ΟΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΑ

Ο εφιάλτης της ΕΚΤ και της Fed έχει όνομα: Μinsky moment

Γιάννης Αγγέλης
27-07-2023 | 07:59
Viber Whatsapp
Μοιράσου το
Ο εφιάλτης της ΕΚΤ και της Fed έχει όνομα: Μinsky moment

Ο ονομαστικός πληθωρισμός «πέφτει», αλλά οι κεντρικοί τραπεζίτες παρά τις δραματικές συνέπειες, επιμένουν να αυξάνουν το κόστος του χρήματος, αυξάνοντας τα επιτόκια, ενώ παράλληλα αποσύρουν – όσο μπορούν – την διαθέσιμη ρευστότητα. Για να «εξηγήσουν» αυτή την αντιφατική τάση, βάζουν στο τραπέζι την αργή αποδυνάμωση του «υποκείμενου πληθωρισμού», τις πληθωριστικές (που τις είδαν άραγε;) πιέσεις από τις αυξήσεις των μισθών και τελευταία, έφτασαν να θίξουν ακόμα και το «άγιο δισκοπότηρο» τα περιθώρια κέρδους των επιχειρήσεων...

Ποιος πραγματικά είναι ο φόβος τους και τραβάνε τόσο πολύ το σχοινί;

Σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις, τόσο η Fed όσο ιδιαίτερα η ΕΚΤ, υποστηρίζουν ότι κύριος παράγοντας που θα κρίνει πότε θα σταματήσει η αύξηση επιτοκίων, είναι η ταχύτητα με την οποία «μεταδίδεται» στην ευρύτερη οικονομία, η «σύσφιξη» της νομισματικής τους πολιτικής, από την αύξηση δηλαδή του κόστους χρηματοδότησης και τον περιορισμό της διάθεσης ρευστότητας για εταιρείες και νοικοκυριά.

Πόσο έχει «μεταδοθεί» μέχρι τώρα αυτή η «σύσφιξη» της πολιτικής της ΕΚΤ; Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα των υπηρεσιών της ΕΚΤ σε 158 τράπεζες της Ευρωζώνης, διαπιστώθηκε ότι η ζήτηση δανείων από τις επιχειρήσεις έχει «πέσει σε ιστορικό χαμηλό από την έναρξη της έρευνας, το 2003», ενώ το τρίμηνο Απριλίου-Ιουνίου, μειώθηκε με ακόμα «ισχυρότερο» ρυθμό απ' ό,τι αναμενόταν.

Πάντα σύμφωνα με την ΕΚΤ, για την πτώση της ζήτησης δανείων, η οποία αναμένεται να συνεχιστεί και το τρίτο τρίμηνο αλλά με βραδύτερο ρυθμό, «οι τράπεζες ρίχνουν την ευθύνη στην αύξηση επιτοκίων και τις χαμηλότερες ανάγκες χρηματοδότησης επενδύσεων». Οι δε τράπεζες, συνέχισαν επίσης να «αυστηροποιούν» τα πιστωτικά πρότυπα, δηλαδή να περιορίζουν τη διαθεσιμότητα δανείων...

Αυτή η συρρίκνωση της προσφοράς πιστώσεων κατά την ΕΚΤ πρέπει να μειώσει τον πληθωρισμό, περιορίζοντας την ζήτηση τόσο των επιχειρήσεων όσο και των καταναλωτών. Που σημαίνει μείωση επενδύσεων, απασχόλησης και μισθών. Για πόσο ακόμα;

Εδώ οι απαντήσεις παραμένουν αόριστες, «δείχνοντας» με το δάχτυλο το μακρινό 2025 ως χρονικό όριο στόχο για την μείωση του πληθωρισμού στο 2%...

Η αλήθεια που μας πάει πίσω στο 2007

Αυτός ο συσχετισμός διάρκειας της «σύσφιξης» και χρόνου επίτευξης του στόχου για τον πληθωρισμό, έχει πάψει να είναι ιδιαίτερα πειστικός, καθώς ολοένα και περισσότεροι οικονομολόγοι μεταξύ αυτών και κάποιοι που χειρίσθηκαν την κρίση του 2007 – 2008, όπως ο Λάρυ Σάμερς, ή ο Τζέφρυ Ζακς, προειδοποιούν διαρκώς τελευταία ότι πλησιάζει η ώρα της αλήθειας για την «γραμμή» της Fed αλλά και της ΕΚΤ.

Τι είναι αυτό που αλλάζει της «οπτική» τους απέναντι στους κεντρικούς τραπεζίτες; Είναι η «ενσυναίσθηση» που έχουν για τις πραγματικές αντοχές της οικονομίας και των αγορών.

Η αχίλλειος πτέρνα αυτής της «αντοχής» συνδέεται άμεσα με την τρομακτική, ιστορικά πρωτοφανή, διόγκωση του δημόσιου αλλά πολύ περισσότερο του ιδιωτικού χρέους, το οποίο αποτελεί στις επιμέρους πολυποίκιλες μορφές του, το μεγαλύτερο πεδίο αναζήτησης υψηλών αποδόσεων των επενδεδυμένων κεφαλαίων.

Αυτή η τεράστια, σε ιστορικά πρωτοφανείς διαστάσεις επέκταση, απειλείται με μία διαδικασία που θα μπορούσε να την χαρακτηρίσει «ενδόρυξη», ή αλλιώς όπως συνηθίζεται να χαρακτηρίζεται στην οικονομική θεωρία, μία «στιγμή Μίνσκι» (Minsky Moment).

Στο επίπεδο της οικονομικής θεωρίας, το «Minsky Moment» αναφέρεται στην αρχή μιας «κατάρρευσης της αγοράς που προκαλείται από απερίσκεπτη κερδοσκοπική δραστηριότητα που ορίζει μια μη βιώσιμη ανοδική περίοδο». Αυτή είναι η «αναλογία Redde» όταν αρχίζει η κατάρρευση, «οδηγούμενη από μια κερδοσκοπική πίστωση που έχει επεκταθεί υπερβολικά σε σχέση με το ΑΕΠ και τελικά καταρρέει στον εαυτό της...».

Αυτές οι στιγμές, με κορυφαία μέχρι σήμερα εκείνη του 2007 – 2008, συμβαίνουν γενικά όταν οι επενδυτές, που ασχολούνται με υπερβολικά επιθετική διεύρυνση περιθωρίων κέρδους, αναλαμβάνουν πρόσθετο πιστωτικό κίνδυνο κατά τη διάρκεια ανοδικών αγορών. Με άλλα λόγια, η στιγμή της ενδόρυξης μιας αγοράς, που συνήθως εκ των υστέρων και αφού σκάσει την αποκαλούμε «φούσκα», ορίζει το σημείο καμπής στο οποίο «η επενδυτική δραστηριότητα φτάνει σε ένα μη βιώσιμο άκρο, οδηγώντας σε γρήγορο αποπληθωρισμό των τιμών και σε μια μη αποτρέψιμη κατάρρευση της αγοράς..».

Μία «μορφή» χρέους που έχει οδηγήσει σε ακραία όρια μια τέτοια φούσκα αναγνωρίζεται στην αγορά ακινήτων διεθνώς και ειδικά σε ανεπτυγμένες οικονομίας όπως στις ΗΠΑ, την Γερμανία, την Μ. Βρετανία, την Κίνα, την Ιαπωνία, κ.λ.π.

Η «φούσκα» των ακινήτων και το minsky moment

Αυτή η «φούσκα», μία από τις πολλές αλλά και από τις πλέον επικίνδυνες, οδηγείται σήμερα λόγω της οικονομικής επιβράδυνσης, αλλά και της προσπάθειας των Κεντρικών τραπεζών να εκτονώσουν τον νομισματικό πληθωρισμό, που τις έχει «θρέψει», σε μια τροχιά προς το σημείο κορύφωσης ενός «minsky moment». Σε πρόσφατο δημοσίευμά τους οι Financial Times σημειώνουν για παράδειγμα ότι εμπορικά ακίνητα 270 δισεκατομμύρια δολάρια πρέπει να αναχρηματοδοτηθούν φέτος, με το ποσό αυτό να ξεπερνάει το 1,5 τρισεκατομμύρια δολάρια τα επόμενα τρία χρόνια. Στο μεταξύ όμως η μείωση των αποτιμήσεων, που οφείλεται στη χαμηλότερη λόγω της κρίσης ζήτηση για χώρους γραφείων, έχει ως αποτέλεσμα να «οδηγεί», τα εμπορικά ακίνητα, από τον ορισμό της κατάστασης «κερδοσκοπικής χρηματοδότησης» του Minsky (όπου δηλαδή οι ταμειακές ροές για το περιουσιακό στοιχείο επαρκούν για την κάλυψη των χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων, αλλά δεν επαρκούν για την αποπληρωμή του κεφαλαίου), στη χρηματοδότηση Ponzi.

Με άλλα λόγια, όπως εξηγεί το σχετικό σημείωμα, οι ταμειακές ροές επί του περιουσιακού στοιχείου δεν επαρκούν πλέον για την αποπληρωμή του κεφαλαίου ή των τόκων που χρεώνονται με τα ισχύοντα επιτόκια της αγοράς, αλλά χρησιμεύουν μόνο «για να αγοράσουν χρόνο» και να «κρύψουν» την πραγματική κατάσταση από την εποπτεία του τραπεζικού συστήματος. Αυτή η «απόκρυψη» ήταν μια από τις βασικές αιτίες της αποτυχίας της εποπτείας να αντιληφθεί έγκαιρα το πρόβλημα που οδήγησε στην κατάρρευση των περιφερειακών τραπεζών των ΗΠΑ τον περασμένο Μάρτιο...

Ίσως αυτή η επισήμανση να εξηγεί το γιατί ο κ. Ενρία, επικεφαλής εποπτείας της ΕΚΤ ανακοίνωσε ότι από τον Σεπτέμβριο η ΕΚΤ θα ζητάει βδομαδιάτικο (!) report για την κατάσταση των ευρωπαϊκών τραπεζών όσον αφορά την επάρκεια ρευστότητάς τους. Η ΕΚΤ «ψάχνει» από τώρα να εντοπίσει την δική της περίπτωση τύπου Credit Suisse.

Το παράδειγμα της φούσκας των ακινήτων ειδικά στην Μ. Βρετανία ακόμα και στο επίπεδο της κατοικίας είναι ένα ενδεικτικό «παράδειγμα» του κινδύνου ενδόρυξης ή αλλιώς «minsky moment».

Όπως μας πληροφορεί ο βρετανικός οικονομικός τύπος με αλλεπάλληλα δημοσιεύματα τελευταία «υπάρχει μια αυξανόμενη “χορωδία” αιτήσεων για κρατική βοήθεια για πληρωμές ενυπόθηκων δανείων, η οποία είναι πλέον αδύνατη, λόγω του συνδυασμού υψηλού επιτοκίου, συμβάσεων με βιώσιμο επιτόκιο και αυξανόμενου επιτοκίου». Και αυτό πέραν του ότι η ιδέα της «ελάφρυνσης των ενυπόθηκων δανείων» είναι εντελώς αντίθετη με τις πολιτικές της Τράπεζας της Αγγλίας (BoE), η οποία όμως «πρέπει να επιλέξει μεταξύ της καταστροφής των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων και του πληθωρισμού...». Όπως επισημαίνουν οι ειδήμονες της αγοράς «μέχρι στιγμής προσπαθήσαμε να κλωτσήσουμε το κουτί επιμηκύνοντας τη διάρκεια της υποθήκης, αλλά όταν η διάρκεια της υποθήκης υπερβαίνει τη ζωή του οφειλέτη, ποιο θα είναι το νόημα όλων αυτών;». Τα σχόλια που ακούγονται πλέον είναι του τύπου «Θα ήταν καλύτερα να αποφευχθούν οι υπερβολικές αξίες των ακινήτων, αλλά είναι πολύ αργά και το minsky moment έρχεται... η αρνητική αξία των ακινήτων πλησιάζει με ταχύτητα».

Tο Οικονογράφημα επέλεξε την αγορά ακινήτων ως την πλέον «ζωντανή» και ενδεικτική περίπτωση για να «φωτογραφίσει» την πολλαπλότητα των μορφών του χρέους από τις οποίες μπορεί να «ξεπηδήσει» μια στιγμή «misky» στις τρέχουσες συνθήκες. Και αυτό προκειμένου να αναγνωρίσουμε την πραγματική αιτία των αδιέξοδων «προβληματισμών» μέσα από τους οποίους οι κεντρικοί τραπεζίτες προσπαθούν να επιλέξουν πολύ προσεκτικά τα επόμενα βήματά τους, πότε με σκοπό να εκτονώσουν μία άμεσα εκρηκτική κατάσταση και πότε να κερδίσουν λίγο ακόμα χρόνο, πριν βρεθούν μπροστά στην πυρκαγιά του «νομισματικού πληθωρισμού» που οδηγεί στο δικό τους «minksy moment».

Γ. Αγγέλης

Διαβάστε περισσότερα άρθρα της στήλης ΟΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΑ

Ακολουθήστε το insider.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.

Όλες οι ειδήσεις

18:51

AS Company: Αύξηση τζίρου και βελτιωμένα Ebitda στο 9μηνο

18:38

Συνάντηση της ηγεσίας του ΥΠΕΝ με τις διοικήσεις ΑΔΜΗΕ και State Grid

18:30

Amazon: Επενδύει άλλα 4 δισ. δολάρια στην Anthropic

18:29

Η Ουκρανία δεν αποχωρεί από το Κουρσκ - Πλησιάζουν στο Κουράκοβο οι Ρώσοι

18:18

Σκυλακάκης: Αρχές Δεκεμβρίου τα μέτρα στήριξης στο ρεύμα

18:15

Sharing Is Caring 2024: Η μεγαλύτερη online αθλητική δημοπρασία στην Ελλάδα με σπάνια αντικείμενα και σημαντικό σκοπό από το Navarino Challenge

18:06

Κλουκίνας-Λάππας: Αλλάζει η επωνυμία σε Ευρώπη Holdings

17:57

Bosch: «Κόβει» 5.550 θέσεις εργασίας - Άλλο ένα πλήγμα για τη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία

17:44

Γάζα: Τα νοσοκομεία θα μειώσουν ή θα σταματήσουν τη λειτουργία τους «σε 48 ώρες» ελλείψει καυσίμων

17:39

Σταϊκούρας: Στα 3 δισ. το κόστος του μετρό Θεσσαλονίκης μαζί με την επέκταση προς Καλαμαριά

17:32

Προκήρυξη 324 θέσεων ειδικευμένων γιατρών στα Κέντρα Υγείας και στις 7 ΥΠΕ της χώρας

17:29

Χρηματιστήριο: Με τους ίδιους πρωταγωνιστές πέρασε το εμπόδιο των 1.400

17:29

Χατζηθεοδοσίου: Ναι στην αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής των μεγάλων επιχειρήσεων

17:29

Γεραπετρίτης: Υποχρέωση των διπλωματών «να μη δειλιάσουν ποτέ για να υποστηρίξουν τα δίκαιά μας»

17:26

Cosmote: Ακόμα πιο προσιτές τιμές στα προγράμματα Fiber To The Home μέσω του Gigabit Voucher

17:19

Λίβανος: Πέντε διασώστες σκοτώθηκαν σε ισραηλινά πλήγματα στα νότια

17:11

Nova Fiber: Προγράμματα υπερ-υψηλών ταχυτήτων από 29 ευρώ/μήνα μέσω του Gigabit Voucher

17:05

Wall Street: Σε τροχιά για θετικό κλείσιμο της εβδομάδας

17:01

Η αύξηση απασχόλησης και μισθών έφερε πλεόνασμα σε ΕΦΚΑ και ΔΥΠΑ - Υψηλότερες δαπάνες στον ΟΠΕΚΑ λόγω επιδομάτων

17:01

Κικίλιας για Πεντέλη: Προετοιμαζόμαστε από τώρα για την επόμενη αντιπυρική περίοδο

16:53

Άννα Μάνη - Παπαδημητρίου: Με 102 εκατ. ευρώ ενισχύονται οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις με τη δράση «Έξυπνη Μεταποίηση»

16:43

Μετατίθεται η αναβάθμιση των συστημάτων της ΓΓΠΣΨΔ

16:40

Μητσοτάκης: Πρώτη προτεραιότητα η δημιουργία θέσεων εργασίας - Φέραμε πίσω 300.000 Έλληνες

16:28

Ρώσος ΥΠΑΜ: Η Μόσχα έχει επιταχύνει την προέλαση της στη βορειοανατολική Ουκρανία

16:27

Πρόστιμα 179 εκατ. ευρώ σε 5 low cost αεροπορικές για «καταχρηστικές πρακτικές»

16:26

Σε χαμηλό 2 ετών το ευρώ

16:20

Cyber Security Forum: Η σημασία της διαχείρισης περιστατικών κυβερνοασφάλειας και η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού

16:13

Το Ελληνικό Φάρμακο στη Σαουδική Αραβία

16:03

ΑΑΔΕ: Στην Αθήνα η συνάντηση εκπροσώπων Χημικών και Τελωνειακών Υπηρεσιών από 27 χώρες

15:52

Φάμελλος: Αποτελεί μέγιστο λάθος η κυβέρνηση να υποβαθμίζει την τουρκική παραβατικότητα

sponsor appearance