Η κλιματική αλλαγή, το περιβάλλον και ο ρόλος των τραπεζών
Τις τελευταίες δεκαετίες έχουμε κτίσει σύγχρονες κοινωνίες με υψηλή εξάρτηση σε ορυκτά καύσιμα. Μέσω των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου που παράγουμε, έχουμε οδηγηθεί σε σημαντική άνοδο της θερμοκρασίας, με σοβαρές επιπτώσεις για το κλίμα και το περιβάλλον. Αν θέλουμε να περιορίσουμε την άνοδο της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη στους 1,5°C το 2050, πρέπει να δράσουμε όλοι τώρα. Ο ρόλος των τραπεζών είναι κομβικός, καθώς, μέσω των χρηματοδοτήσεών τους, μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, γι αυτό και παγκοσμίως οι τράπεζες προχωρούν σε συγκεκριμένες δεσμεύσεις για να στηρίξουν την κλιματική ουδετερότητα.
Η κλιματική και περιβαλλοντική στρατηγική της Εθνικής Τράπεζας
Στη βάση μίας μακρόχρονης παράδοσης σε δράσεις που ενισχύουν τη βιωσιμότητα, η Εθνική Τράπεζα ενσωμάτωσε το 2021 στην ευρύτερη επιχειρησιακή στρατηγική της δράσεις για το κλίμα και το περιβάλλον, κινούμενη σε 3 βασικούς άξονες:
1. Ανάπτυξη Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ)
Η πράσινη ενέργεια αποτελεί επένδυση στην ασφάλεια και ευημερία της χώρας μας. Σύμφωνα με τις οικονομικές μελέτες της Εθνικής Τράπεζας, η Ελλάδα πρέπει να υλοποιήσει επενδύσεις ύψους €55 δις. σε ΑΠΕ μέχρι το 2030 (για νέα εγκατεστημένη ισχύ 15GW και αποθήκευση 3,5-5GW).
Με ηγετική θέση στη χρηματοδότηση του ενεργειακού κλάδου, η Εθνική Τράπεζα στηρίζει ενεργά τις επενδύσεις αυτές, ώστε να αναχθεί η Ελλάδα σε περιφερειακό ενεργειακό κέντρο. Το 2020, η Εθνική Τράπεζα εξέδωσε το πρώτο πράσινο ομόλογο υψηλής εξασφάλισης από ελληνική τράπεζα, ενώ ήδη έχει ολοκληρώσει τη διάθεση των πόρων του για τη χρηματοδότηση 58 έργων ΑΠΕ συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 830MW, που οδηγούν σε σημαντική αποφυγή εκπομπών αερίων θερμοκηπίου. Το 2022, οι χρηματοδοτήσεις της σε ΑΠΕ ανήλθαν σε €1,6 δις (έναντι €0,6 δις το 2018), ενώ η Τράπεζα στοχεύει σε νέες εκταμιεύσεις €0,7 δις προς ΑΠΕ μέχρι το 2025.
2. Στήριξη της βιώσιμης μετάβασης
Επιχειρήσεις και νοικοκυριά θα απαιτήσουν περαιτέρω επενδύσεις για την επίτευξη της ευρύτερης μετάβασης της οικονομίας. Η Εθνική Τράπεζα εκτιμά ότι το μεγαλύτερο κομμάτι των επενδύσεων αυτών θα κατευθυνθεί στους κλάδους των κατασκευών και των μεταφορών, καθώς και στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα.
Στις αρχές του 2022, η Εθνική Τράπεζα προχώρησε στην πρώτη έγκριση χρηματοδότησης στην Ελλάδα με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ). Μέσα από το πρόγραμμα ΕΘΝΙΚΗ 2.0, η Τράπεζα καθοδηγεί τους εταιρικούς πελάτες στην αξιοποίηση των πόρων του ΤΑΑ στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ελλάδα 2.0. Παράλληλα, η Τράπεζα έχει ενσωματώσει αξιολογήσεις ESG στην πιστοδοτική διαδικασία για εταιρικούς πελάτες, παρακολουθώντας δείκτες για κλιματικούς και περιβαλλοντικούς κινδύνους, και στηρίζοντας τα σχέδια των επιχειρήσεων για βιώσιμη μετάβαση.
Για μικρές επιχειρήσεις και νοικοκυριά η Εθνική Τράπεζα προσφέρει ευρεία γκάμα πράσινων δανειακών και επενδυτικών προϊόντων, συμπεριλαμβανομένων λύσεων για ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων και αγορά ή μίσθωση υβριδικών ή ηλεκτρικών οχημάτων.
3. Υπεύθυνες πρακτικές για το κλίμα και το περιβάλλον
Μαζί με τη στήριξη της πράσινης ενέργειας και της βιώσιμης μετάβασης, η Εθνική Τράπεζα μειώνει και το δικό της αποτύπωμα. Η Τράπεζα έχει ήδη πετύχει εξοικονόμηση ενέργειας κατά 25% το 2021 σε σχέση με το 2018 (και στοχεύει σε περαιτέρω 15% εξοικονόμηση μέχρι το 2025), ενώ ήδη από το 2021 προμηθεύεται την ηλεκτρική ενέργεια που καταναλώνει από ΑΠΕ. Παράλληλα, υλοποιεί ένα πολυετές πλάνο ενεργειακών αναβαθμίσεων των κτιρίων της, και έχει προχωρήσει σε αναβάθμιση του στόλου των εταιρικών της οχημάτων με υβριδικά και ηλεκτρικά οχήματα.
Σημαντικός για το αποτύπωμα της Εθνικής Τράπεζας είναι και ο ψηφιακός μετασχηματισμός της. Κατά το 2022, 2,7εκ. πελάτες χρησιμοποίησαν τα ψηφιακά κανάλια της Τράπεζας (έναντι 1,1εκ. το 2018), ενώ μόλις το 3% των συναλλαγών ολοκληρώθηκε στα καταστήματα (σε σύγκριση με 20% το 2018). Επιπλέον, η Τράπεζα υλοποιεί πλάνο μετάβασης σε μη έγχαρτες (paperless) διαδικασίες, αξιοποιώντας την τεχνολογία προς όφελος των πελατών της και του περιβάλλοντος.
Η σημαντική συνεισφορά της Τράπεζας σε ετήσια βάση σε περιβαλλοντικές δράσεις, αποτελεί διαχρονικά σημείο αναφοράς για υπεύθυνες πρακτικές εταιρικής κοινωνικής ευθύνης. Ενδεικτικά αναφέρεται η συμμετοχή της Τράπεζας στην εθνική προσπάθεια ανασυγκρότησης της Βόρειας Εύβοιας, ως χορηγού της εκπόνησης της μελέτης για το συνολικό “Master Plan” αποκατάστασης του φυσικού περιβάλλοντος που καταστράφηκε από τις πυρκαγιές σε σημαντικό βαθμό.
Δεσμεύσεις για ένα βιώσιμο μέλλον
Σύμφωνα με τις βέλτιστες πρακτικές στον τραπεζικό κλάδο παγκοσμίως, η Εθνική προχώρησε στη μέτρηση των εκπομπών αερίων που αναλογούν στα χαρτοφυλάκια χορηγήσεων και επενδύσεών της. Η ένταση εκπομπών των χαρτοφυλακίων για το 2021 ανήλθε σε 33kgCO2e/m2 για τα στεγαστικά δάνεια, 77kgCO2e/m2 για τις χορηγήσεις εμπορικών ακινήτων και 134kgCO2e/MWh για τις χορηγήσεις στον κλάδο της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, μεγέθη που συγκρίνονται ευνοϊκά με αντίστοιχα μεγάλων ευρωπαϊκών τραπεζών. Μέσα στο 2023, η Εθνική Τράπεζα αναμένεται να προχωρήσει σε συγκεκριμένες δεσμεύσεις ως προς τη μείωση της έντασης εκπομπών των χαρτοφυλακίων της και την κλιματική ουδετερότητα.
Στο πλαίσιο αυτών των δεσμεύσεων, η Εθνική Τράπεζα αναμένεται να ενισχύσει περαιτέρω τις δράσεις της για το κλίμα και το περιβάλλον, επιβεβαιώνοντας τον ουσιαστικό της ρόλο στη μετάβαση της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας σε ένα καλύτερο, βιώσιμο μέλλον.
