Το αρνάκι… του Μακρόν και το νέο «1971»

Αφήνοντας ο κ. Ψ την λευκή πιατέλα στο κέντρο του μικρού τραπεζιού, σχεδόν δεν έμεινε χώρος γύρο της. Ήταν γεμάτη με κομμάτια από το αρνί που όπως μας πληροφόρησε δεν είχε ψηθεί στον φούρνο, αλλά στην σούβλα. Όχι βέβαια της δικής του ψησταριάς στην βεράντα, αυτή την βλέπαμε ότι είχε καιρό να χρησιμοποιηθεί, αλλά στου «χασάπη» ο οποίος είχε εγκαταστήσει μια μεγάλη ψησταριά και έψηνε αρνιά από το πρωί του Σαββάτου μέχρι το μεσημέρι της Κυριακής του Πάσχα.

Το αποτέλεσμα βέβαια ήταν εξαιρετικό τόσο για την γεύση την δική μας όσο και για… την τσέπη του «χασάπη» ο οποίος – ο αθεόφοβος – φόρτωσε στα 12,8 ευρώ που χρέωνε το κιλό του αρνιού, άλλα 55 ευρώ για το ψήσιμο…

Για όλα τα διαδικαστικά είχαμε ενημερωθεί εγκαίρως από τον κ. Ψ ώστε να μπορούμε να εκτιμήσουμε δεόντως τους μεζέδες στην πρώτη δια ζώσης συνάντησή μας εδώ και καιρό. Το κρασί και η ρακή βοήθησαν στο ανέβει η διάθεση πολύ γρήγορα με αποτέλεσμα τα πολύ σοφιστικέ ορεκτικά που είχε ετοιμάσει η Ελένη να χάσουν τον αγώνα δρόμου προτίμησης στα πιάτα μας από το ψητό του κ. Ψ.

Κανένας όμως δεν διαμαρτυρήθηκε και πολύ περισσότερο η Ελένη η οποία μας είχε δηλώσει ανοικτά ότι ήθελε να ακούσει την γνώμη μας για τις γαλλικές εκλογές. Εκείνη όπως μας δήλωσε εξ αρχής αισθανόταν περίεργα, από την μία ανακουφισμένη που δεν βγήκε η Λεπέν και από την άλλη ανήσυχη για τις προθέσεις του Μακρόν στην Ευρώπη.

Ο κ. Ψ σε εύθυμη διάθεση την διέκοψε, αφήνοντας το ποτήρι του άδειο στο μικρό τραπεζάκι που είχε προσθέσει δίπλα σε κείνον και τον κ. Χ, βλέποντας ότι το τραπέζι δεν χωρούσε τίποτα άλλο. «Άκουσε να σου πω Ελένη, νομίζω ότι ξεχνάς το σημαντικότερο σ’ αυτό το αποτέλεσμα. Ξεχνάς ότι στον δεύτερο γύρο λίγο έλλειψε να βρίσκεται ο Μελανσόν και όχι η Λεπέν. Αυτή η παράμετρος, αρέσει δεν αρέσει στο πολιτικό σύστημα είναι το κρίσιμο στοιχείο και κατά την γνώμη μου δεν έχει αξιολογηθεί όπως πρέπει…».

«Αλήθεια είναι αυτό που λες» συμφώνησε η Ελένη, «αλλά δεν μπορείς να το αξιολογήσεις αυτό ακόμα. Πραγματικά η πόλωση ανάμεσα στην άκρα δεξιά και στην άκρα αριστερά για πρώτη φορά εδώ και χρόνια άγγιξε τέτοια επίπεδα με τόσο μικρή διαφορά. Αλλά βλέπεις ότι η αντίδραση των Γάλλων στον δεύτερο γύρο ήταν πολύ ψύχραιμη και προσεκτική… Διάβασα κάπου ότι ο Μακρόν πήρε τις εκλογές χάρη στο 40% - 45% των ψήφων του Μελανσόν. Ίσως γι’ αυτό στην ομιλία του μετά την νίκη, ένα από τα πρώτα πράγματα που αναγνώρισε είναι ότι οφείλει σ’ αυτούς που δεν συμφωνούν μαζί του, αλλά ήθελαν να κλείσουν τον δρόμο στην Λεπέν και δεσμεύθηκε ότι αυτό δεν το ξεχνάει…».

«Ο δεύτερος γύρος παίχτηκε με την αρνητική ψήφο», παρατήρησε ο κ. Χ που δεν είχε μιλήσει μέχρι εκείνη την στιγμή καθώς τον απασχολούσαν πότε τα ορεκτικά της Ελένης πότε το αρνάκι του κ. Ψ, «αυτή η αρνητική ψήφος έβγαλε Πρόεδρο και αφήνει όλα τα ενδεχόμενα ανοικτά για τις βουλευτικές εκλογές που έρχονται σε λίγο. Στην Γαλλία εννοώ…», πρόσθεσε γιατί είδε τον κ. Ψ να σηκώνει το βλέμμα του και να τον κοιτάζει διερευνητικά.

Τα σχόλια συνεχίσθηκαν με τις προβλέψεις να ανακατεύουν, εκτιμήσεις και… επιθυμίες, για τις επερχόμενες γαλλικές βουλευτικές εκλογές και τον κ. Ψ να προσπαθεί να διαβάσει το μέλλον του Μελανσόν στην γαλλική πολιτική σκηνή…

Ο κ. Χ όμως εδώ και ώρα είχε αρχίσει να μας δείχνει ότι θέλει να μιλήσει για κάτι άλλο. Και όσο εμείς οι υπόλοιποι επιμέναμε να μιλάμε για τις γαλλικές εκλογές και κάποιους παραλληλισμούς με τα δικά μας, είχε αρχίσει να αδημονεί μέχρι που τον κατάλαβα και ανέλαβα να του ανοίξω τον …δρόμο.

«Υποθέτω ότι όλοι είχαν στραμμένα τα μάτια στις γαλλικές εκλογές» είπα, «αλλά την ίδια στιγμή τα προβλήματα που διαμόρφωσαν μέσα από τις διαθέσεις των Γάλλων αυτό το αποτέλεσμα, δεν έχουν σταματήσει. Δείτε τι γίνεται με τον πληθωρισμό δείτε τι γίνεται με τον πόλεμο στην Ουκρανία, δείτε τι κουβέντες που έγιναν στην Σύνοδο του ΔΝΤ, από που να το πιάσεις και που να το αφήσεις…».

«Αλήθεια είναι αυτό» είπε αρπάζοντας την ευκαιρία ο κ. Χ, «και θέλω να σας επισημάνω κάτι που σκέπτομαι τον τελευταίο καιρό, με αφορμή τα όσα λέχθηκαν στην Σύνοδο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Για να μη σας κουράζω τέτοια μέρα και με τέτοιο …τραπέζι θα σας μεταφέρω μόνο μία φράση που ειπώθηκε. Ενδεχομένως είναι η πλέον συμπυκνωμένη δήλωση των όσων συζητήθηκαν και αποφασίσθηκαν εκεί. Ήταν μία έκφραση που χρησιμοποίησε ο Κεντρικός Τραπεζίτης του Καναδά, Macklem. Συνόψισε το αποτέλεσμα της Συνόδου στην ακόλουθη φράση: «Υπάρχει μια αυξανόμενη αίσθηση... οι κεντρικοί τραπεζίτες πρέπει να διασφαλίσουν ότι ο έλεγχος (on) του πληθωρισμού θα πραγματοποιηθεί…» είπε.

Θα μου πείτε είπε το προφανές. Δεν θα συμφωνήσω γιατί αυτή φράση ως «γραμμή» των χωρών μελών του ΔΝΤ και κυρίως των μεγάλων οικονομιών «μεταφράζεται» σε μία γιγάντια επιχείρηση ελεγχόμενης (;) ύφεσης. Γιατί η πληθωρισμός από το σύστημα «ελέγχεται» μόνο με την ισχυρή αύξηση των επιτοκίων και αυτό επιτυγχάνεται μόνο αφού μεσολαβήσει ανάλογης κλίμακας ύφεση…

Αν εγώ έχω καταλάβει καλά και δεν νομίζω ότι κάνω λάθος, θα πρέπει να ετοιμαστούμε να ακούσουμε τους απανταχού πολιτικούς μας, είτε είναι στην κυβέρνηση είτε στην αντιπολίτευση, να ανακηρύσσουν τον πληθωρισμό στον «κύριο εχθρό»…

«Μα αυτοί μας έλεγαν μέχρι πριν λίγο ότι ο πληθωρισμός είναι «προσωρινό φαινόμενο», τώρα θα τον κάνουν «κύριο εχθρό»;» σχολιάσε ειρωνικά ο κ. Ψ ενώ η Ελένη κουνούσε επιδοκιμαστικά το κεφάλι. Φαινόταν ότι η Ελένη με την ρακή δεν τα πήγαινε και τόσο καλά…

«Κοίταξε, αυτό που θα ακούσουμε είναι ότι δεν φταίνε αυτοί… Προς το παρόν θα φταίνε οι «Ρώσοι» που αυξάνουν τις τιμές στην ενέργεια και έτσι τον πληθωρισμό και σε λίγο θα φταίνε τα απανταχού αιτήματα για αυξήσεις μισθών και συντάξεων…

Ξαφνικά η Ελένη πετάχτηκε με ικανοποίηση και ίσως λίγο… παραπάνω κέφι να πει ότι «Προφανώς δεν θα δούμε πουθενά να γράφετε ή να αναφέρετε από εσάς τα ΜΜΕ, ότι οι «Ρώσοι» πουλάνε το πετρέλαιο στους Ινδούς – και σε όποιον άλλον το ζητήσει - 35 δολ. το βαρέλι, όταν οι χρηματιστηριακές τιμές το τιμολογούν και το πληρώνουμε 107 δολάρια το βαρέλι… Λάθος κάνω;» ρώτησε κοιτάζοντάς με χωρίς να περιμένει απάντηση «Έτσι δεν συμβαίνει με το φυσικό αέριο και το ηλεκτρικό ρεύμα, γι’ αυτό δεν το πληρώνουμε και δω στην Ελλάδα;…».

Ο κ. Χ όμως ήθελε αλλού να πάει την κουβέντα και διέκοψε διακριτικά την Ελένη, σχολιάζοντας ότι «Η αλήθεια σε τέτοιες κατάστασεις ποτέ δεν έχει προτεραιότητα…

Η προτεραιότητα είναι αυτό που με τόση σαφήνεια δήλωσε ο κ. Macklem: οι Κεντρικές Τράπεζες πρέπει να βεβαιωθούν ότι θα ελεγχθεί ο πληθωρισμός, ο «κύριος εχθρός».

«Και ποια είναι η αλήθεια που έχει προτεραιότητα;» πέταξε ο κ. Ψ μπαίνοντας στην κουβέντα προφανώς στο «πλευρό» της Ελένης.

Ο κ. Χ θεώρησε ότι το ερώτημα του κ. Ψ του έδινε το δικαίωμα να μπεί στο κυρίως μέρος των όσων ήθελε να πει, ήπιε χωρίς να βιάζεται λίγο από το κόκκινο ξινόμαυρο που είχε φέρει εκείνος στο τραπέζι και άρχισε να …εξηγεί.

«Όπως έχω υπενθυμίσει και σε άλλη ευκαιρία, η «αξία» τόσο του πετρελαίου, όσο και του φυσικού αερίου, του σιταριού, των λιπασμάτων και κάθε εμπορεύματος που παράγεται σ’ αυτό το κόσμο δεν έχει αλλάξει…

Αυτό που έχει αλλάξει είναι η «τιμή» του, δηλαδή η έκφραση της «αξίας» του σε νόμισμα και συγκεκριμένα σε δολάρια, το νόμισμα που από τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά έχει υποκαταστήσει κάθε άλλο νόμισμα. Ακόμα και την στερλίνα που ήταν μέχρι τότε το διεθνές αποθεματικό και συναλλακτικό νόμισμα.

Και γιατί έχει αλλάξει η «τιμή» του σε δολάρια;

Γιατί έχει αλλάξει η «αξία» του νομίσματος με το οποίο τιμολογείται, δηλαδή του δολαρίου.

Με άλλα λόγια έχει «χάσει» αξία το δολάριο με το οποίο «μετριέται» η «αξία» του προϊόντος, γι’ αυτό – κατά κύριο λόγο – έχει εκτιναχθεί η τιμή των προϊόντων. Η Fed έχει παράξει στα «τυπογραφεία» της τρισεκατομμύρια δολάρια κυρίως από το 2008 μέχρι σήμερα με μοναδικό κόστος – αξία το χαρτί, το ηλεκτρικό ρεύμα και την φθορά των μηχανημάτων που τα «τύπωσαν». Όμως τα δολάρια αυτά έχουν τα ίδια δικαιώματα συναλλαγής με προϊόντα και υπηρεσίες όπως εκείνα που είχαν πολύ παλιότερα σταθερή ισοτιμία με τον χρυσό… Βασικές έννοιες της οικονομίας.

Και αυτό έχει συμβεί, πέρα και ξέχωρα από τις πολύ σημαντικές επιπτώσεις που έχει επιφέρει στην διεθνή προσφορά και ζήτηση ο κατακερματισμός στις διεθνείς εμπορικές συναλλαγές στις τιμές, λόγω της πανδημίας με τα lockdown και στην συνέχεια οι περιβόητες κυρώσεις στην Ρωσία.

Αυτό που βρίσκεται σε εξέλιξη ήδη από το 2008 και παρά, ή μάλλον λόγω, των πολιτικών που εφάρμοσαν οι Κεντρικές Τράπεζες για να αναχαιτίσουν την κατάρρευση του διεθνούς τραπεζικού συστήματος, είναι ένας δεύτερος, ποιοτικά διαφορετικός κατακερματισμός του Διεθνούς Νομισματικού Συστήματος, μετά από εκείνον του 1971 με την κατάρρευση του Μπρέτον Γουντς.

Αυτός ο κατακερματισμός του Διεθνούς Νομισματικού Συστήματος του οποίου έχει προηγηθεί ο νομισματικός πληθωρισμός με τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης, έχει τροφοδοτήσει και έχει τροφοδοτήσει και έχει τροφοδοτηθεί από την πραγματική υποτίμηση του δολαρίου.

Θα ήταν χρήσιμο εδώ να σας θυμίσω ότι η απόφαση του Νίξον να ακυρώσει τον Αύγουστο του 1971 την Συμφωνία του Μπρέτον Γουντς, ήτοι την σταθερή ανταλλαξιμότητα του δολαρίου με τον χρυσό (35 δολ. η ουγκιά χρυσού), ήταν κατά βάση αποτέλεσμα της αιμορραγίας που είχε προκαλέσει στις ΗΠΑ ο πόλεμος στο Βιετ-Νάμ.

Που αλληλλοτροφοδοτήθηκε με τους αλλεπάλληλους δημοσιονομικούς σπασμούς που συγκλόνισαν την αμερικάνικη οικονομία – μαζί και οι δαπάνες του προγράμματος Τζόνσον – για να οδηγήσουν στην απόφαση του 1971 – 73.

Η συνέχεια είναι γνωστή…». Η Ελένη παρακολουθούσε τον κ. Χ να μιλάει με το ποτήρι ξεχασμένο στο χέρι της. Το ίδιο και ο κ. Ψ περισσότερο νηφάλιος από την Ελένη, αλλά περίεργος να δει που θέλει το πάει ο κ. Χ.

Εκείνος βλέποντας την παρέα να τον παρακολουθεί συνέχισε, «για πρώτη φορά κατακερματίσθηκε σε τέτοιο βαθμό - από τον Β παγκόσμιο πόλεμο - το διεθνές νομισματικό σύστημα, καθώς η δραματική «υποτίμηση» του δολαρίου έναντι του χρυσού συμπαρέσυρε όλα τα ισχυρά νομίσματα.

Χρειάσθηκαν αλλεπάλληλες διεθνείς προσπάθειες για να ελεγχθεί η νομισματική αστάθεια προκειμένου να βρεθεί διέξοδος... Και μόνο μετά την Συμφωνία στο Plaza το 1985 και την γενικευμένη καμπάνια της Ρηγκανόμικς και της Θάτσερ για την απελευθέρωση της κίνησης κεφαλαίων διεθνώς, έγινε και πάλι δυνατή, η «αποκατάσταση» και η κυριαρχία του ρόλου του δολαρίου σαν διεθνές αποθεματικό.

Τόσο περισσότερο μάλιστα όσο η επέκταση και η κυριαρχία των χρηματαγορών «κάλυπτε» τις διεθνείς αγορές ενσωματώνοντας ακόμα και πρώην «απαγορευμένες» περιοχές όπως η τέως ΕΣΣΔ και στην συνέχεια η προσπάθεια με την Κίνα…».

Ο κ. Χ κατάλαβε ότι είχε αρχίσει να κουράζει το …ακροατήριό του και έκανε μία – αποτυχημένη – προσπάθεια να φτάσει στο δια ταύτα της σκέψης του.

«Αυτό που διαπιστώνουμε σήμερα, είναι μια νέα «στιγμή» κατακερματισμού του διεθνούς νομισματικού συστήματος σε ένα περιβάλλον που είχε ήδη διαμορφώσει η πανδημία, με αφορμή τις συνέπειες των κυρώσεων στην Ρωσία και το εγχείρημα εξοστρακισμού των συναλλαγών της από το SWIFT, που είναι ένα από τα βασικά εργαλεία «λειτουργίας» του δολαρίου στις διεθνείς χρηματαγορές.

Για να γίνει κατανοητό το πόσο σημαντικό είναι το Swift για τον ρόλο του δολαρίου, θυμίζουμε ότι και η Ευρωζώνη μετά την «έκδοση» του Ευρώ επιχείρησε (2015) να φτιάξει το δικό της swift, που λέγεται Instex - το επιχείρησαν οι τράπεζες της Γαλλίας και της Γερμανίας – αλλά εγκαταλείφθηκε γρήγορα, καθώς η Ευρωζώνη δεν έχει ακόμα καταφέρει να στήσει την δική αγορά κεφαλαίων μετά το Brexit.

Όμως με την Ρωσία η κατάσταση είναι αρκετά διαφορετική καθώς οι συναλλαγές δεν αφορούν γενικά το εμπόριο, αλλά το βασικό προϊόν από το οποίο εξαρτάται θεμελιακά η ευρωπαϊκή οικονομία, η ενέργεια και τα τρόφιμα (σιτηρά).

Και επιπλέον στο μεταξύ έχει αναδυθεί η Κίνα σαν βασικό της εταίρος της Ρωσίας. Μέσω της Κίνας και άλλων χωρών (Ινδία) ανακατευθύνεται η παραγωγή φυσικού αερίου και πετρελαίου σε τρίτες χώρες, ενόσω η Ευρώπη είναι υποχρεωμένη να εξακολουθεί να αγοράζει το φυσικό αέριο – τουλάχιστον για τα επόμενα 2 – 3 χρόνια – με την Ρωσία να εισπράττει το αντίτιμό του σε ρούβλια μέσω των εκτός κυρώσεων ρωσικών τραπεζών.

Η Κίνα έχει ήδη ενεργοποιήσει το δικό της swift (CIPS) που το χρησιμοποιεί στις συναλλαγές της με την Ρωσία και – τώρα – με την Ινδία ενώ προωθείται σταδιακά η χρήση του και στις συναλλαγές της με την Σαουδική Αραβία και τις οικονομίες της Λατινικής Αμερικής.

Το δολάριο σαν διεθνές νόμισμα εξακολουθεί βέβαια και παραμένει κυρίαρχο, καθώς πέραν των χωρών που το χρησιμοποιούν σαν αυτό που είναι – διεθνές αποθεματικό – εξακολουθεί να είναι το «νόμισμα» μέσα από το οποίο κινούνται κατά βάση οι χρηματαγορές.

Κινείται μέσα από «προϊόντα» χρέους και παράγωγα αυτών, όπως τα αμερικανικά ομόλογα χρέους, που έχουν στο μεταξύ εκδοθεί και μετριούνται πλέον σε δεκάδες τρισεκατομμύρια δολάρια… Ο όγκος των συναλλαγών αυτών υπερβαίνει σε πολύ μεγάλο βαθμό τις συναλλαγές που αφορούν το διεθνές εμπόριο, κ.λ.π.

Παρ’ όλα αυτά ακόμα και η σχέση χρυσού με το δολάριο, που εγνωσμένα παραμορφώνεται, μέσα από την ενεργό διαχείριση των αποθεμάτων των κεντρικών τραπεζών και της αγοράς παραγώγων χρυσού, έχει αρχίσει να κινείται ανοδικά με τον χρυσό δύσκολα να συγκρατείται πλέον μεταξύ 2000 και 1900 δολαρίων η ουγκιά.

Να θυμίσουμε εδώ ότι η αρχική σχέση χρυσού δολαρίου ήταν μέχρι και το 1971 σταθερά 35 δολάρια η ουγκιά…

Αυτό που έχει ήδη αρχίσει να συμβαίνει και εκφράζεται με βίαιο τρόπο στον ανεξέλεγκτα αυξανόμενο πληθωρισμό, είναι ότι η αξία, αυτού του μυθικών διαστάσεων δολαριακού χρέους, υποτιμάται έναντι των πραγματικών αξιών σε όλα τα επίπεδα.

Δεν είναι πλέον μόνο η παραμόρφωση των τιμών από την ασυμμετρία προσφοράς και ζήτησης λόγω των lockdown και της πανδημίας, δεν είναι οι συνέπειες των κυρώσεων στις τιμές ενέργειας, ή τα σιτηρά.

Είναι ένα δεύτερο μετά το 1971 κύμα κατακερματισμού του διεθνούς νομισματικού συστήματος που μέσα από τα όσα έχουν συμβεί την τελευταία διετία, αποκαλύπτει με βίαιο τρόπο την πραγματική απαξίωση των νομισμάτων και κυρίως του δολαρίου. Μια απαξίωση που έχει συμβεί και …κρυφτεί, πίσω από τα νεφελώματα της νομισματικής πολιτικής των κεντρικών τραπεζών ιδιαίτερα από το 2008 μέχρι σήμερα.

Αυτή η αλήθεια υπάρχει πίσω από όσα ειπώθηκαν στην Σύνοδο του ΔΝΤ την περασμένη εβδομάδα…».

Κανείς δεν μίλησε.

Ο κ. Χ κούνησε το κεφάλι του, έσκυψε να πάρει το ποτηράκι του με το ξινόμαυρο και σαν να μιλούσε στον εαυτό του είπε «ήσαστε πολύ καλοί φίλοι, με ακούτε τόση ώρα να μονολογώ και προτιμήσατε να υπομένετε παρά να με διακόψετε…

Άντε να ήμαστε καλά να ξαναβρεθούμε εδώ στην βεράντα σου φίλε μου».