Ο τραπεζικός και ο ενεργειακός τομέας βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των επενδύσεων ESG στην ελληνική αγορά αλλά ο δρόμος τόσο για τις επιχειρήσεις που αναλαμβάνουν ηγετική δράση όσο και για τους υπόλοιπους κλάδους θα είναι μακρύς όσον αφορά στην ορθή εφαρμογή των Περιβαλλοντικών, Κοινωνικών και Εταιρικής Διακυβέρνησης κριτηρίων.
Ο τρόπος αξιολόγησης δείχνει να αποτελεί τη λυδία λίθο. Πλέον όλο και περισσότερες ελληνικές επιχειρήσεις τίθενται στο μικροσκόπιο των διεθνών οίκων αξιολόγησης και ήδη ένα μέρος των εισηγμένων αξιολογείται από διεθνή ESG Ratings. Όπως προκύπτει από την δεύτερη κατά σειρά έρευνα ESG από πραγματοποίησε το Κέντρο Αειφορίας (CSE), από τις 110 εταιρείες που εξέδωσαν έκθεση βιώσιμης ανάπτυξης για το 2019-2020, 32 έχουν παρουσία σε ένα ή περισσότερα ESG Ratings με την πλειοψηφία να έχει σχετικά χαμηλές έως μεσαίες αξιολογήσεις. Από τις 32 αυτές εταιρείες, το 75% (24 εταιρείες) είναι μέρος του νέου Δείκτη ESG του Χρηματιστηρίου Αθηνών (αν και παρουσιάζονται διαφορές μεταξύ των αξιολογήσεων των διεθνών οίκων και αυτών του Δείκτη ΕSG του ΧΑΑ).
Έτσι, η κυρίαρχη τάση είναι ότι αν και η συντριπτική πλειοψηφία των εισηγμένων μεγάλων ειδικά στους τρεις κλάδους που αναφέρθηκαν χρησιμοποιούν ήδη κάποια αξιόπιστα πρότυπα αξιολόγησης, οι αξιολογήσεις που λαμβάνουν από έγκυρους φορείς αξιολόγησης (ESG Rating agencies), όπως για παράδειγμα οι CDP & ΜSCI, δεν είναι ακόμα σε υψηλό επίπεδο, με ελάχιστες εξαιρέσεις. Αυτό έχει άμεση συνέπεια και στην εμπιστοσύνη που δείχνουν οι επενδυτές στις Ελληνικές Επιχειρήσεις, όπως εκτιμά το Κέντρο Αειφορίας.
Το περιβάλλον στην «πρώτη γραμμή
Η στοχοθεσία των εταιρειών για τη μείωση του περιβαλλοντικού τους αποτυπώματος αποτελεί μια πολύ σημαντική παράμετρο της στρατηγικής τους. Η ωριμότητα των εταιρειών στη βιώσιμη ανάπτυξη εκφράζεται μέσα από την ύπαρξη και δημοσιοποίηση ποσοτικών στόχων, έναντι ποιοτικών. Στα πλαίσια της έρευνας παρατηρήθηκε ότι 21% των εκθέσεων περιλαμβάνουν ποσοτικούς στόχους που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι μια εταιρεία έχει δηλώσει στόχο την κλιματική της ουδετερότητα. Οι στόχοι αυτοί αφορούν τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, την εξοικονόμηση καυσίμων, τη μείωση της ενεργειακής έντασης, τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Τα συμπεράσματα αυτά ευθυγραμμίζονται με τις διεθνείς τάσεις οι οποίες δείχνουν ότι οι επενδυτές θέτουν σε δεύτερη μοίρα τα κοινωνικά κριτήρια και το κριτήριο της εταιρικής διακυβέρνησης.
Η κλιματική αλλαγή είναι το πιο σημαντικό περιβαλλοντικό, κοινωνικό και διακυβέρνησης (ESG) ζητήματα για τους επενδυτές. Σε έρευνα της Ένωσης Επενδύσεων (AIC), διαφαίνεται ότι η κλιματική αλλαγή αποτελεί το ζήτημα που απασχολεί περισσότερο τους επενδυτές με το 56% να απαντά ότι έχει σημασία για αυτούς. Συγκεκριμένα, τα περιβαλλοντικά ζητήματα θεωρούνται ελαφρώς πιο σημαντικά από αυτά της διακυβέρνησης, με διαφορές ανάλογα με την ηλικία, το φύλο και τον πλούτο των επενδυτών. Τα κοινωνικά θέματα είναι πιο σημαντικά για όσους έχουν λιγότερα χρήματα για επένδυση. Στην πραγματικότητα, όσοι έχουν λιγότερα από 100.000 λίρες σε περιουσιακά στοιχεία κατέταξαν τα κοινωνικά ζητήματα στο 3,5 σε μια κλίμακα σπουδαιότητας από 1 έως 5. Αυτό σε σύγκριση με μια κατάταξη 2,8 για όσους έχουν περισσότερα από 500.000 λίρες σε περιουσιακά στοιχεία.
Καλύτερη επικοινωνία, στοχευμένη συμμόρφωση και αξιοπιστία
Παρά τη σημαντική επικοινωνία που γίνεται από τις εταιρείες στα θέματα ESG το τελευταίο χρονικό διάστημα η πραγματικότητα δείχνει ότι, με ελάχιστες, εξαιρέσεις οι περισσότερες εισηγμένες έχουν σημαντικό δρόμο να διανύσουν στα θέματα συμμόρφωσης με τα κριτήρια ESG ώστε αφενός να γίνουν πιο ελκυστικές σε επενδυτές αλλά και να έχουν δυνατότητες ευκολότερης χρηματοδότησης στο προσεχές μέλλον, όπως αναφέρει η έρευνα του Κέντρου Αειφορίας για την ελληνική αγορά. Η ίδια τάση παρατηρείται και στη διεθνή αγορά όπου οι επενδυτές παραμένουν ακόμη λίγο «μουδιασμένοι» εν μέσω των αλλαγών στα κριτήρια και τους αποδεκτούς τρόπους αξιολόγησης εφαρμογής των κριτηρίων ESG.
Σχετική έρευνα που κυκλοφόρησε στις 15 Νοεμβρίου από την Capital Preferences, αποκαλύπτει ότι οι επενδυτές δεν είναι βέβαιοι ότι τα χαρτοφυλάκιά τους είναι ευθυγραμμισμένα με τα κριτήρια ESG.
Η έρευνα βασίζεται σε δείγμα από τις ΗΠΑ, τη Σιγκαπούρη και το Ηνωμένο Βασίλειο και σκιαγραφεί τη στάση των funds απέναντι σε επενδύσεις ESG. Συγκεκριμένα, αναφέρει ότι μόνο το 25% των επενδυτών του Ηνωμένου Βασιλείου είναι βέβαιοι ότι το τρέχον χαρτοφυλάκιό τους είναι πλήρως σύμφωνο με τις αξίες ESG τους ενώ στις ΗΠΑ το αντίστοιχο ποσοστό φθάνει στο 37% και στη Σιγκαπούρη στο 14%.
Η μελέτη εξέτασε επίσης τι θα αποτελούσε για αυτούς την ιδανική επενδυτική εμπειρία ESG και διαπίστωσε ότι οι προτιμήσεις ESG των επενδυτών ποικίλλουν ευρέως και κατανέμονται σε όλο το φάσμα των διαθέσιμων μορφών βιώσιμων επενδύσεων.
Η μελέτη δείχνει επίσης ότι υπάρχει στο 55% των συμμετεχόντων υπάρχει αναντιστοιχία μεταξύ των προτιμήσεων ESG και της πραγματικής κατανομής του χαρτοφυλακίου τους. Μια ακόμη τάση που καταγράφτηκε είναι ότι πολλοί επενδυτές δεν έχουν την εμπιστοσύνη να εφαρμόσουν τις επενδυτικές τους προτιμήσεις ESG στην πράξη.
Αυτό οφείλεται στη σύγχυση σχετικά με τους όρους και τις έννοιες ESG, τις αντικρουόμενες αξιολογήσεις και την έλλειψη καθοδήγησης για τον εντοπισμό των σωστών επενδύσεων σε αυτόν τον τομέα.
Όπως διαφαίνεται η αγορά ωριμάζει αργά και σταθερά με τους επενδυτές να προσαρμόζονται και τους φορείς να αναζητούν τρόπους να βελτιώσουν τις συνθήκες εφαρμογής των κριτηρίων, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα νέο, ευρύ πεδίο δραστηριότητας και στον τομέα αξιολόγησης. Στο πλαίσιο αυτό, μαζί με τους διεθνείς φορείς, αντίστοιχοι ελληνικοί φορείς αναπτύσσουν αντίστοιχα εργαλεία για την αξιολόγηση των επιδόσεων των επιχειρήσεων (όπως π.χ το ESG Estimate του Κέντρου Αειφορίας).
