Πρόοδο στην ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG καταγράφει η ελληνική αγορά καθώς αυξάνεται ο αριθμός των επιχειρήσεων που ακολουθούν τη διαδικασία υποβολής ESG δεδομένων ενώ κινητικότητα παρατηρείται και από την πλευρά των μη εισηγμένων, των μεσαίων και των μικρών επιχειρήσεων. Το ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα, από την πλευρά του, απαντά με εξειδικευμένα προϊόντα (πράσινα ομόλογα, δάνεια των οποίων το τελικό επιτόκιο καθορίζεται από το βαθμό επίτευξης περιβαλλοντικών στόχων κλπ) τα οποία όπως αναφέρουν παράγοντες της αγοράς βρίσκουν θερμή ανταπόκριση από το επενδυτικό (και όχι μόνο) κοινό.
Μια γενική εικόνα της τάσης που επικρατεί στην Ελλάδα δίνει το Χρηματιστήριο Αθηνών, το οποίο έχει αναλάβει να κινητοποιήσει το σύνολο των εισηγμένων προς την κατεύθυνση του ESG, κάνοντας την αρχή με την πρωτοβουλία για τον Οδηγό δημοσιοποίησης μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών και συνεχίζοντας με τον δείκτη ATHEX ESG ενώ τα επόμενο βήμα θα είναι τα πράσινα ομόλογα.
Ο Διευθύνων Σύμβουλος Χρηματιστηρίου Αθηνών, Σωκράτης Λαζαρίδης, μιλώντας την Τρίτη στο 32ο Greek Economic Summit, επεσήμανε ότι τα νούμερα που καταγράφει ο κλάδος είναι ενθαρρυντικά. «Η ανταπόκριση των εταιρειών στη λογική του ESG είναι εντυπωσιακή. Όταν ξεκινήσαμε το 2018, το 49% των εισηγμένων είχαν ακολουθήσει τη διαδικασία υποβολής ESG δεδομένων. Το 2019 το ποσοστό αυτό ανέβηκε στο 60% και το 2020 στο 71%», σημείωσε, ενώ επεσήμανε ότι, σε πέντε από τους 18 μεγάλους κλάδους, το 100% των εταιρειών ανταποκρίνεται και διαθέτει πληροφορίες στο επενδυτικό κοινό ενώ σε κανέναν από τους 18 κλάδους η συμμετοχή των εταιρειών δεν πέφτει κάτω από το 50%.
Ενδεικτικό της διείσδυσης του ESG στις ελληνικές επιχειρήσεις είναι το γεγονός ότι μετά από την πρόσφατη αναθεώρηση, αυξήθηκε ο αριθμός των εταιρειών από 35 σε 49 ενώ έχει αυξηθεί και η βαθμολογία από το 0,45 στο 0,70 (αφορά στην ποσότητα των στοιχείων που υποβάλλονται). Όπως υπογράμμισε ο κ. Λαζαρίδης, «ο ATHEX ESG προσπαθεί να αναδείξει τη σημασία του disclosure και όχι της αξιολόγησης καθώς ακόμη δεν έχουμε φθάσει σε επίπεδα διαχείρισης δεδομένων ώστε να γίνει αξιολόγηση».
Ως προς την προτεραιοποίηση των κριτηρίων σε επιπεδο υποβολής στοιχείων, η Διακυβέρνηση (G) φαίνεται να έρχεται «πρώτη» ενώ ακολουθούν κατά σειρά τα Περιβαλλοντικά (E) και τελευταία τα Κοινωνικά (S) κριτήρια, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέθεσε ο κ. Λαζαρίδης.
Αλλαγή κουλτούρας και νέα χρηματοπιστωτικά προϊόντα
Οι επιχειρήσεις έχουν αρκετό δρόμο ακόμη να διανύσουν καθώς απαιτείται χρόνος για να εξοικειωθούν με τα νέα δεδομένα ενώ ώθηση στο μετασχηματισμό τους θα δώσουν οι κοινοτικοί πόροι και ιδιαίτερα οι πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Οι μεγάλες εισηγμένες «μπήκαν πρώτες στο χορό» καθώς οι συνθήκες και το επενδυτικό περιβάλλον απαίτησαν να πραγματοποιήσουν με πιο γοργούς ρυθμούς τη μετάβαση. Οι μεσαίες επιχειρήσει βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε φάση αλλαγής ενώ ακολουθούν οι πολύ μικρές επιχειρήσεις οι οποίες, για την ώρα,δείχνουν πιο επιφυλακτικές.
Ο ρόλος του χρηματοπιστωτικού τομέα και η χρηματοδότηση που συνδέεται με δείκτες αειφορίας είναι κομβικής σημασίας σε αυτό το στάδιο, όπως επεσήμανε η κ. Ελένη Βρεττού, επικεφαλής Corporate και Investment Banking της Τράπεζας Πειραιώς ενώ υπογράμμισε ότι «τα πράσινα ομόλογα αποτελούν εξαιρετική ευκαιρία για την προαγωγή της βιώσιμης ανάπτυξης και σήμερα, αποτελούν έναν θεσμό στην αγορά τον οποίοι οι ελληνικές τράπεζες υιοθετούν όλο και περισσότερο».
Ενδεικτικά ανέφερε ότι από τη δοκιμαστική έκδοση το 2007 που έκανε η European Investment Bank, η συγκεκριμένη αγορά αναμένεται να φθάσει το 1 τρισ.ευρώ στο τέλος του έτους, με πρόσφατο ορόσημο την έκδοση από την Ε.Ε. ύψους 14 δισ. ευρώ, και με αυξανόμενη συμμετοχή τραπεζών και επιχειρήσεων, καθώς και επενδυτών από όλο τον κόσμο.
Αύξηση κατά 50% θα καταγράψει η αγορά το 2022
Στην αγορά υπάρχει ισχυρό momentum για τα ομόλογα που συνδέονται με το ESG, κάτι που επιβεβαίωσε και η κ. Aλεξάνδρα Κονίδα, Managing Director, Head of Wholesale Banking στην ΗSBC Ελλάδας.
Επικαλούμενη πρόσφατη έρευνα σημείωσε ότι πάνω από το 50% των επενδυτών και εκδοτών πιστεύουν ότι το να εστιάζουν στο περιβάλλον και σε κοινωνικά θέματα συμβάλει στην αύξηση των αποδόσεων και τη μείωση των κινδύνων. «Η ΕΕ πρωτοπορεί όσον αφορά στα πράσινα ομόλογα με το 25% των εταιρικών ομολόγων το 2021 να έχει ESG labeling. Το μεγαλύτερο ποσοστό των εκδόσεων αφορά στα πράσινα ομόλογα ενώ για το 2022 εκτιμάται ότι θα καταγραφεί αύξηση 50% με την αγορά να φθάνει τα 1,5 τρις. δολάρια. Στην Ελλάδα υπάρχει έντονο ενδιαφέρον και έχουμε δει σημαντικές εκδόσεις από εταιρίες και τράπεζες», ανέφερε σχετικά.
Για τη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλού άνθρακα θα απαιτηθούν σημαντικά κεφάλαια και καθοριστικής σημασίας είναι η ετοιμότητα των εταιρειών να χαράξουν στρατηγικές ESG. «Πρέπει να έχουν σαφές πλάνο και στόχους για βιώσιμη ανάπτυξη», υπογράμμισε η κ. Κονιδά ενώ αναφέρθηκε ως προς αυτή στη στρατηγική της HSBC, η ποία τον τελευταίο χρόνο δεσμεύθηκε να διαθέσει κεφάλαια ύψους 750 δις – 1 τρις δολαρίων έως το 2030 προκειμένου να στηρίξει τους πελάτες της.
