Μετά την επίθεση της Χαμάς πέρυσι τον Οκτώβριο, τα γεγονότα στη Μέση Ανατολή βρίσκονται πλέον εκτός ελέγχου, με το Ισραήλ να διεξάγει τώρα έναν πόλεμο σε πολλαπλά μέτωπα που απειλεί να κατακλύσει την περιοχή.
Μετά την εισβολή των μαχητών της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου του 2023, η κυβέρνηση του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου προχώρησε σε ολική επίθεση.
Το μέγεθος της αιφνιδιαστικής επίθεσης της Χαμάς και ο άνευ προηγουμένου αριθμός των ανθρώπων που σκοτώθηκαν και απήχθησαν κατέστησαν φανερό στους Ισραηλινούς πόσο ευάλωτη θα μπορούσε να γίνει η χώρα τους μέσα σε λίγες μόνο ώρες.
- Διαβάστε ακόμα - Νετανιάχου: Ο «Πόλεμος της Αναγέννησης» σε 7 μέτωπα αλλάζει την πραγματικότητα στη Μ. Ανατολή
Η ισραηλινή στρατιωτική απάντηση ήταν άμεση και η κυβέρνηση έθεσε μια σειρά από βασικούς στόχους: ο πιο άμεσος από αυτούς ήταν να εξαλείψει πλήρως την Χαμάς στη Γάζα, την μαχητική ομάδα που το Ισραήλ θεωρεί απειλή για την ίδια του την ύπαρξη.
Ακόμη ένας στόχος ήταν να απελευθερωθούν οι Ισραηλινοί όμηροι από τη Γάζα. Κατά τη διάρκεια της εισβολής του Ισραήλ, η Χαμάς συνέλαβε περίπου 250 ανθρώπους και τους μετέφερε στη Γάζα.
Το μεγάλο ερώτημα που θέτει το Euronews είναι εάν ένα χρόνο μετά, το Ισραήλ έχει επιτύχει κάποιον από τους επιχειρησιακούς, στρατηγικούς ή πολιτικούς του στόχους.
Διάδρομοι εξουσίας
Ένα χρόνο μετά, ο ισραηλινός στρατός εξακολουθεί να μάχεται στη Γάζα, να υφίσταται απώλειες σχεδόν καθημερινά, ενώ χιλιάδες Παλαιστίνιοι πολίτες, συμπεριλαμβανομένων γυναικών και παιδιών, έχουν σκοτωθεί.
Στις 30 Μαΐου του τρέχοντος έτους, ο ισραηλινός στρατός ανέλαβε τον έλεγχο του Διαδρόμου Φιλαδέλφια, όπως ονομάζεται η λωρίδα γης μήκους 14 χιλιομέτρων που εκτείνεται από τη Μεσόγειο Θάλασσα μέχρι το Ισραήλ και κατά μήκος των συνόρων της Αιγύπτου.
Σύμφωνα με το Ισραήλ, ο έλεγχος αυτής της γραμμής εδάφους είναι ζωτικής σημασίας για την «ασφυξία» της Χαμάς, αποκόπτοντας τις γραμμές εφοδιασμού της με όπλα που εισέρχονται στη Γάζα μέσω του συνοριακού περάσματος της Ράφα με την Αίγυπτο.
Η κατάληψη όμως του ελέγχου του διαδρόμου από το Ισραήλ προκάλεσε ανησυχία στις ΗΠΑ και σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες για την παρουσία του ισραηλινού στρατού στην περιοχή, καθώς αυτό συνιστά παραβίαση των Συμφωνιών του Καμπ Ντέιβιντ του 1978 με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ, που εδραίωσε την ειρήνη μεταξύ του Ισραήλ και της Αιγύπτου.
Η Αίγυπτος, το Κατάρ και ορισμένα άλλα αραβικά κράτη που αναγνώρισαν διπλωματικά το Ισραήλ του ζήτησαν να αποσύρει τα στρατεύματά του.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Αιγύπτου, Μπαντρ Αχμέντ Μοχάμεντ Αμπντελατί, κατηγόρησε το Ισραήλ ότι χρησιμοποιεί την πείνα ως όπλο για να αναγκάσει τους ανθρώπους να εγκαταλείψουν τη Γάζα. Το Ισραήλ κατέλαβε το πέρασμα της Ράφα για να εμποδίσει διεθνείς οργανισμούς να παραδώσουν ανθρωπιστική βοήθεια αφήνοντας τους κατοίκους της Γάζας χωρίς επαρκή τροφή και φάρμακα.
Ωστόσο, η διατήρηση μιας συνεχούς στρατιωτικής παρουσίας του Ισραήλ κατά μήκος του διαδρόμου της Φιλαδέλφια και του διαδρόμου Νετζαρίμ, της ζώνης κατοχής που δημιούργησε ο ισραηλινός στρατός και η οποία χωρίζει τη Γάζα στη μέση, είναι ένας από τους όρους του για μια διαρκή κατάπαυση του πυρός στη Γάζα.
Πολεμώντας τη Χεζμπολάχ
Η λιβανέζικη μαχητική ομάδα Χεζμπολάχ, η οποία είναι ιδεολογικά ευθυγραμμισμένη με την Χαμάς, ζήτησε επίσης από το Ισραήλ να αποσυρθεί από την περιοχή κοντά στο συνοριακό πέρασμα της Ράφα. Σε αντάλλαγμα, θα σταματούσε τη σχεδόν καθημερινή ανταλλαγή πυρών με ισραηλινές δυνάμεις στο βορρά. Η πρόταση αυτή απορρίφθηκε.
Το ζήτημα του Διαδρόμου της Φιλαδέλφια είναι η στρατηγική γέφυρα που συνδέει τον πόλεμο στη Γάζα με την κλιμακούμενη σύγκρουση στον Λίβανο.
Ακριβώς 12 μήνες μετά το ξέσπασμα του πολέμου στη Γάζα, ένα νέο μέτωπο έχει ανοίξει κατά μήκος των βόρειων συνόρων του Ισραήλ με τον Λίβανο, όπου βρίσκεται πλέον σε σύγκρουση με τη Χεζμπολάχ. Το Ισραήλ και η Χεζμπολάχ ανταλλάσσουν σχεδόν καθημερινά διασυνοριακά πυρά από τον περασμένο Οκτώβριο, αλλά τις τελευταίες εβδομάδες, αυτές οι εχθροπραξίες έχουν ενταθεί.
Στις 30 Σεπτεμβρίου, το Ισραήλ εξαπέλυσε, όπως ανακοίνωσε, στοχευμένη χερσαία επίθεση στο έδαφος του Λιβάνου για να ξεριζώσει και να εξαλείψει μαχητές και θέσεις της Χεζμπολάχ.
Οι στόχοι δεν επιτεύχθηκαν
Περισσότερα από 600 μέλη των δυνάμεων ασφαλείας του Ισραήλ έχασαν τη ζωή τους ως αντίποινα του πολέμου στη Γάζα και σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της Χαμάς, περισσότεροι από 41.000 Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί. Ωστόσο, το υπουργείο δεν κάνει διάκριση μεταξύ αμάχων και μαχητών στον αριθμό του.
- Διαβάστε ακόμα - Η Χαμάς ορκίζεται να διεξάγει «μακρά μάχη φθοράς» κατά του Ισραήλ - Σε «πολύ δύσκολη» κατάσταση οι όμηροι
Επίσης, ένας χρόνος πολέμου βρίσκει τη Γάζα σε κατάσταση κατάρρευσης. Μεγάλα τμήματα γης δεν είναι τίποτα άλλο από σωροί ερειπίων και οι άνθρωποι που ζουν ακόμα εκεί βρίσκονται υπό τη συνεχή απειλή της πείνας και των ασθενειών.
Παρά την κλιμάκωση των επιχειρήσεων, ο στόχος της εξάλειψης της Χαμάς απέχει ακόμα πολύ από το να επιτευχθεί. Σύμφωνα με ισραηλινά στοιχεία, 117 όμηροι έχουν απελευθερωθεί, αλλά οι περισσότεροι από αυτούς ανταλλάχθηκαν με Παλαιστίνιους αιχμαλώτους σε μια προσωρινή εκεχειρία το Νοέμβριο αντί να ελευθερωθούν ως αποτέλεσμα των στρατιωτικών επιχειρήσεων του ισραηλινού στρατού.
Τι συνέβη στις 7 Οκτωβρίου;
Στις 7 Οκτωβρίου του 2023 στις 6.30 πμ τοπική ώρα, η Χαμάς εκτόξευσε μία επίθεση που την ονόμασε «Πλημμύρα του Αλ Άκσα». Σχεδόν 6.000 ρουκέτες εκτοξεύτηκαν από τη Γάζα εναντίον ισραηλινών στόχων, συμπεριλαμβανομένων κατοικημένων περιοχών γύρω από τη Λωρίδα της Γάζας και μεγάλων πόλεων, όπως το Τελ Αβίβ και η Ασκελόν.
Η απροσδόκητη επίθεση, που πραγματοποιήθηκε από μια ομάδα παλαιστινιακών ενόπλων ομάδων υπό το συντονισμό της Χαμάς, σκότωσε περισσότερους από 1.200 Ισραηλινούς, η πλειοψηφία των οποίων ήταν άμαχοι.
Περίπου 6.000 ένοπλοι Παλαιστίνιοι παραβίασαν τα σύνορα της Γάζας και εισέβαλαν σε χωριά και οικισμούς στο Ισραήλ αφού συνέτριψαν τις λίγες ισραηλινές στρατιωτικές μονάδες που βρίσκονταν στην περιοχή.
Οι ένοπλοι επιτέθηκαν από ξηρά, από τη θάλασσα με ταχύπλοα και από τον ουρανό χρησιμοποιώντας αλεξίπτωτα. Μεταξύ των πρώτων θυμάτων ήταν οι παρευρισκόμενοι σε ένα υπαίθριο μουσικό φεστιβάλ κοντά στο κιμπούτς Ρέιμ, 5 χιλιόμετρα βορειότερα του τείχους της Γάζας.
Κατά τη διάρκεια της εισβολής, η Χαμάς και οι σύμμαχοί της διέπραξαν δεκάδες εγκλήματα, συμπεριλαμβανομένων βιασμών εναντίον Ισραηλινών αμάχων. Ήταν η πρώτη εισβολή στο ισραηλινό έδαφος από το 1948, τη χρονιά που ιδρύθηκε η χώρα.
Ο περίπλοκος συνδυασμός τακτικών ανταρτών, στρατιωτικών επιχειρήσεων κομάντο και υβριδικού πολέμου έπιασε την ισραηλινή ασφάλεια εξ απήνης.
Μια τέτοια επιχείρηση χρειάζεται εκπαίδευση και προετοιμασία, και ορισμένοι στρατιωτικοί αναλυτές σε ολόκληρο τον κόσμο εξεπλάγησαν που οι ισραηλινές υπηρεσίες πληροφοριών δεν γνώριζαν ότι η Χαμάς εκπαιδευόταν για στρατιωτική επιχείρηση. Πολύ περισσότερο, η αντίδραση του ισραηλινού στρατού δεν ήταν καθόλου γρήγορη ή συντονισμένη, προσθέτοντας χάος στον πανικό.
Η κυβέρνηση του Νετανιάχου έγινε αντικείμενο σκληρής κριτικής από το ισραηλινό κοινό για κακή διαχείριση της εθνικής ασφάλειας.
Στρατιωτική απάντηση
Η βαρβαρότητα των δολοφονιών και ο αριθμός των ομήρων οδήγησαν στην στρατιωτική απάντηση του Ισραήλ.
Η κυβέρνηση του Νετανιάχου απάντησε δυναμικά και χτύπησε σκληρά και βαθιά στη Γάζα, ωθούμενη περαιτέρω από τη διεθνή διάσταση της επίθεσης, καθώς η Χαμάς λαμβάνει υποστήριξη και χρηματοδότηση από τον «ορκισμένο» εχθρό του Ισραήλ, το Ιράν.
Το ισραηλινό υπουργικό συμβούλιο διέταξε στρατιωτική απάντηση την ίδια μέρα, ξεκινώντας την επιχείρηση «Σιδερένια Σπαθιά». Ξεκίνησε με αεροπορικές επιδρομές, ανοίγοντας το δρόμο για μια χερσαία επίθεση στις 27 Οκτωβρίου.
Οι ισραηλινές αρχές έδωσαν εντολή σε περισσότερους από ένα εκατομμύριο Παλαιστίνιους να εγκαταλείψουν τη Γάζα. Ωστόσο, αφού δεν είχαν πού να πάνε μετά το κλείσιμο των συνόρων με την Αίγυπτο, δεν είχαν άλλη επιλογή από το να μείνουν εκεί.
Στις 20 Μαΐου του τρέχοντος έτους, ο εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου ξεκίνησε διαδικασίες για την έκδοση ενταλμάτων σύλληψης για τον Νετανιάχου και τον υπουργό Άμυνας Γιοάβ Γκάλαντ.
Το δικαστήριο ανακοίνωσε επίσης τη δίωξη των υψηλόβαθμων στελεχών της Χαμάς, Γιάχια Σινγουάρ, Μαχάμεντ Ντέιφ και Ισμαήλ Χανίγιε. Στις 31 Ιουλίου, ο Χανίγιε σκοτώθηκε σε ισραηλινή επίθεση στην πρωτεύουσα του Ιράν, Τεχεράνη.
Στο διπλωματικό μέτωπο, οι φωνές για την αναγνώριση ενός παλαιστινιακού κράτους γίνονται όλο και πιο δυνατές. Παρόλο που η λύση των δύο κρατών έχει παραμεριστεί από την ίδια την πραγματικότητα και ο Νετανιάχου την έχει αποκλείσει εντελώς, τον Μάιο, η Ιρλανδία, η Ισπανία και η Νορβηγία αναγνώρισαν επίσημα την Παλαιστίνη ως ανεξάρτητο κράτος. Η Σλοβενία τους ακολούθησε αργότερα τον ίδιο μήνα. Η κίνηση υποστηρίχθηκε από τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ.
Θα γίνει η Δυτική Όχθη η νέα Γάζα;
Στα τέλη Σεπτεμβρίου, ο Ισραηλινός Στρατός ενέτεινε τις επιχειρήσεις στη Δυτική Όχθη στο πλαίσιο της αποστολής του κατά της Χαμάς.
Η Χαμάς, η Ισλαμική Τζιχάντ και άλλα παλαιστινιακά μαχητικά κινήματα έχουν επεκτείνει το αντάρτικο δίκτυό τους σε μια προσπάθεια να αποσταθεροποιήσουν τη Δυτική Όχθη, που φαινομενικά ελέγχεται από την Παλαιστινιακή Αρχή, αλλά στην πραγματικότητα, μεγάλο μέρος της είναι κατεχόμενο και διοικείται από το Ισραήλ.
Η Δυτική Όχθη βρίσκεται επίσης υπό πίεση από Ισραηλινούς εποίκους που προσπαθούν να δημιουργήσουν νέες αποικίες εκεί με την υποστήριξη των ακροδεξιών πολιτικών κομμάτων που είναι μέλη της κυβέρνησης συνασπισμού υπό την ηγεσία του Νετανιάχου.
Αυτοί οι οικισμοί είναι παράνομοι βάσει του διεθνούς δικαίου και έχουν καταδικαστεί ευρέως από τη διεθνή κοινότητα.
Το χειρότερο όμως είναι ότι η Δυτική Όχθη παραμένει μια πυριτιδαποθήκη που θα μπορούσε να εκραγεί ανά πάσα στιγμή.
Η νέα δομή στη Γάζα
Ο πόλεμος στη Γάζα πρόκειται να ολοκληρωθεί κατά τη διάρκεια του επόμενου έτους και μια νέα κυβερνητική αρχή θα τεθεί σε λειτουργία για να διευθύνει τον κατεστραμμένο από τον πόλεμο θύλακα, δήλωσε στο Politico ο πρεσβευτής του Ισραήλ στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ο Xέιμ Ρέγκεβ είπε ότι οι ισραηλινές αμυντικές δυνάμεις έχουν ολοκληρώσει τους περισσότερους στρατιωτικούς τους στόχους στη Γάζα, αποδυναμώνοντας την παλαιστινιακή μαχητική οργάνωση Χαμάς σε σημείο που δεν θα μπορούσε πλέον να πολεμήσει ως οργανωμένη δομή, καθώς τώρα συμπεριφέρεται σαν αντάρτικη δύναμη.
«Πριν από τον πόλεμο, η Χαμάς ήταν ένας στρατός με μια αλυσίδα διοίκησης, με τάγματα… Σήμερα αυτή η στρατιωτική απειλή δεν υπάρχει πια», είπε σε τηλεφωνική συνέντευξη μια ημέρα πριν από την επέτειο ενός έτους από τις επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου. «Έχουμε διαλύσει τα περισσότερα από τα τάγματα… Νομίζω ότι αυτή θα είναι η χρονιά που θα δούμε μια νέα κυβερνητική δομή στη Γάζα», τόνισε στο Politico.
