Σε μια χρονική περίοδο στην οποία μεγάλοι «παίκτες» του real estate προωθούν σημαντικά επενδυτικά σχέδια, συνολικά σχεδόν 2-5-3 δισ. ευρώ, ή έσπευσαν να «περάσουν το κατώφλι» του Χρηματιστηρίου (Dimand, Μπλε Κέδρος), η τρέχουσα δυσμενής οικονομική - γεωπολιτική συγκυρία φαίνεται να προκαλεί «δεύτερες σκέψεις» ή έστω να οδηγεί ομίλους του χώρου των ακινήτων να επανεξετάσουν ενέργειες - αποφάσεις σημαντικές για το μέλλον και τη «φυσιογνωμία» τους.
Όχι τόσο (ή μόνο) σε επίπεδο υποδομών όπου εταιρείες ανάπτυξης ακινήτων και ΑΕΕΑΠ (Prodea, Dimand, Premia, Trastor, BriQ, Reds, Noval Property, Trades Estates κ.α.) προωθούν μεγάλα επενδυτικά πλάνα, όσο σε σχέση με την παρουσία τους στο Χρηματιστηριακό ταμπλό. Οπού όμως, προηγήθηκε κινητικότητα λίγους μήνες πριν.
«Βάρυνε» διεθνώς το κλίμα
Γιατί όπως έχει φανεί, και είναι λογικό, κάποιες από τις διεργασίες ίσως πάνε πίσω χρονικά (είσοδος στο ΧΑ, placements κ.α.) δεδομένης της αβεβαιότητας και του εκρηκτικού μίγματος που επικρατούν εδώ και σημαντικό χρονικό διάστημα, αποτέλεσμα της πολεμικής σύρραξης στην Ουκρανία, της εκρηκτικής ανόδου των τιμών σε ενέργεια/υλικά/πληθωρισμό, την επιβάρυνση του οικονομικού – επιχειρηματικού και χρηματοοικονομικού κλίματος. Όλα αυτά, ενώ ήδη στην Ελλάδα έχει «ανοίξει» εκλογικός κύκλος που πάντα επηρεάζει αποφάσεις, διαδικασίες αλλά και επενδυτικές προθέσεις. ωστόσο, όλα θα φανούν στην πορεία.
Διευρύνεται ο ορίζοντας για τα χρονοδιαγράμματα;
Πάντως, προχτές, η Noval Property, βραχίονας του ομίλου Viohalco στον τομέα του real estate, ανακοίνωσε ότι με απόφαση της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς παρατάθηκε η προθεσμία για την εισαγωγή των μετοχών της στο Χρηματιστήριο Αθηνών μέχρι τις 15 Οκτωβρίου 2023. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει απαραιτήτως ότι η εταιρεία θα εξαντλήσει το πρόσθετο χρονικό περιθώριο ενός έτους για την εισαγωγή της στο Χρηματιστήριο καθώς ενδέχεται η διαδικασία να εκκινήσει μόλις κριθεί ότι υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες με δεδομένες τις δυσκολίες από τις γεωπολιτικές εξελίξεις, είτε στο τέλος του 2022 είτε τη νέα χρονιά. Υπενθυμίζεται ότι προθεσμία ήταν για φέτος τον Οκτώβριο. Στο 6μηνο του 2022 εμφάνισε εύλογη αξία χαρτοφυλακίου επενδυτικών ακινήτων και συμμετοχών 465 εκατ. ευρώ, έσοδα από μισθώματα 12,2 εκατ. ευρώ (+61%), λειτουργική κερδοφορία (a-EBITDA) 5,5 εκατ. ευρώ, καθαρά κέρδη 15,1 εκατ. ευρώ. Σημειώνεται ότι η Noval Property εντός του πρώτου εξαμήνου του 2022 πραγματοποίησε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου κατά το ποσό των 21,35 εκατ. ευρώ με εισφορές σε είδος ακινήτων και μετοχών εκδόσεως εταιρειών που έχουν στην κυριότητά τους ακίνητα.
Μια μέρα νωρίτερα, τη Δευτέρα, ο CEO της Lamda Development, Οδυσσέας Αθανασίου λίγο ως πολύ έθετε το χρονοδιάγραμμα για την είσοδο της θυγατρικής Lamda Malls στο ΧΑ (IPO) σε περίπου ένα χρόνο από τώρα, ήτοι το φθινόπωρο 2023, όταν δηλαδή, όπως αναμένεται, θα έχει ολοκληρωθεί ο εκλογικός κύκλος του 2023. Προφανώς και ένα τέτοιο εγχείρημα που αφορά σε μια οντότητα η οποία μαζί με τα νέα Malls στο Ελληνικό θα έχει χαρτοφυλάκιο 1,2-1,3 δις ευρώ απαιτεί προετοιμασία και δουλειά, ωστόσο, μάλλον το θέμα σχετίζεται και με την ευρύτερη συγκυρία, δηλαδή την αναζήτηση του κατάλληλου timing και όχι με την ίδια τη Lamda που έχει «ηγετική» θέση στα εμπορικά κέντρα, απέκτησε πρόσφατα το McArthurGlen Designer Outlet Athens και ετοιμάζει νέα εξαγορά.
Επιπρόσθετα, μένει να φανεί αν η Trade Estates ΑΕΕΑΠ, του ομίλου Fourlis, που παλιότερα άφηνε ανοιχτό το ενδεχόμενο να εισαχθεί στο Χρηματιστήριο ακόμα και στα τέλη του 2022, τελικά επιμείνει στην αναθεωρημένη εκτίμηση για εισαγωγή στο «ταμπλό» στο ‘α εξάμηνο 2023. Με χαρτοφυλάκιο αξίας σχεδόν 290 εκατ. ευρώ και επενδυτικό πλάνο 200 εκατ. ευρώ η Trade Estates ΑΕΕΑΠ, θυγατρική του Ομίλου Φουρλή προετοιμάζει την είσοδό της στο Χρηματιστήριο Αθηνών ενώ ήδη από τις 8/8/2022 η Trade Estates υπέβαλε προς την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς αίτημα έγκρισης του περιεχομένου σχεδίου ενημερωτικού δελτίου σχετικά με την αύξηση του Μετοχικού Κεφαλαίου της με δημόσια προσφορά στην Ελλάδα και την εισαγωγή του συνόλου των μετοχών της στην Κύρια Αγορά του Χρηματιστηρίου Αθηνών. Πάντως, ο ακριβής χρόνος εισαγωγής της εταιρείας στο ΧΑΑ δεν έχει προσδιοριστεί και όπως εκτιμάται θα εξαρτηθεί από τις γενικότερες συνθήκες της αγοράς.
Κατά πόσο τελικά τα πλάνα και τα χρονοδιαγράμματα τηρηθούν ή όχι, αν έχουμε καθυστερήσεις ή συντόμευση διαδικασιών, θα φανεί στην πορεία και βέβαια θα εξαρτηθεί από τη συγκυρία και το πως θα διαμορφωθούν συνθήκες και δεδομένα. Άλλωστε, υπενθυμίζεται ότι ακόμα και το placement που ετοίμαζε ο βασικός μέτοχος της Prodea τελικά πήγε πίσω χρονικά προφανώς και λόγω της κατάστασης που έχει διαμορφωθεί στο οικονομικό – επιχειρηματικό και χρηματιστηριακό τομέα.
Οι εισαγωγές που προηγήθηκαν και τα μεγάλα επενδυτικά πλάνα
Πάντως, αν και το κλίμα έχει επιβαρυνθεί εδώ και περίπου ένα έτος, με τους τελευταίους βέβαια μήνες να είναι σαφώς πιο «καυτοί», οι εταιρείες του τομέα ακινήτων αφενός προωθούν επενδυτικά πλάνα πολλών δις ευρώ, αφετέρου, όπως αναφέρθηκε ήδη, έχουν προλάβει να κάνουν χρηματιστηριακές ή χρηματοδοτικές κινήσεις. Dimand και Μπλε Κέδρος ΑΕΕΑΠ εισήχθησαν στο ΧΑ νωρίτερα το καλοκαίρι μέσα στη χρονιά (η δεύτερη στο τέλος της χρονικής προθεσμίας), η Premia (αρχές χρόνου) και η Lamda (καλοκαίρι 2022), όπως και η Prodea πέρυσι, «σήκωσαν κεφάλαια» μέσω σημαντικών ομολογιακών εκδόσεων, ενώ το σύνολο των εταιρειών του χώρου μαζί με τις ΑΕΕΑΠ έχουν αθροιστικά pipeline 3 δις ευρώ. Με τους βασικούς τομείς των αναπτύξεων να αποτελούν τα «πράσινα» βιοκλιματικά γραφεία, τα logistics, τα επιλεγμένα οικιστικά ακίνητα, τα τουριστικά assets, τα κτήρια κοινωνικού χαρακτήρα κ.α.
Υπενθυμίζεται ότι η Dimand έχει επενδυτικό πλάνο σχεδόν 1 δις ευρώ, η Prodea περί τα 500-600 εκατ. ευρώ, η Noval σχεδόν 300 εκατ. ευρώ, η Trade Estates κοντά στα 200 εκατ. ευρώ, η Premia Properties (φέτος αναβαθμίστηκε σε ΑΕΕΑΠ) έχει μεσοπρόθεσμο στόχο να φθάσει στα 500 εκατ. ευρώ και στο 1 δις. ευρώ σε βάθος χρόνου, ενώ και οι Trastor, BriQ προωθούν επενδυτικά προγράμματα με τη REDS (όμιλος Ελλάκτωρ) να έχει επενδυτικό πλάνο σχεδόν 500 εκατ. ευρώ (Μαρίνα Αλίμου, Γούρνες, Cambas Project κ.α.).
Για κάποιες εταιρείες η χρηματοδότηση των επενδυτικών σχεδίων -πέραν του τραπεζικού δανεισμού- αναμένεται να καλυφθεί αφενός μέσω έκδοσης νέων εταιρικών ομολόγων, όπως νωρίτερα έπραξαν οι Prodea Investments, Noval Property και Premia Poperties, αλλά και μέσω placements και προγραμματισμένων δημόσιων εγγραφών.
