Καθώς οι ανησυχίες σχετικά με την επισιτιστική ασφάλεια, τον πληθωρισμό και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των απορριμμάτων τροφίμων γίνονται όλο και πιο εμφανείς, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προτείνει νομικά δεσμευτικούς στόχους για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων σε ολόκληρη την ΕΕ.
Σύμφωνα με μια πρόσφατη στρατηγική που παρουσιάστηκε στις αρχές Ιουλίου, τα κράτη μέλη θα πρέπει να μειώσουν τη σπατάλη τροφίμων κατά 10% στην επεξεργασία και την Παρασκευή ενώ η κατά κεφαλήν σπατάλη θα πρέπει να μειωθεί κατά 30% (για εστιατόρια, υπηρεσίες τροφίμων και νοικοκυριά).
Οι χώρες της ΕΕ διαθέτουν ήδη προγράμματα πρόληψης της δημιουργίας αποβλήτων, αλλά η Κομισιόν έχει αναγνωρίσει ότι η μείωση δεν ήταν σημαντική μέχρι στιγμής.
Η συνολική σπατάλη τροφίμων που μετρήθηκε σε ολόκληρη την ΕΕ το 2020 ανήλθε σε 59 εκατομμύρια τόνους. Ο αριθμός αυτός αντιστοιχεί σε 131 κιλά απορριμμάτων τροφίμων ανά κάτοικο ετησίως.
Τα επίπεδα απορριμμάτων τροφίμων που μετρήθηκαν το 2020 θα χρησιμεύσουν ως το σημείο εκκίνησης για την παρακολούθηση από την Επιτροπή των στόχων σε όλη την ΕΕ, αν και η εκτελεστική εξουσία της ΕΕ αναμένεται επίσης να επανεξετάσει την πρόοδο που σημείωσαν τα κράτη μέλη ως προς τους στόχους έως το τέλος του 2027.
Τα νοικοκυριά παράγουν περισσότερο από το ήμισυ των συνολικών απορριμμάτων τροφίμων στην ΕΕ ακολουθούμενα από τον τομέα της μεταποίησης και της μεταποίησης.
Η μείωση της σπατάλης τροφίμων στα νοικοκυριά θα είχε σημαντικό αντίκτυπο όχι μόνο στο περιβάλλον αλλά και στους προϋπολογισμούς των οικογενειών. Όταν σπαταλώνται τρόφιμα, χάνονται και άλλοι πόροι συμπεριλαμβανομένου του νερού, της ενέργειας και των γεωργικών εισροών, που συμβάλλουν σε υψηλότερες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου στους χώρους υγειονομικής ταφής.
Εν τω μεταξύ, κάποιες ομάδες ότι οι στόχοι δεν ευθυγραμμίζονται με τους στόχους βιωσιμότητας του ΟΗΕ.
Η ΜΚΟ Zero Waste Europe με έδρα τις Βρυξέλλες ζήτησε αύξηση, τουλάχιστον στο 50% του στόχου μείωσης των τροφίμων.
Οι βιώσιμοι στόχοι του ΟΗΕ (στόχος 12.3) απαιτούν τη μείωση κατά 50% της παγκόσμιας κατά κεφαλήν σπατάλης τροφίμων καθώς και μείωση των απωλειών τροφίμων κατά μήκος της αλυσίδας εφοδιασμού έως το 2030.
Οι στόχοι που έχουν θέσει τα ευρωπαϊκά κράτη
Στην ΕΕ, η Γερμανία, η Γαλλία και η Ιταλία έχουν τα υψηλότερα ποσοστά σπατάλης τροφίμων.
Αλλά όταν εξετάζουμε τα κατά κεφαλήν απορρίμματα τροφίμων, η Γαλλία και η Γερμανία έχουν ποσοστά παρόμοια με τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 131 κιλά κατά κεφαλήν.
Εν τω μεταξύ, μικρότερες χώρες όπως το Βέλγιο, η Κύπρος, η Δανία, η Ελλάδα και η Πορτογαλία παράγουν περισσότερα από 200 κιλά ανά κάτοικο.
Ενώ όλες οι χώρες της ΕΕ έχουν δεσμευτεί να μειώσουν κατά το ήμισυ τη σπατάλη τροφίμων σύμφωνα με τους στόχους βιωσιμότητας του ΟΗΕ, η ερευνητική μονάδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής παραδέχεται ότι το επίπεδο φιλοδοξίας, η εφαρμογή των μέτρων και τα αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν φαίνεται να διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των κρατών μελών.
Μόνο η Ολλανδία, η Γερμανία και η Γαλλία έχουν εφαρμόσει πολιτικές που βασίζονται σε συγκεκριμένους στόχους, συμπεριλαμβανομένων δράσεων για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων hotspot, σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύθηκε από την ερευνητική μονάδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Οι περισσότερες χώρες της ΕΕ έχουν πολιτικές με «περιορισμένα/μερικά στοιχεία παρακολούθησης και αξιολόγησης» ή εθνικές δράσεις μόνο σε πρώιμο στάδιο.
Για παράδειγμα, σχέδια δράσης στην Κύπρο, τη Μάλτα, την Πολωνία και τη Ρουμανία εφαρμόστηκαν μόλις πρόσφατα και υπάρχουν λίγα διαθέσιμα αποτελέσματα.
Με την πάροδο του χρόνου, οι χώρες της ΕΕ έχουν υιοθετήσει ποικίλες πολιτικές για τη μείωση της απώλειας και της σπατάλης τροφίμων. Για παράδειγμα, 17 κράτη μέλη χρησιμοποιούν χρηματοδοτικά μέσα όπως οι απαλλαγές από τον ΦΠΑ για δωρεές τροφίμων και η οικονομική υποστήριξη για την προώθηση της πρόληψης της σπατάλης τροφίμων.
Εν τω μεταξύ, η παραγωγή τροφίμων και υπηρεσιών τροφίμων στην ΕΕ των 27 αναμένεται να αυξηθεί κατά περίπου 11% μεταξύ 2020 και 2030 κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση της σπατάλης τροφίμων εάν δεν ληφθούν μέτρα.
Συνολικά, εκτιμάται ότι έως και το 50% (ή 1,2-2 δισεκατομμύρια τόνοι) των τροφίμων που παράγονται παγκοσμίως καταλήγουν στα απόβλητα, σύμφωνα με μια έκθεση του 2013.
