Σε δημόσια διαβούλευση αναμένεται να βγει το επόμενο διάστημα το Ειδικό Χωροταξικό για τις ΑΠΕ το οποίο μαζί με το νέο Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τον Τουρισμό και τα Τοπικά και Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια (τα οποία θα είναι έτοιμα σε τρία χρόνια) θα συμπληρώσει το νέο οδικό χάρτη για τη δόμηση και τις χρήσεις γης σε όλη τη χώρα και θα «απελευθερώσει» επενδύσεις που συχνά παρέμεναν στην ομηρία νομικών η γραφειοκρατικών αγκυλώσεων.
Όπως σημείωσε μιλώντας την Παρασκευή στο 6ο συνέδριο «Renewable and Storage Forum» ο Ευθύμιος Μπακογιάννης, Γενικός Γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τις ΑΠΕ βρίσκεται σε διαδικασία ολοκλήρωσης και το επόμενο διάστημα θα βγει σε δημόσια διαβούλευση. Ο ίδιος ανέφερε ότι το κείμενο είναι έτοιμο σε επίπεδο υπηρεσίας, πληρότητας και αναμένεται να οριστικοποιηθεί αφού προηγηθεί η διαβούλευση η οποία θα συνοδεύεται με την «δέουσα εκτίμηση» που επίσης έχει ολοκληρωθεί και αποτυπώνει αναλυτικά τις επιπτώσεις που έχει ο σχεδιασμός στο χώρο.
Ο κ. Μπακογιάννης ανέφερε ότι το Ειδικό Χωροταξικό για τις ΑΠΕ θα επιτρέψει στις κρατικές υπηρεσίες να αποκτήσουν έναν «οδικό χάρτη» για την προσέγγιση αδειοδοτικών θεμάτων ενώ θα διευκολύνει τις διαδικασίες. Το ΕΧΠ των ΑΠΕ διασαφηνίζει το πλαίσιο για το σύνολο των τεχνολογιών ΑΠΕ και θα θέσει κάποια κριτήρια αναφορικά με την διαφάνεια και την εξειδίκευση. Όπως επεσήμανε, τα επιμέρους χωροταξικά σχέδια που φτιάχνονται ανά περιοχές έρχονται να συμπληρώσουν σε εξειδίκευση τον γενικό σχεδιασμό και τους γενικούς άξονες που περιλαμβάνει το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τις ΑΠΕ.
Το νέο χωροταξικό για τις ΑΠΕ που ετοιμάζει το ΥΠΕΝ φέρνει τομές οι οποίες θα θωρακίσουν έως κάποιο βαθμό τις επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δημιουργώντας δικλείδες ασφαλείας για τους επενδυτές αλλά και για τις τοπικές κοινωνίες.
Η απουσία Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τις ΑΠΕ εξακολουθούν να προκαλούν ανησυχίες στην αγορά την ώρα που η χώρα έχει θέσει στόχους επιτάχυνσης της πράσινης μετάβασης. Πολλά έργα «σκοντάφτουν» στις αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών ακριβώς επειδή δεν υπάρχουν τα σαφή κριτήρια που θα έθετε το χωροταξικό πλαίσιο. Ήδη, εκπρόσωποι της ΕΛΕΤΑΕΝ και του ΕΣΗΑΠΕ έχουν επισημάνει ότι βασική προϋπόθεση για να εκπληρώσουν τον στόχο τους οι ΑΠΕ είναι να υπάρξει ένα ισορροπημένο μείγμα το οποίο θα προκύψει με την κατάλληλη κατανομή του χώρου και την επιτάχυνση της διαδικασίας αδειοδότησης. Ως προς την κατανομή του χώρου μάλιστα, σημείωσαν ότι αντί να εξεταστεί πρωτίστως πόσες ΑΠΕ είναι αναγκαίες, εξετάζεται πρώτα το που θα γίνουν οι περικοπές και οι απαγορεύσεις.
Το νέο πλαίσιο θα αντιμετωπίσει ζητήματα και στρεβλώσεις του παρελθόντος με βάση τα νέα δεδομένα της αγοράς. Όσον αφορά στις ανεμογεννήτριες εντάσσεται η επανεξέταση των κανόνων για τα ψηλά βουνά και τα μικρά νησιά, τα οποία δεν είχαν αντιμετωπιστεί επαρκώς ως ιδιαίτερου τύπου περιπτώσεις. Παράλληλα, λαμβάνονται υπ’ όψιν οι αλλαγές που έχουν συντελεστή στην τεχνολογία και υιοθετούνται διαφορετικά πρότυπα. Στο νέο κανονιστικό πλαίσιο, θα εναχθούν δύο καινούρια στοιχεία τα οποία θα αφορούν στις μπαταρίες για μεγάλους σταθμούς αποθήκευσης και στη χρήση υδρογόνου. Παράλληλα, θα ενσωματωθεί καλύτερα η σωρευτική επίδραση από συσσώρευση πολλών μονάδων ΑΠΕ και θα δημιουργηθούν μεγαλύτερες δικλείδες ευελιξίας.
Αφήνοντας πίσω ένα παρωχημένο πλαίσιο
Όπως είναι γνωστό, το υφιστάμενο Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού για τις ΑΠΕ είχε εγκριθεί επί υπουργίας Γ. Σουφλιά το 2008. Θεωρείται πλέον παρωχημένο γιατί συντάχθηκε σε μια εποχή που κυρίαρχες ήταν άλλες τεχνολογίες (λιγότερο αποδοτικές από ότι σήμερα), άλλες παραδοχές και άλλα περιβαλλοντικά δεδομένα (κυρίως ως προς τους περιορισμούς στις προστατευόμενες περιοχές).
Σχετικά με τις χερσαίες ΑΠΕ το πιο κρίσιμο στάδιο αποτελεί η έγκριση των περιβαλλοντικών όρων (ΑΕΠΟ). Κι αυτό διότι για να ληφθεί η απόφαση έγκρισης το έργο περνάει από το …κόσκινο σχεδόν όλων των υπηρεσιών του δημοσίου (δασικών, πολεoδομικών, αρχαιολογικών, στρατιωτικών κλπ) ενώ οι περιβαλλοντικοί όροι τίθενται και σε διαβούλευση ώστε να έχουν γνώμη και οι τοπικές κοινωνίες (πολίτες, δήμοι). Στο τελευταίο στάδιο της διαβούλευσης είναι που δημιουργούνται οι αντιδράσεις που τα τελευταία χρόνια μπλοκάρουν πολλά έργα ΑΠΕ, κυρίως στα νησιά.