Στις επιπτώσεις των αμερικανικών δασμών στη διεθνή οικονομία και στις εξαιρετικά δυσμενείς διεθνείς εξελίξεις που προκαλούν αναφέρθηκε ο βουλευτής Επικρατείας, πρώην υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος, Θόδωρος Σκυλακάκης.
O πρώην αν. υπουργός Οικονομικών προέβλεψε πολυπαραμετρική επιβράδυνση της διεθνούς οικονομίας και αυξημένο κίνδυνο διεθνούς χρηματιστηριακής κρίσης, επισημαίνοντας ότι είναι αρνητικό για τη χώρα ότι σ’ αυτή τη δύσκολη περίοδο που ξεκινά έχουμε μια αντιπολίτευση που δεν έχει καμία οικονομική πολιτική.
«Αυτή τη στιγμή η αντιπολίτευση έχει ευχολόγια στην καλύτερη. Αν αυτά τα ευχολόγια τα βάζαμε να κυβερνήσουν δε θα μπορούσαν να διοικήσουν βάρκα σε νηνεμία και εδώ πέρα χρειαζόμαστε διοίκηση καραβιού σε φουρτούνα, στην οποία μπαίνουμε».
Το πλήρες κείμενο της ομιλίας του ήταν:
«Το παρόν νομοσχέδιο έρχεται σε μια πολύ κρίσιμη ιστορική στιγμή και θα ξεκινήσω αναφερόμενος στην τοποθέτηση που έκανε ο υπουργός Οικονομικών κ. Πιερρακάκης στην αρχή για τις επιπτώσεις του εμπορικού πολέμου που μόλις τώρα ξεκίνησε.
Σήμερα το μόνο βέβαιο δεδομένο που έχουμε σίγουρα μπροστά μας είναι η ακραία αβεβαιότητα. Δεν ξέρουμε αν αυτός ο εμπορικός πόλεμος θα είναι βραχυχρόνιος ή μακροχρόνιος, δεν ξέρουμε αν οι δασμοί που μπαίνουν έχουν στόχο την αλλαγή των όρων εμπορίου ή το δημοσιονομικό έλλειμμα των ΗΠΑ. Δεν ξέρουμε αν θα μείνουν μετά από την πρώτη θητεία Τράμπ, στην περίπτωση που είναι μόνιμες, ή θα φύγουν. Μπαίνουμε λοιπόν σε μία περίοδο ακραίας αβεβαιότητας.
Ταυτόχρονα, ξέρουμε κάποια δεδομένα.
Το ένα δεδομένο είναι ότι αυτοί οι δασμοί θα μειώσουν το παγκόσμιο εμπόριο, τον όγκο του παγκοσμίου εμπορίου. Και αυτό πρακτικά σημαίνει μείωση του πλούτου που δημιουργεί η παγκόσμια οικονομία, μείωση δηλαδή του παγκοσμίου ΑΕΠ. Πόσο θα είναι αυτό κανείς δεν ξέρει αλλά δεν είναι της τάξεως του 0,1%. Μπορεί να είναι της τάξεως του 1% μόνο εξ αυτού του λόγου. Εξαρτάται κι από την αντίδραση των άλλων εθνών. Η Κίνα για παράδειγμα σίγουρα θα αντιδράσει.
Το δεύτερο που ξέρουμε είναι ότι θα υπάρχει μία πολύ μεγάλη αναταραχή, μία επίπτωση στις αλυσίδες εφοδιασμού και αξίας παγκοσμίως. Ζούμε σε ολοένα αυξανόμενη παγκοσμιοποίηση στην ουσία από το 1990. Έχουν περάσει 35 χρόνια αυξανόμενης παγκοσμιοποίησης και ελεύθερου διεθνούς εμπορίου. Αυτό έχει δημιουργήσει περίπλοκες αλυσίδες αξίας που στηρίζονται σε πάρα πολλές διαφορετικές χώρες για να καταλήξει να δημιουργηθεί ένα τελικό προϊόν. Όταν προκαλείς τόσο βίαιες αλλαγές σε μια οικονομία που αφορά το 1/4 του πλανήτη και επηρεάζει το υπόλοιπα 3/4, είναι σίγουρο ότι οι αλυσίδες αυτές αξίας θα διαταραχθούν πολύ σημαντικά και την επίπτωση αυτών των διαταραχών θα την δούμε και σε επίπεδο πληθωρισμού και σε επίπεδο πρόσθετης μείωσης του παγκόσμιου ΑΕΠ, προσωρινής αλλά σημαντικής.
Το τρίτο που θα συμβεί και δεν έχει καταγραφεί ως τώρα επαρκώς είναι η τεράστια αβεβαιότητα για τις επενδύσεις και ειδικά για τις διεθνείς επενδύσεις. Ο λόγος που θα συμβεί αυτό είναι πολύ απλός. Στο βραχυχρόνιο διάστημα δεν ξέρουμε αν αυτοί οι δασμοί, αυτές οι ταρίφες, είναι μόνιμες ή προσωρινές. Αλλά και στο μεσοπρόθεσμο διάστημα υπάρχει αβεβαιότητα. Δεν ξέρουμε δηλαδή -σε περίπτωση που είναι μόνιμες για την σημερινή κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών- αν αυτή η κυβέρνηση θα παραμείνει μετά την τετραετία, ή η Αμερική θ’ αλλάξει πολιτική, θα επιστρέψει δηλαδή μεσοπρόθεσμα στο διεθνές εμπόριο. Αυτό τι πρακτικά σημαίνει; Ότι οι επενδύσεις θ’ αναβληθούν, λόγω αβεβαιότητας για το αποτέλεσμά τους. Οι επενδύσεις -και αυτές που θα γίνονται μέσα στην Αμερική και αυτές που θα γίνονται εκτός Αμερικής- οι μεγάλες βιομηχανικές επενδύσεις παγκοσμίως θα τείνουν ν’ αναβάλλονται. Που σημαίνει πολύ μεγάλη πτώση του ύψους των διεθνών επενδύσεων. Αυτό συνέβη και το 2018-2020, με έναν πολύ μικρότερης σημασίας εμπορικό πόλεμο που έγινε μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ. Αυτό τώρα σ’ αυτή τη φάση θα έχει πολύ βαρύτερες επιπτώσεις.
Το τέταρτο που θα συμβεί είναι η αύξηση του πληθωρισμού στις ΗΠΑ και όχι κατ’ ανάγκη μόνο στις ΗΠΑ.
Η πέμπτη συνέπεια (χωρίς να λαμβάνω υπόψη επιπτώσεις άλλων πολιτικών περιπλοκών ή επιπτώσεις των αντιποίνων στο διεθνές οικονομικό σύστημα, το αφήνω έξω από τη σημερινή μου ομιλία) έχει να κάνει με το τι θα συμβεί στα παγκόσμια χρηματιστήρια. Τα χρηματιστήρια κυρίως των μεγάλων χωρών είχαν μία καταπληκτική περίοδο την περασμένη 4ετία-5ετία. Στην Αμερική ανέβηκαν περίπου 70-80% πάνω. Προφανώς δεν υπήρχε αύξηση της παραγωγικότητας, της διεθνούς ή της αμερικανικής, επαρκής για να έχουμε αυτή την αύξηση στα διεθνή χρηματιστήρια. Αυτό που συνέβη στην πραγματικότητα ήταν μία προοπτική ενός καλύτερου μέλλοντος η οποία προεξοφλήθηκε. Περίμεναν οι αγορές ένα πολύ καλύτερο μέλλον. Αυτό το μέλλον τώρα για 4 χρόνια πηγαίνει περίπατο. Και αντίθετα μπορεί να δούμε και χρεοκοπίες. Και δεν ξέρουμε καθόλου πως αυτό θα επιδράσει σε χρηματιστήρια που πήγαν (εκτός από το βρετανικό λόγω Βrexit) στον ουρανό τα τελευταία 5 χρόνια.
Τι σημαίνουν αυτά για τα καθ’ ημάς.
Καταρχήν σημαίνει ότι πρέπει να ευχηθούμε καλή τύχη στον νέο μας Υπουργό Οικονομικών, που φέρνει σήμερα το πρώτο του νομοσχέδιο, γιατί μπαίνουμε σε μια περίοδο ιδιαίτερα απαιτητική για τα Υπουργεία Οικονομικών παγκοσμίως.
Το δεύτερο που αφορά την αντιπολίτευση που ακολουθεί τον εύκολο δρόμο του λαϊκισμού περί παντός επιστητού, είναι ότι η οικονομία θα επανέλθει στο επίκεντρο της συζήτησης για τα επόμενα χρόνια. Με δυσάρεστη δυστυχώς αφορμή, λόγω των αρνητικών διεθνών εξελίξεων. Και θα πρέπει -και είναι πολύ σημαντικό αυτό και για την χώρα- και η αντιπολίτευση να αποκτήσει οικονομική πολιτική. Δεν είναι υγιές σε μια χώρα με μεγάλες ακόμα οικονομικές προκλήσεις, όπως η δική μας, αυτό που συμβαίνει. Να μην έχει δηλαδή στην ουσία οικονομική πολιτική ένα μεγάλο μέρος του πολιτικού συστήματος. Αυτή τη στιγμή η αντιπολίτευση έχει ευχολόγια στην καλύτερη. Κανένα κόμμα της αντιπολίτευσης δεν έχει οικονομική πολιτική. Αν αυτά τα ευχολόγια τα βάζαμε να κυβερνήσουν δε θα μπορούσαν να διοικήσουν βάρκα σε νηνεμία και εδώ πέρα χρειαζόμαστε διοίκηση καραβιού σε φουρτούνα, στην οποία μπαίνουμε.
Το λέω αυτό με συναίσθηση των περιστάσεων. Οι περιστάσεις που έρχονται θα είναι δύσκολες. Η Ελλάδα πέρασε ως τώρα, με τη δική μας κυβέρνηση, μία μεγάλη περίοδο ανάκαμψης, Με αυτήν αφήσαμε πίσω οριστικά τη διεθνή κρίση του 2009, στην οποία εμείς μόνοι μας βάλαμε τον εαυτό μας σε χειρότερη θέση από οποιονδήποτε άλλον, με συνέπεια να ζήσουμε την περίοδο των μνημονίων. Δεν έχουμε όμως ακόμα τελειώσει ούτε με τις μεταρρυθμίσεις, ούτε με την αλλαγή του κράτους. Και έτσι όπως βλέπω τα πράγματα δε θα «τελειώσουμε» για αρκετά ακόμη χρόνια από την ανάγκη να κινηθούμε με συνέπεια και σταθερότητα στις ράγες αυτές, αν θέλουμε να διατηρήσουμε και να βελτιώσουμε το επίπεδο ζωής σε αυτή τη χώρα».
