα που αποσκοπούσε εκ νέου στην προστασία της πρώτης κατοικίας ευάλωτων δανειοληπτών, συμπεριλαμβανομένων των μικρομεσαίων επιχειρηματιών που είχαν λάβει δάνεια με υποθήκη την πρώτη κατοικία.
Ταυτόχρονα, θεσμοθετούταν η επιδότηση της δόσης της ρύθμισης που θα προέκυπτε από το παραπάνω πλαίσιο, σύμφωνα με κοινωνικά και εισοδηματικά κριτήρια. Τέλος, την ίδια περίοδο, την στιγμή δηλαδή της εξόδου από τα μνημόνια, η κυβέρνηση υποχρέωνε τις τράπεζες μέσω του μεταβατικού μηχανισμού, να προχωρήσουν σε ρυθμίσεις σε όλα τα δάνεια ώστε να αποκλιμακωθεί ο όγκος των κόκκινων δανείων των χαρτοφυλακίων τους, χωρίς ακραίες κοινωνικές συνέπειες. Ο νόμος αυτός μάλιστα, τον οποίο σήμερα η ΝΔ κάνει ότι δεν γνωρίζει, έτυχε παράτασης από την σημερινή κυβέρνηση πριν από την κατάργηση του από τον νέο πτωχευτικό νόμο, τον 4738/2020.
Η ΝΔ επέλεξε, εν μέσω πανδημίας και ενώ δημιουργούταν νέο ιδιωτικό χρέος από τις αντικειμενικές οικονομικές συνθήκες που επικρατούσαν στην χώρα, να φέρει έναν πτωχευτικό νόμο με τον οποίο καταργούταν η προστασία της πρώτης κατοικίας και παράλληλα οι τράπεζες απαλλάσσονταν από την υποχρέωση να κάνουν προτάσεις για ρυθμίσεις των δανείων τους προς τους δανειολήπτες. Σήμερα πλέον, οι ευάλωτοι δανειολήπτες δεν έχουν καμία δυνατότητα να κάτσουν στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης με τις τράπεζες, ενώ τα ίδια τα τραπεζικά ιδρύματα δεν έχουν κανένα κίνητρο να προχωρήσουν μαζικά σε ρυθμίσεις δανείων.
Ο ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ, από την θέση τη Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, έχει καταθέσει τρεις φορές προτάσεις τροπολογιών που διασφαλίζουν την προστασία της πρώτης κατοικίας, όλες όμως απορρίφθηκαν. Και με αυτό το πνεύμα θα λειτουργήσει όταν μετά τις επερχόμενες εκλογές αναλάβει εκ νέου κυβερνητικές ευθύνες. Προτεραιότητά μας είναι να σταματήσει η κοινωνία να πληρώνει τις πολιτικές επιλογές της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Πρόθεση μας είναι άμεσα να καταργήσουμε τον πτωχευτικό νόμο της ΝΔ και να προχωρήσουμε στην αντικατάστασή του από ένα νέο θεσμικό πλαίσιο προστασίας της πρώτης κατοικίας και υποχρέωσης των πιστωτών και των πιστωτικών ιδρυμάτων να προτείνουν βιώσιμες ρυθμίσεις για το ιδιωτικό χρέος με κοινωνικά κριτήρια.
* Ο Χάρης Μαμουλάκης είναι αν. Τομεάρχης Ανάπτυξης & Επενδύσεων Κ.Ο. ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Βουλευτής Ηρακλείου - Πολιτικός Μηχανικός BEng MSc
