Ο νέος κανονισμός για τις βιώσιμες και ασφαλείς μπαταρίες τέθηκε χθες, Πέμπτη, σε ισχύ και μέχρι το 2031 αναμένεται να αλλάξει ριζικά την αγορά των μπαταριών αλλά και των υλικών που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή τους.
Οι μπαταρίες αποτελούν βασική τεχνολογία που διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στην πρόοδο προς την επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας της ΕΕ έως το 2050 και ο νέος νόμος προωθεί τις φιλοδοξίες της ΕΕ τόσο για κυκλική οικονομία όσο και μηδενική ρύπανση, καθιστώντας τις μπαταρίες βιώσιμες σε όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους από την προμήθεια υλικών έως τη συλλογή, την ανακύκλωση και την αναπροσαρμογή της χρήσης τους.
Η ζήτηση μπαταριών αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς και αναμένεται να αυξηθεί κατά 14 φορές έως το 2030, και η ΕΕ θα μπορούσε να αντιπροσωπεύει το 17 % της εν λόγω ζήτησης. Αυτό οφείλεται κυρίως στον εξηλεκτρισμό των μεταφορών. Αυτή η εκθετική αύξηση της ζήτησης μπαταριών θα οδηγήσει σε ισοδύναμη αύξηση της ζήτησης πρώτων υλών· για τον λόγο αυτό είναι αναγκαίο να ελαχιστοποιηθούν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις τους.
Με το νέο κανονισμό εξασφαλίζει ότι οι μπαταρίες θα έχουν χαμηλό αποτύπωμα άνθρακα, θα χρησιμοποιούν μόνο ένα ελάχιστο όριο επιβλαβών ουσιών, θα χρειάζονται λιγότερες πρώτες ύλες και θα συλλέγονται, θα επαναχρησιμοποιούνται και θα ανακυκλώνονται στην Ευρώπη.
Μόλις τεθεί σε ισχύ ο νέος νόμος, θα θεσπιστούν σταδιακά απαιτήσεις βιωσιμότητας σχετικά με το αποτύπωμα άνθρακα, το ανακυκλωμένα περιεχόμενο, την απόδοση και την ανθεκτικότητα, αρχής γενομένης από το 2024. Έως τα μέσα του 2025 θα αρχίσει να εφαρμόζεται ένα πιο ολοκληρωμένο κανονιστικό πλαίσιο για τη διευρυμένη ευθύνη του παραγωγού, με την καθιέρωση υψηλότερων στόχων συλλογής με την πάροδο του χρόνου. Για τις φορητές μπαταρίες οι στόχοι θα είναι 63 % το 2027και 73 % το 2030, ενώ για τις μπαταρίες ελαφρών μέσων μεταφοράς, ο στόχος θα είναι 51 % το 2028 και 61 % το 2031.
Όλες οι μπαταρίες που συλλέγονται πρέπει να ανακυκλώνονται και πρέπει να επιτυγχάνονται υψηλά επίπεδα ανάκτησης, ιδίως όσον αφορά τα πολύτιμα υλικά όπως ο χαλκός, το κοβάλτιο, το λίθιο, το νικέλιο και ο μόλυβδος.
Με τον τρόπο αυτό θα διασφαλίζεται ότι τα πολύτιμα υλικά ανακτώνται στο τέλος του κύκλου της ωφέλιμης ζωής τους και επιστρέφονται στην οικονομία με την καθιέρωση αυστηρότερων στόχων για την απόδοση της ανακύκλωσης και την ανάκτηση των υλικών με την πάροδο του χρόνου. Οι στόχοι ανάκτησης υλικών όσον αφορά το λίθιο θα είναι 50 % έως το 2027 και 80 % έως το 2031.
Από το 2027, οι καταναλωτές θα είναι σε θέση να αφαιρούν και να αντικαθιστούν τις φορητές μπαταρίες στα ηλεκτρονικά προϊόντα τους, σε κάθε σημείο του κύκλου ζωής τους. Για να βοηθήσει τους καταναλωτές, ένας κωδικός QR θα παρέχει πρόσβαση σε ένα ψηφιακό διαβατήριο το οποίο θα περιέχει λεπτομερείς πληροφορίες για κάθε μπαταρία.
Στο ίδιο πλαίσιο, οι εταιρείες που διαθέτουν μπαταρίες στην εσωτερική αγορά της ΕΕ θα πρέπει να αποδεικνύουν ότι η προμήθεια των υλικών που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή τους γίνεται με τρόπο υπεύθυνο. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να εντοπίζονται και να αμβλύνονται οι κοινωνικοί και περιβαλλοντικοί κίνδυνοι που συνδέονται με την εξόρυξη, την επεξεργασία και την εμπορία των πρώτων υλών που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή μπαταριών.
Υπενθυμίζεται ότι από το 2006 οι μπαταρίες και τα απόβλητα μπαταριών ρυθμίζονται σε επίπεδο ΕΕ βάσει της οδηγίας για τις ηλεκτρικές στήλες. Η Επιτροπή πρότεινε την αναθεώρηση της εν λόγω οδηγίας τον Δεκέμβριο του 2020 λόγω των νέων κοινωνικοοικονομικών συνθηκών, των τεχνολογικών εξελίξεων, των αγορών και των χρήσεων μπαταριών.
