Στην τελική ευθεία για να καταλήξουν σε νέες δεσμεύσεις για το Κλίμα μπαίνουν οι ηγέτες των κρατών που συμμετέχουν στη φετινή Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή η οποία διεξάγεται από τις 6 έως τις 18 Νοεμβρίου στην Αίγυπτο. Εν μέσω της ενεργειακής κρίσης και στα μισά του δρόμου για την απανθρακοποίηση της οικονομίας, 45.000 άνθρωποι από 196 χώρες επιδιώκουν να στήσουν μια αναθεωρημένη «γραμμή άμυνας» κατά της κλιματικής αλλαγής.
Όπως συνέβη και στη Διάσκεψη της Γλασκώβης την προηγούμενη χρονιά οι διαφωνίες μεταξύ πλούσιων και φτωχότερων κρατών ως προς τη χρηματοδότηση των δεύτερων για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής παραμένουν. Στην COP26, οι πλούσιες χώρες μπλόκαραν μια πρόταση για έναν οργανισμό που θα χρηματοδοτεί τις απώλειες και τις ζημιές, υποστηρίζοντας αντ' αυτού τη διεξαγωγή ενός νέου τριετούς διαλόγου σχετικά με τις χρηματοδοτήσεις.
- Διαβάστε επίσης: Η ΕΕ είναι έτοιμη να αυξήσει τις δεσμεύσεις της σχετικά με το κλίμα
Φέτος, μπήκε ουσιαστικά για πρώτη φορά στην ατζέντα των συνομιλιών το ζήτημα για τις «ζημιές και απώλειες» με τους διπλωμάτες να καταθέτουν τις απόψεις τους για έναν διακανονισμό της χρηματοδότησης των αποζημιώσεων, οι οποίες απορρέουν από τις αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Ωστόσο, μέχρι στιγμής, λίγες πλούσιες χώρες έχουν δεσμευθεί για τέτοιες συνεισφορές.
Και ενώ οι συνομιλίες για τη δημιουργία ενός νέου ταμείου διεξάγονται μετ’ εμποδίων, οι χώρες της G7 παρουσίασαν το σχέδιο «Παγκόσμια Ασπίδα» που θα προσφέρει χρηματοδότηση και ασφάλιση για φτωχές χώρες που πλήττονται από πλημμύρες, ξηρασίες ή άλλες καταστροφές που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή, ένα σχέδιο το οποίο κάποιοι παρουσίασαν ως επιπλέον «μέτρο» και άλλοι ως «ημίμετρο».
Οι αναδυόμενες οικονομίες κινδυνεύουν να παγιδευτούν σε υπέρογκα χρέη
Ενδεικτικό της ζοφερής κατάστασης που επικρατεί στις αναδυόμενες οικονομίες και της ανησυχίας που διέπει πολλούς ηγέτες, ειδικά των αναπτυσσόμενων κρατών, είναι η έκθεσή τους σε ένα υψηλό κόστος δανεισμού στο μέλλον.
Όπως επισημάνθηκε από κάποιους εκπροσώπους κρατών, το αυξανόμενο παγκόσμιο κόστος δανεισμού επιβαρύνει τα οικονομικά μερικών από τις πιο ευάλωτες στο κλίμα χώρες τη στιγμή που χρειάζονται χρήματα για να αντιμετωπίσουν τις καταστροφικές επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Οι χώρες που κατέφυγαν σε δανεισμό όταν τα επιτόκια ήταν χαμηλά, τώρα αγωνίζονται να χρηματοδοτήσουν έργα που θα τις καθιστούσαν πιο ανθεκτικές στις ακραίες καιρικές συνθήκες, αφήνοντάς τις πιο ευάλωτες εκτεθειμένες σε ακόμη υψηλότερο κόστος δανεισμού στο μέλλον. Πρόκειται για ένα συνδυασμό γεγονότων που κινδυνεύει να ωθήσει τις αναπτυσσόμενες χώρες σε μια «παγίδα χρέους», σύμφωνα με τον πρωθυπουργό του Πακιστάν, Shehbaz Sharif. Όπως είναι γνωστό, η χώρα έφθασε στο χείλος της χρεοκοπίας λόγω των πλημμυρών που έπληξαν το ένα τρίτο της επικράτειάς του αυτό το καλοκαίρι. Η χώρα έλαβε δάνειο 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ως βοήθεια, αλλά η ζημιά από τις πλημμύρες υπολογίζεται σε περίπου 32 δισεκατομμύρια δολάρια και η χώρα έχει χρέος 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων το οποίο πρέπει να εξυπηρετηθεί έως τον Ιούνιο του 2023, σύμφωνα με το Bloomberg Economics.
Οι ηγέτες των πιο ευάλωτων στην κλιματική αλλαγή κρατών υποστηρίζουν εδώ και καιρό ότι οι χώρες που συνεισφέρουν το μεγαλύτερο μέρος των εκπομπών θα πρέπει να πληρώσουν το λογαριασμό για το μετριασμό και την προσαρμογή, αλλά οι πλούσιες χώρες δεν τηρούν την υπόσχεσή τους να παρέχουν ούτε τα 100 δισεκατομμύρια δολάρια που προβλέπονται σε ετήσια χρηματοδότηση για το κλίμα στις αναπτυσσόμενες.
Ενώ τα δάνεια από μεμονωμένες χώρες και αναπτυξιακούς χρηματοδοτικούς οργανισμούς βοήθησαν να καλυφθεί μέρος του κενού, οι αναδυόμενες αγορές χρειάστηκε επίσης να βασιστούν σε μεγάλο βαθμό στις αγορές ομολόγων.
Οι κυβερνήσεις των αναπτυσσόμενων χωρών πρέπει να αποπληρώσουν ή να παραδώσουν περίπου 350 δισεκατομμύρια σε ομόλογα έως το τέλος του 2024, σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε το Bloomberg.
Ωστόσο, οι κλιματικοί κίνδυνοι δεν αντανακλώνται ακόμη ευρέως στην αποτίμηση του νέου χρέους, αν και οι επενδυτές αρχίζουν να θέτουν περισσότερες ερωτήσεις σχετικά με το πώς τα ακραία καιρικά φαινόμενα θα επηρεάσουν την ικανότητα μιας χώρας να εξυπηρετεί τα ομόλογά της.
Στο πλαίσιο αυτό, αναζητάται ένα "καλάθι" με πιθανές λύσεις. Μέρος της απάντησης μπορεί να είναι, για παράδειγμα, η δανειοδότηση χαμηλότερου κόστους από τις αναπτυξιακές τράπεζες, κάτι που ζήτησε ο Αιγύπτιος υπουργός Οικονομικών Μοχάμεντ Μαάιτ στις συνομιλίες για το κλίμα την περασμένη εβδομάδα.
Η Nature Conservancy, ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός των ΗΠΑ, πιέζει για ανταλλαγές ομολόγων. Τέτοιες συμφωνίες επιτρέπουν συνήθως στις χώρες να αναδιαρθρώσουν το χρέος με χαμηλότερα επιτόκια ή μεγαλύτερες περιόδους αποπληρωμής με τα έσοδα να διατίθενται σε έργα διατήρησης του πράσινου.
Οι διαπραγματεύσεις στο Σαρμ ελ-Σέιχ θα συνεχιστούν μέχρι το τέλος της εβδομάδας με τους συμμετέχοντες να ελπίζουν σε ουσιαστική πρόοδο όσον αφορά στις απώλειες και τις ζημιές και τη χρηματοδότηση του κλίματος γενικότερα. Όμως, όπως εκτιμούν διεθνείς πηγές, το θέμα αυτό δεν πρόκειται να επιλυθεί σε αυτή τη φάση. Οι εμπνευστές της ιδέας θεωρούν ότι μια πιο ρεαλιστική εξέλιξη θα ήταν να οριστούν το πλαίσιο, το χρονοδιάγραμμα και οι παράμετροι που θα καθορίσουν την πορεία της παροχής μιας χρηματοδοτικής διευκόλυνσης.
Εκπτώσεις και στον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας
Η ασάφεια ως προς τον περιορισμό της ανόδου της θερμοκρασίας του πλανήτη εξακολουθεί να δυναμιτίζει το κλίμα στις συνομιλίες στην Αίγυπτο.
Στη διάρκεια της περσινής διάσκεψης για το Κλίμα στη Γλασκώβη (COP26) οι συμμετέχοντες δεσμεύθηκαν να διατηρήσουν το στόχο της Συμφωνίας του Παρισιού για το Κλίμα, δηλαδή να συγκρατήσουν μέχρι το τέλος του αιώνα την άνοδο της θερμοκρασίας της Γης στον 1,5 βαθμό Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή, δεσμευόμενοι σε να λάβουν αυστηρότερα μέτρα στη φετινή COP. Παρ’ όλα αυτά, στο μεσοδιάστημα, μόνο 30 κράτη έχουν κάνει βήματα προς αυτή την κατεύθυνση ενώ κράτη όπως είναι η Κίνα και η Σαουδική Αραβία έχουν εξαρχής εκφράσει επιφυλάξεις σχετικά με την υιοθέτηση της διατύπωσης για τον κλιματικό στόχο του 1,5 βαθμού Κελσίου στο τελικό κείμενο της COP27, επιμένοντας στον βασικό στόχο της Συμφωνίας του Παρισιού, που είναι και πιο χαλαρός και προβλέπει ότι η αύξηση της θερμοκρασίας της Γης πρέπει να συγκρατηθεί κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου.
