Το δόγμα «Πρώτα η Αμερική», από την υιοθέτηση μιας νέας πολιτικής πλατφόρμας έως την οικονομία και την εξωτερική πολιτική, παγίωσε πλέον ο Ντόναλντ Τραμπ στο συνέδριο των Ρεπουμπλικάνων, παίρνοντας και επισήμως το χρίσμα για τις εκλογές του Νοεμβρίου στις ΗΠΑ. Το όλο σκηνικό - συμπεριλαμβανομένης της 90λεπτης ομιλίας, της μεγαλύτερης στην ιστορία από προεδρικό υποψήφιο - συνιστά τόσο εκπληκτική πολιτική νίκη για έναν πρώην πρόεδρο που έφυγε ντροπιασμένος από τον Λευκό Οίκο πριν από λιγότερο από τέσσερα χρόνια μετά την επίθεση της 6ης Ιανουαρίου στο Καπιτώλιο από τους υποστηρικτές του όσο και μια στιγμή προσωπικού θριάμβου αφού επέζησε από την απόπειρα δολοφονίας μόλις πριν από λίγες μέρες.
Η προφανής επίδειξη ενότητας του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος λαμβάνει χώρα σε μια στιγμή βαθιάς αβεβαιότητας για το Δημοκρατικό Κόμμα, καθώς αυξάνονται οι πιέσεις στον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν να αποχωρήσει από το κόμμα του, μετά την καταστροφική επίδοσή του στο ντιμπέιτ του προηγούμενου μηνός. Ο Τραμπ αναφέρθηκε μόνο μία φορά στον Μπάιντεν, στάση που αντικατοπτρίζει ενδεχομένως μία νέα πραγματικότητα στην κούρσα των εκλογών, ότι ο Μπάιντεν μπορεί σύντομα να μην είναι πλέον υποψήφιος. Ο Τραμπ προηγείται του Μπάιντεν σε όλες σχεδόν τις εθνικές δημοσκοπήσεις οι οποίες τον καθιστούν ξεκάθαρο φαβορί για την επιστροφή στο Λευκό Οίκο.
- Διαβάστε ακόμα - Ο Τραμπ υπόσχεται μεγάλες μειώσεις φόρων και τέλος του πληθωρισμού
Ενώ όμως ο Τραμπ χρησιμοποίησε την ομιλία για να επιτεθεί στις πολιτικές των Δημοκρατικών και για να βρει προβλήματα στην Αμερική, απηύθυνε και εκκλήσεις για εθνική ενότητα και πέρα από τη βάση του. Δήλωσε ότι θέλει να γίνει πρόεδρος για όλη την Αμερική, όχι για τη μισή Αμερική, επειδή δεν υπάρχει νίκη στη νίκη για τη μισή Αμερική, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, ενώ έκανε σαφώς ένα βήμα προς το κέντρο, καλώντας να τερματιστεί η διχόνοια και η διαίρεση.
Η Ευρώπη στο επίκεντρο
Βασική του προτεραιότητα είναι να πατάξει τη μετανάστευση, να μειώσει τους φόρους και να ανανεώσει τους εμπορικούς πολέμους, εάν εκλεγεί για άλλα τέσσερα χρόνια στο Λευκό Οίκο. «Μας έχουν εκμεταλλευτεί από καιρό άλλες χώρες, που συχνά θεωρούνταν σύμμαχοί μας. Χάνουμε θέσεις εργασίας και έσοδα, αυτοί κερδίζουν τα πάντα και εξαφανίζουν τις επιχειρήσεις μας. Το σταμάτησα πριν από τέσσερα χρόνια και θα το σταματήσω ξανά», είπε ο Τραμπ.
Ο Τραμπ υποσχέθηκε συγκεκριμένα να χρησιμοποιήσει φόρους, δασμούς και κίνητρα για να βοηθήσει τον κλάδο αυτοκινήτου των ΗΠΑ και τόνισε ότι δεν θα επιτρέψει την κατασκευή τεράστιων εργοστασίων κατασκευής αυτοκινήτων στο Μεξικό, την Κίνα ή άλλες χώρες. Υποσχέθηκε δε να τερματίσει τους κανόνες που ενισχύουν την υιοθέτηση ηλεκτρικών οχημάτων, κάτι που βρίσκεται στο επίκεντρο των κλιματικών σχεδίων του Μπάιντεν.
Η Ευρώπη βρίσκεται στο επίκεντρο των πολιτικών προστατευτισμού του Τραμπ, καθώς σχεδιάζει πρόσθετους εμπορικούς δασμούς, κάνοντας σαφείς τους διαφορετικούς δρόμους που θα ακολουθήσουν οι δύο πλευρές του Ατλαντικού στο θέμα της κλιματικής αλλαγής, με αποδυνάμωση της διατλαντικής σχέσης, σε μια εποχή που η Ρωσία επιδιώκει την πιο καταστροφική σύγκρουση στη γηραιά ήπειρο από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ο Τραμπ είναι χλιαρός απέναντι στο ΝΑΤΟ, ενώ ο αντιπρόεδρός του, Τζ. Ντ. Βανς, είναι αντίθετος με την παροχή βοήθειας στην Ουκρανία και υποστηρίζει στροφή προς την Ασία. Την ίδια στιγμή ωστόσο, υπάρχει μια αναγνώριση στην Ευρώπη ότι τα πράγματα δεν πάνε όλα καλά ούτε με τον Μπάιντεν. Ανώτερος Γάλλος αξιωματούχος που τάσσεται υπέρ του Μπάιντεν είπε ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ δεν τα πάει καλά εδώ και πολύ καιρό και οι άνθρωποι πρέπει να σταματήσουν να προσποιούνται ότι όλα βαίνουν καλά μαζί του. Ενώ οι σύμμαχοι των ΗΠΑ σέβονται τον Μπάιντεν τόσο ως ηγέτη όσο και προσωπικά ως άτομο, προσέθεσε ο αξιωματούχος, γίνεται όλο και πιο αδύναμος σωματικά και πολιτικά μέρα με τη μέρα και αυτή η πραγματικότητα έχει δραματικές συνέπειες σε ολόκληρο τον κόσμο.
Ως εκ τούτου, η Ευρώπη καλείται επειγόντως να αυξήσει τις αμυντικές της δαπάνες και στο πλαίσιο αυτό εξετάζεται ο κοινός δανεισμός. Ενώ προηγουμένως είχε αναφερθεί ένα ποσό της τάξης των 100 δισ. ευρώ που θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί με αμυντικά ομόλογα, ορισμένοι λένε τώρα ότι θα χρειαστεί το διπλάσιο ή το τριπλάσιο ποσό, εάν ο Τραμπ επιστρέψει στην εξουσία.
Μέση Ανατολή και Ισραήλ
Ενώ όμως η Ευρώπη ανησυχεί στην προοπτική εκλογικής νίκης του Τραμπ, ορισμένα κράτη στη Μέση Ανατολή εμφαζίνονται θετικά διακείμενα. Η Σαουδική Αραβία, ένθερμος υποστηρικτής του Τραμπ κατά την πρώτη του θητεία, απολαμβάνει τώρα τις καλύτερες δυνατές σχέσεις με τον Μπάιντεν και την κυβέρνησή του, ακόμα κι αν χρειάστηκαν τρία δύσκολα χρόνια για να φτάσει σε αυτό το σημείο, σύμφωνα με ανώτερο Σαουδάραβα αξιωματούχο. Ενώ το Ριάντ αντιμετωπίζει τώρα την ανάγκη να επιστρέψει στην κοσμοθεωρία του Τραμπ, αυτό ευνοείται από τις αμοιβαίες επαφές με τον πρίγκιπα διάδοχο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν τους τελευταίους έξι μήνες, όπως σκιαγραφήθηκε από τον Τραμπ σε πρόσφατη συνέντευξη στο Bloomberg Businessweek.
Το ίδιο και στο Ισραήλ, όπου ο πρωθυπουργός Μπένιαμιν Νετανιάχου έχει προσκληθεί να μιλήσει στο Κογκρέσο των ΗΠΑ στην Ουάσιγκτον την επόμενη εβδομάδα. Ενώ ο Νετανιάχου επωφελήθηκε από την υποστήριξη του Μπάιντεν στον πόλεμο του Ισραήλ στη Γάζα, παρασκηνιακά προσπαθεί να βελτιώσει τη σχέση του με τον Τραμπ, η οποία επιδεινώθηκε μετά την ήττα του προέδρου από τον Μπάιντεν στις εκλογές του 2020. Φαίνεται ότι κάποιες από αυτές τις προσπάθειες αποδίδουν. Στις 16 Ιουλίου, περίπου 48 ώρες μετά την απόπειρα κατά της δολοφονίας του, ο Τραμπ αναδημοσίευσε στο Truth Social ένα βιντεοσκοπημένο μήνυμα από τον Νετανιάχου στο οποίο ο Ισραηλινός ηγέτης και η σύζυγός του ευχήθηκαν στον Τραμπ ταχεία ανάρρωση.
Οι σχέσεις με τον υπόλοιπο κόσμο
Τα βλέμματα στρέφονται σε μία ακόμη έκρυθμη από γεωπολιτικής απόψεως περιοχή του πλανήτη, την Ταϊβάν, η οποία αυτή τη στιγμή απολαμβάνει δικομματική υποστήριξη από τις ΗΠΑ ενόψει της κινεζικής πίεσης να ενωθεί με την ηπειρωτική χώρα. Ενώ ο Τραμπ ξεκίνησε έναν εμπορικό πόλεμο με την Κίνα στην πρώτη του θητεία που ωφέλησε την Ταϊβάν, δήλωσε τώρα στο Businessweek ότι το νησί πρέπει να πληρώσει για την προστασία των ΗΠΑ, ωθώντας τον πρωθυπουργό Τσο Γιουνγκ-τάι να τονίσει την πρόοδο της κυβέρνησης στις στρατιωτικές δαπάνες και τη στράτευση.
Το μεγαλύτερο ερώτημα, ωστόσο, είναι ποιές οι συνέπειες εάν ο Τραμπ διευκολύνει τη νίκη του Πούτιν στην Ουκρανία. Ένα τέτοιο σενάριο θα μπορούσε να προκαλέσει σκεπτικισμό και ανησυχίες μεταξύ των Ταϊβανέζων», δήλωσε ο Chen Fang-yu, επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Soochow. Στη Νότια Κορέα, οι ανησυχίες για την αξιοπιστία του Τραμπ ως εταίρου έχουν αναζωπυρώσει μια συζήτηση στη Σεούλ σχετικά με το εάν τελικά είναι εφικτό να αποκτηθεί ένα πυρηνικό οπλοστάσιο ανεξάρτητο από την πυρηνική ομπρέλα των ΗΠΑ για προστασία από τη Βόρεια Κορέα.
Από οικονομικής πλευράς, υπάρχει στη Σεούλ η συνειδητοποίηση ότι οι εταιρείες θα πρέπει να υποσχεθούν νέες και μεγαλύτερες αμερικανικές επενδύσεις για να ικανοποιήσουν μια νέα κυβέρνηση Τραμπ, δήλωσε κυβερνητικός αξιωματούχος - προσθέτοντας ότι αυτό δεν θα ήταν εύκολο. Οι εταιρείες της Νότιας Κορέας συγκαταλέγονται μεταξύ των ξένων εταιρειών που έχουν επενδύσει δισεκατομμύρια δολάρια στο πλαίσιο της νομοθεσίας του Μπάιντεν για τη μείωση του πληθωρισμού, ο οποίος παρέχει κίνητρα για την ενίσχυση της εγχώριας κατασκευής ειδών όπως ηλεκτρικά οχήματα και εργοστάσια μπαταριών.
Αν και η προσέγγιση του Τραμπ αντιπροσωπεύει μια μετατόπιση από τον Μπάιντεν, είναι ευπρόσδεκτη σε ορισμένα μέρη του πλανήτη - ιδιαίτερα στο ευρύ φάσμα των αναδυόμενων οικονομιών γνωστών ως Παγκόσμιος Νότος. Ενώ ηγετικά μέλη όπως η Βραζιλία ή η Νότια Αφρική - μέλη της συμμαχίας BRICS μαζί με την Κίνα και τη Ρωσία - είναι πιο εναρμονισμένα με τον Μπάιντεν πολιτικά, διαφωνούν μαζί του για την εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία και επικροτούν τη στάση του Τραμπ για τον τερματισμό του πολέμου.
Στην Αφρική, πολλές χώρες έχουν μείνει απογοητευμένες από τη θητεία του Μπάιντεν, είτε από πολιτικές που τις υποχρέωναν να επιλέξουν μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας, είτε λόγω της σταθερής υποστήριξης της Αμερικής στο Ισραήλ στον πόλεμο κατά της Χαμάς, δήλωσαν δύο Αφρικανοί αξιωματούχοι.
Η Ιαπωνία, ένας άλλος βασικός σύμμαχος στην Ασία, δεν ανησυχεί τόσο πολύ. Ο Τάρο Άσο, πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, επισκέφτηκε τον Τραμπ τον Απρίλιο σε μια προσπάθεια να ξαναχτίσει επαφές ανώτατου επιπέδου παρόμοιες με αυτές που είχε δημιουργήσει ο εκλιπών ηγέτης Σίνζο Άμπε μέσω της διπλωματίας του στο γκολφ.
Ως προς το Μεξικό, η επιστροφή του Τραμπ εκτιμάται ότι εγκυμονεί και κινδύνους και οφέλη. Η μετανάστευση και η αναθεώρηση της συμφωνίας ελεύθερων συναλλαγών της Βόρειας Αμερικής, γνωστής ως USMCA - καθώς και ο συνωστισμός των εταιρειών στο Μεξικό για να επωφεληθούν από την εγγύτητα με τους Αμερικανούς καταναλωτές - είναι όλα πιθανά σημεία ανάφλεξης. Μάλιστα, κατηγόρησε χώρες της Λατινικής Αμερικής για την ενθάρρυνση βίαιων εγκληματιών να εισέλθουν στις ΗΠΑ και υποσχέθηκε δρακόντεια καταστολή στα σύνορα ΗΠΑ-Μεξικού.
Συμφέροντα ή ιδεολογίες;
Ωστόσο, η σύναψη συμφωνιών υπερισχύει της ιδεολογίας. Παρά τους φόβους για μεγαλύτερη αστάθεια - φόβοι ότι ο Τραμπ θα εγκαταλείψει την Ουκρανία, θα υποβαθμίσει τις αμερικανικές συμμαχίες και θα επιβάλει δασμούς 60% στα κινεζικά προϊόντα - φέρνει επίσης μια νέα πιθανότητα για διαπραγματεύσεις που ενδεχομένως να οδηγήσουν σε νέες διπλωματικές προσεγγίσεις σε αυτούς τους τομείς. Ήδη, οι παγκόσμιοι ηγέτες έχουν αρχίσει να σκέφτονται τι μπορούν να προσφέρουν στον Τραμπ ως μέρος οποιασδήποτε συμφωνίας, είτε πρόκειται για περισσότερες δαπάνες για την άμυνα, περισσότερες επενδύσεις από κορυφαίες εταιρείες τεχνολογίας ή περισσότερες αγορές αμερικανικών προϊόντων.
