Σήμερα θα συναντηθούν κοντά στο Κισινάου της Μολδαβίας οι ηγέτες 47 χωρών της Ευρώπης (εντός και εκτός ΕΕ και ευρωζώνης, αλλά με εξαίρεση τη Ρωσία και τη Λευκορωσία) στο πλαίσιο της 2ης συνόδου της «Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας».
Ο λόγος για έναν Θεσμό ο οποίος ιδρύθηκε πέρσι μετά τη ρωσική επίθεση στην Ουκρανία, με πρωτοβουλία του Γάλλου προέδρου, Εμανουέλ Μακρόν.
Η Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα (ΕΠΚ, Εuropean Political Community/EPC), όπως αναφέρεται στον ιστότοπο της, είναι μια πλατφόρμα για τον πολιτικό συντονισμό μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών σε ολόκληρη την ήπειρο, χωρίς να αντικαθιστά μία υφιστάμενη οργάνωση, δομή ή διαδικασία και χωρίς να αποσκοπεί να δημιουργήσει νέες σε αυτό το στάδιο.
Στόχος της είναι η προώθηση του πολιτικού διαλόγου και της συνεργασίας για την αντιμετώπιση θεμάτων κοινού ενδιαφέροντος και την ενίσχυση της ασφάλειας, της σταθερότητας και της ευημερίας της ευρωπαϊκής ηπείρου.
Τι θα συζητηθεί
Κατά την 1η σύνοδο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας τον Οκτώβριο του 2022 στην Πράγα, οι ηγέτες των χωρών -μελών της συζήτησαν κυρίως θέματα ειρήνης και ασφάλειας, ιδίως τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, και την ενεργειακή κρίση.
Οι συζητήσεις της 2ης συνόδου κορυφής της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας θα επικεντρωθούν στα εξής κύρια θέματα: Τις κοινές προσπάθειες για την ειρήνη και την ασφάλεια- ενεργειακή ανθεκτικότητα και δράση για το κλίμα- και τις διασυνδέσεις στην Ευρώπη για μια καλύτερα συνδεδεμένη και σταθερότερη ήπειρο.
‘Οπως σχολιάζει σε σχετικό με τη σύνοδο δημοσίευμα της η γερμανική εφημερίδα Die Zeit, η Μολδαβία είναι ένα από τα πιο απίθανα μέρη για μια τέτοια συνάντηση. Η μικρή δημοκρατία βρίσκεται πολύ ανατολικά, ανάμεσα στη Ρουμανία και την Ουκρανία. Η Υπερδνειστερία, αρχικά μέρος της χώρας, βρίσκεται de facto υπό ρωσικό έλεγχο. Σε γενικές γραμμές, η επιρροή της Ρωσίας είναι μεγάλη. Η Μολδαβία είναι επίσης μια από τις φτωχότερες χώρες της Ευρώπης- δύσκολα θα μπορούσε να φιλοξενήσει μια τέτοια συνάντηση χωρίς τη βοήθεια της ΕΕ.
Αναφορικά με το λόγο της ύπαρξης αυτού του θεσμού, η Zeit εξηγεί πως όσοι μιλούν για την πολιτική Ευρώπη μιλούν συνήθως για την ΕΕ. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει 27 χώρες, αλλά στη σύνοδο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας στη Μολδαβία θα εκπροσωπηθούν σχεδόν διπλάσιες, δηλαδή επιπλέον 20 (συνολικά δηλαδή 47). Ανάμεσά τους είναι εκείνες που θα ήθελαν να ενταχθούν στην Ένωση, η ίδια η Μολδαβία είναι μία από αυτές, και οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων. Άλλες σίγουρα δεν θέλουν, η Νορβηγία για παράδειγμα ή η Ελβετία. Τέλος, στη Μολδαβία θα ταξιδέψει και ο Βρετανός πρωθυπουργός Ρίσι Σουνάκ.
Η Ευρώπη είναι μεγαλύτερη από την Ευρωπαϊκή Ένωση - αυτό μπορεί να είναι κοινότυπο, αλλά εξακολουθεί να ξεχνιέται μερικές φορές, τονίζει η Zeit. «Μπορεί να μην ανήκουμε στην ΕΕ, αλλά ανήκουμε στο 'Ε'», όπως το θέτει ο Αλβανός πρωθυπουργός Έντι Ράμα. Η συνάντηση στη Μολδαβία λαμβάνει υπόψη το γεγονός αυτό.
Η ιδέα γι' αυτήν την νέα «Κοινότητα» προέρχεται από τον Εμανουέλ Μακρόν. Πέρυσι, ο πρόεδρος της Γαλλίας είχε αρχικά προτείνει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να ιδρυθεί μια νέα λέσχη: η Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα. Υπό το βάρος της ρωσικής επίθεσης στην Ουκρανία, ο Μακρόν ήθελε να δημιουργήσει έναν χώρο για να συζητήσει την ασφάλεια της ηπείρου με όσο το δυνατόν περισσότερες χώρες.
Όπως έχει δηλώσει ο Γάλλος Πρόεδρος : «Rassembler notre Europe dans la vérité de sa géographie», δηλάδή «ενώστε την Ευρώπη μας στην αλήθεια της γεωγραφίας της».
Όπως κάποιες από τις ιδέες του Γάλλου, έτσι και αυτή δεν έγινε αμέσως δεκτή με ενθουσιασμό, σημειώνει η γερμανική εφημερίδα, καθώς πολλοί θεώρησαν ένα νέο σύλλογο περιττό, άλλοι ακόμη και επιβλαβές. Ο ενθουσιασμός ήταν επίσης περιορισμένος στη γερμανική κυβέρνηση. Παρ' όλα αυτά, 44 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων συναντήθηκαν στην Πράγα τον περασμένο Οκτώβριο και ιδρύθηκε η Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα. Στο μέλλον, θέλουν να συναντώνται δύο φορές το χρόνο, εναλλάξ σε μια χώρα της ΕΕ και σε μια χώρα εκτός ΕΕ.
Το ζήτημα, όμως, παραμένει, σύμφωνα με την Zeit: Γιατί χρειαζόμαστε άλλη μια λέσχη με δικό της ακρωνύμιο εκτός από την ΕΕ, το Συμβούλιο της Ευρώπης και τον ΟΑΣΕ;
Ο Ολλανδός ιστορικός Λούουκ φαν Μίντελααρ αναγνωρίζει στην Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα κατά κάποιον τρόπο έναν απόηχο της ιστορίας. Μαζί με τον Γερμανό Χανς Κρίμπε και τον Γάλλο Σεμπαστιάν Λουμέ, ο φαν Μίντελάαρr ίδρυσε το Ινστιτούτο Γεωπολιτικής των Βρυξελλών, ένα γεωπολιτικό think tank. Η νέα κοινότητα είναι μια "ταιριαστή και έγκαιρη απάντηση στην κατάρρευση της μεταψυχροπολεμικής ευρωπαϊκής τάξης", υποστηρίζουν σε ένα δοκίμιο που μόλις δημοσιεύθηκε. Η νέα λέσχη (σ.σ. η Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα), υποστηρίζουν, θα επιτρέψει στα μέλη της να διαβουλεύονται ως κυρίαρχα κράτη για θέματα πολέμου και ειρήνης, «όχι σε αντίθεση με ό,τι έκαναν αυτά τα κράτη το 1989 και το 1945, ή το 1815 και ακόμη και το 1648».
Μία από τις προφανείς αντιρρήσεις για τη νέα λέσχη είναι ο μη δεσμευτικός της χαρακτήρας. Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων δεν θα αποφασίσουν τίποτα στο Κισινάου, απλώς θα μιλήσουν. Οι Κρίμπε, Λουμέ και φαν Μίντελααρ βλέπουν ακριβώς αυτό ως ευκαιρία: ο άτυπος χαρακτήρας επιτρέπει την ελεύθερη και ανοικτή ανταλλαγή απόψεων μεταξύ ίσων. «Ευρώπη χωρίς γραφειοκρατία», την αποκαλούν. Ο Όλαφ Σολτς λέγεται επίσης ότι πρόσφατα προέτρεψε τον Εμανουέλ Μακρόν να διατηρήσει τον άτυπο χαρακτήρα της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας.
Τουλάχιστον εξίσου σημαντικός με τον κατάλογο των συμμετεχόντων στο Κισινάου είναι και οι απόντες. Η Ρωσία και η Λευκορωσία δεν έχουν προσκληθεί. Θεωρητικά, θα μπορούσαν να συμμετάσχουν μόλις ο Πούτιν τερματίσει τον πόλεμο κατά της Ουκρανίας. Και οι δύο χώρες ανήκουν αναμφίβολα στην Ευρώπη. Ωστόσο, η Ρωσία ήταν κάποτε μέλος της G8 πριν καταλάβει την Κριμαία το 2014.
Η Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα είναι ένα πείραμα με ανοιχτή έκβαση, τονίζει η Zeit. Είναι μια προσπάθεια των Ευρωπαίων να αποκτήσουν μια ιδέα για την Ευρώπη και να μπουν σε διάλογο μεταξύ τους γι' αυτήν, πέρα από την ΕΕ. Στην καλύτερη περίπτωση, γράφουν οι τρεις παραπάνω εμπειρογνώμονες στο δοκίμιό τους, η Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα θα μπορούσε να πετύχει την αναβίωση «του πνεύματος μιας ευρωπαϊκής Πόλεως». Ωραία ιδέα, αλλά δύο συναντήσεις σίγουρα δεν αρκούν για μια «νέα Πόλη», καταλήγει η Zeit.
